⭕️استاد وکیلی؛ توحید قرآنی(5) 💠انواع آیات قرآن کریم در بیان توحید و صفات خداوند متعال(قسمت سوم) 8⃣قرآن کریم می فرماید که خداوند هم علمش به همه چیز احاطه دارد و هم خودش (احاطه علمی و وجودی): { أَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَيْءٍ عِلْمًا} (الطلاق؛۱۲) { أَلَا إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُحِيطٌ }(فصلت؛۵۴) {كَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُحِيطًا} (النساء؛۱۲۶) {وَاللَّهُ مُحِيطٌ بِالْكَافِرِينَ} (البقره؛۱۹) {إِنَّ رَبِّي بِمَا تَعْمَلُونَ مُحِيطٌ} (هود؛۹۲) 9⃣قرآن کریم می فرماید که خداوند همراه همه چیز هست و از رگ گردن به ما نزدیک تر است و میان ما و قلب ما حائل می شود (معیّت ذاتی و قرب وریدی): { وَهُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ}  (الحدید؛۴) { وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ}(ق؛۱۶) {وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ} (الانفال؛۲۴) 🔟قرآن کریم می فرماید که خداوند فقط حق است و هر چه غیر از او بخوانند باطل می شود(توحید وجودی) {ذَٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ} (الحج؛۶) {ذَٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ هُوَ الْبَاطِلُ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ} (الحج؛۶۲ و لقمان؛۳۰) {يَوْمَئِذٍ يُوَفِّيهِمُ اللَّهُ دِينَهُمُ الْحَقَّ وَيَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ الْمُبِينُ}  (النور؛۲۵) 1⃣1⃣قرآن کریم می فرماید که فقط خداست که بالای همه چیز است و فقط اوست که درون و باطن همه چیز است و اوست اول و آخر (توحید وجودی در عین حضور در کثرات) {هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ ۖ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}  (الحدید؛۳) ✅ظاهر و باطن در روایات اهل بیت و نیز در کتب لغت به رو و درون تفسیر شده است.✅ 📚عیار نقدها (درس نامه توحید قرآنی و وحدت و جود) ص ۵۷۵ #توحید_قرآنی_و_وحدت_وجود #طرائف #دروس_حوزوی_استاد_وکیلی https://eitaa.com/taraef110

⭕️استاد وکیلی؛توحید قرآنی(6) 💠جمع بندی نظر قرآن در باب توحید 🔻بنابر آنچه گذشت می توان گفت خدای قرآن کریم خدائی است که: خالق و ربّ و اله همه چیز است و جز او خالق و ربّ و الهی نیست و فقط باید او را پرستید و فقط باید از او کمک خواست و یاری رسانی جز او نیست و مِثلی و مانندی ندارد و علم و قدرت او نامحدود است و همه صفات کمال متعلق به اوست و هیچ شریکی در این صفات ندارد و به همه چیز احاطه دارد و ((حق))فقط اوست و همراه همه چیز است و جز او در بالاو در درون اشیاء عالم نیست. 🔺این صفات با تاکیدات بسیار بیشتری در روایات اهل بیت علیهم السلام هم آمده است. 📚عیار نقد ها ص ۵۷۶ (درس نامه توحید قرآنی و وحدت وجود) #توحید_قرآنی_و_وحدت_وجود #طرائف #دروس_حوزوی_استاد_وکیلی https://eitaa.com/taraef110

⭕️استاد وکیلی؛توحید قرآنی(7) 💠تعارض میان آیات با نگاه غیر عمیق 🌀از سوئی می دانیم که از دید قرآن کریم: 🔷مخلوقاتی هم وجود دارد و این مخلوقات هم کمالاتی دارتد و خداوند در آیات بسیاری از قرآن علم و حیات و قدرت و مِلک و مُلک و عزّت و...را بارها به آنها نسبت داده است و برخی از مخلوقات خود را نیز (چون کتب آسمانی و وعده آخرت و روز جزاء و...)حق شمرده است. ⁉️سوالی که همیشه فراروی مسلمانان بوده آن است که اگر مخلوقات خداوند هم واقعا هستند و حق و حی و عالم و قادر و مالک می باشند پس چگونه می توان درباره خداوند گفت که فقط او حق است و فقط او عالم و حیّ و قدیر است و همه جا هم هست و به همه چیز محیط است و در عین حال مثل هیچ چیز نیست و از صفات اجسام و خصوصیات آنان مبراست❓ ⁉️سوال دیگر آنکه می دانیم خداوند از جسمانیت مبراست؛ولی آیا می شود که موجودی جسم نباشد ولی همه جا باشد و با همه چیز همراه گردد و از ما به خودمان نزدیکتر باشد و به همه چیز احاطه داشته باشد و در هیچ صفتی از صفات کمال شریک نداشته باشد❓ 🔶برای پاسخ دادن به این سوالات در طول تاریخ دانشمندان مسلمان راه های مختلفی را طی نموده اند که در این میان دو راه اصلی وجود دارد: راه متکلمان و حکما ،راه عرفا 📚کتاب عیار نقدها ص ۵۷۶ (درس نامه توحید قرآنی و وحدت وجود) #توحید_قرآنی_و_وحدت_وجود #طرائف #دروس_حوزوی_استاد_وکیلی https://eitaa.com/taraef110

