🌹#کلمات_قصار_نهج_البلاغه 🌴#شماره_90 الْفَقِيهُ کُلُّ الْفَقِيهِ مَنْ لَمْ يُقَنِّطِ النَّاسَ مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ، وَلَمْ يُؤْيِسْهُمْ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ، وَلَمْ يُؤْمِنْهُمْ مِنْ مَکْرِ اللَّهِ. امام(عليه السلام) فرمود: فقيه و بصير در دين در حدّ کمال کسى است که مردم را از رحمت الهى نوميد نسازد و از لطف او مأيوس نکند و از مجازات هاى او ايمن ننمايد. فقيه کامل امام(عليه السلام) در حقيقت در اين کلام پربار خود مسئله تعادل خوف و رجا را به صورت جديدى مطرح مى کند و مى فرمايد: «فقيه و بصير در دين در حدّ کمال کسى است که مردم را از رحمت الهى نوميد نکند و از لطف او مأيوس نسازد و از مجازات هاى او ايمن ننمايد»; (الْفَقِيهُ کُلُّ الْفَقِيهِ مَنْ لَمْ يُقَنِّطِ النَّاسَ مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ، وَلَمْ يُؤْيِسْهُمْ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ، وَلَمْ يُؤْمِنْهُمْ مِنْ مَکْرِ اللَّهِ). منظور از «فقيه» در اين کلام حکمت آميز فقيهِ اصطلاحى يعنى عالم به احکام فرعيه دين نيست، بلکه فقيهِ به معناى لغوى و به معناى وسيع کلمه است يعنى عالم دينى و «کُلُّ الْفَقيه» به معناى عالم کامل از هر جهت است. تعبيرات سه گانه اى که امام(عليه السلام) در اين گفتار حکيمانه خود به کار برده در واقع از آيات قرآن گرفته شده است: جمله «مَنْ لَمْ يُقَنِّطِ النّاسَ مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ; کسى که مردم را از رحمت الهى مأيوس نکند» برگرفته از اين آيه است: «(قُلْ يا عِبادِيَ الَّذينَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَميعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ); اى بندگانى که راه اسراف به خود را درپيش گرفته ايد و مرتکب گناهان شده ايد از رحمت خداوند مأيوس نشويد، چرا که او همه گناهان (توبه کنندگان) را به يقين او آمرزنده مهربان است». و جمله «وَلَمْ يُؤيِسْهُمْ مِنْ رَحْمَةَ اللّهِ» بر گرفته از کلام يعقوب است که به فرزندان خود مى گويد: «(اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ يُوسُفَ وَأَخيهِ وَلا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللّهِ إِنَّهُ لا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْکافِرُونَ); برويد و در جستجوى يوسف و برادرش باشيد و از رحمت الهى مأيوس نشويد چون از رحمت الهى جز قوم کافر مأيوس نمى شوند». جمله سوم بر گرفته از اين آيه شريفه است که مى فرمايد: «(أَفَأَمِنُوا مَکْرَ اللّهِ فَلا يَأْمَنُ مَکْرَ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ); آيا آنها از مجازات الهى خود را در امان ديدند (مکر در اين گونه موارد به معناى عذاب غافلگيرانه است) و تنها جمعيت زيانکاران خود را از عذاب الهى در امان مى دانند». در اين که چه تفاوتى ميان جمله اول و دوم است که هر دو سخن از اميدوارى به رحمت خدا مى گويد بعضى از شارحان نهج البلاغه گفته اند: جمله نخست اشاره به رحمت خدا در قيامت و جمله دوم اشاره به رحمت الهى در دنياست. (همان گونه که در داستان يعقوب و يوسف آمده است). 🌺@tanhamasirKordestan