⭕️استاد وکیلی؛توحید قرآنی(8) 💠نگاه متکلمان و حکما به توحید متکلمان بزرگ جهان اسلام و برخی از حکما تلاش‌های وسیعی کردند که اثبات کنند که: 1⃣عالم خالقی دارد و آن خالق یگانه است و همه امور عالم به دست اوست و فقط باید وی را پرستید (توحید در خالقیت و ربوبیت و الوهیت) 2⃣خداوند متعال مجرد از صفات جسمانی است (تنزیه) 3⃣ وی به همه چیز عالم و بر همه چیز قادر است (علم و قدرت نامتناهی) 🔻ایشان در مقابله فرقه‌های منحرفی که خداوند را جسم می‌دانستند ایستادگی نمودند و اثبات کردند که خداوند مانند هیچ مخلوقی نیست و از طول و عرض و ارتفاع و مکان و زمان مبراست و با حواس پنجگانه قابل احساس نیست و به تعبیر روایات شریفه: وَ لاَ يُحَسُّ وَ لاَ يُجَسُّ وَ «لاٰ تُدْرِكُهُ اَلْأَبْصٰارُ» وَ لاَ اَلْحَوَاسُّ وَ لاَ يُحِيطُ بِهِ شَيْءٌ وَ لاَ جِسْمٌ وَ لاَ صُورَةٌ وَ لاَ تَخْطِيطٌ وَ لاَ تَحْدِيدٌ . (کافی) حس نمی شود و به لمس در نمی آید.چشمها و حواس او را ادراک نمی کند و چیزی به او احاطه نمس نماید و نه جسم است و نه صورت و نه خطی دور او را گرفته است. 🔷زحمات متکلمان و حکمای بزرگ اسلام سبب شد که شش دسته اول از آیات قرآن که در باب توحید و صفات خالق وارد شده است تقریباً حل شده و با براهین عقلی تقریباً اثبات گردد ولی برای ایشان قابل تصور نبود که چنین خدایی بتواند به همه چیز احاطه داشته باشد و با همه چیز همراه از رگ گردن به آنها نزدیک‌تر بوده و هرچه جز اوست باطل باشد و همه صفات کمال در او منحصر گردد چون می‌پنداشتند که قرب و احاطه و معیت فقط در امور جسمانی معنا دارد و خداوند جسم نیست پس قرب و معیّت نیز ندارد و نیز می‌گفتند مسلم است که صفات کمالی منحصر در خالق نیست و مخلوقات نیز از آن حظ و بهره‌ای دارند بر همین اساس تمام آیات دسته هفتم تا یازدهم را تحویل می‌کردند و هر یک را به شکلی از معنای اصلی خود خارج می‌نمودند. 🔶 به عنوان نمونه فقیه و متکلم بزرگ شیعه مرحوم شیخ طوسی در تفسیر شریف تبیان در تفسیر آیه: (أَلَا إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُحِيطٌ)(فصلت آیه ۵۴) دست به تحویل زده و آن را به علم و قدرت نامتناهی خداوند معنا نموده و فرموده: أَلَا إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُحِيطٌ أي هت عالم بکل شیءقادر علیه(تبیان ج۹) و در تفسیر هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ ۖ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ(حدید۳)نیز معنای ظاهر و باطن و حصر آن را تاویل نموده و فرموده: {و قوله الظاهر و الباطن قیل فی معناع قولان:احدهما:انه العالم بماظهر و مابطن .الثانی :انه القاهر لما ظهر و مابطن من قوله تعالی فَأَيَّدْنَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَىٰ عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظَاهِرِينَ و منه قوله وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيرًا و قیل:المعنی انه الظاهر بادلته الباطن من احساس خلقه} ونیز آیه شریفه وَهُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ را تاویل نموده و در تفسیرش فرموده: {وَهُوَ مَعَكُمْ یعنی بالعلم لایخفی علیه حالکم و ماتعملونه} به همین منوال آیات دال بر احاطه وجودی و آیاتی را که دلالت بر انحصار صفات کمال در خداوند دارد تاویل نموده و آنها را مبالغه و مجاز شمرده اند. 📚کتاب عیار نقدها ص۵۷۷ و ۵۷۸ (درس نامه توحید قرآنی و وحدت وجود) #توحید_قرآنی_و_وحدت_وجود #طرائف #دروس_حوزوی_استاد_وکیلی https://eitaa.com/taraef110

⭕️استاد وکیلی؛توحید قرآنی(9) 💠تاویل گرایی متکلمان در آیات توحیدی 🔰و به طور خلاصه این دسته از متکلمان هر جا سخنی از همراهی و معیت و احاطه ذات خداوند متعال بوده است آن را مجاز دانسته و به احاطه علمی و آگاهی و قدرت نامتناهی خداوند تفسیر نموده اند و نتوانسته اند به عمق آنچه قرآن کریم بیان می فرمایند پی ببرند. و به دیگر سخن راه این دسته آنست که آنچه را از آیات فهمیده می شود ولی برایشان قابل قبول نیست تاویل می نمایند. ♻️به تعبیر دیگر از نگاه این بزرگان خداوند از نظر وجودی و هستی شناسانه -نه از نظر مکانی-وجودی جدای از مخلوقات دارد و برای خود محدوده وجودی جداگانه ای را در عالم اشغال می نماید،به طوری که اگر بخواهیم عالم هستی را در نموداری ترسیم نموده و از باب تشبیه معقول به محسوس آن را در مخروط یا هرمی مثلا جای دهیم باید طبقه بالای آن را خداوند شمرده و طبقه یا طبقات پایین را مخلوقات به حساب آوریم. 💢در این نگاه خداوند در خالقیت و ربوبیت و الوهیت شریکی ندارد ولی همه مخلوقات با خداوند در حقانیت(حق بودن)در صفت کمالی (علم و حیات و قدرت و...)شریک می باشند و فقط تفاوت آنست که خداوند این صفات را بیش از همه و به تعبیر به مقدار نامتناهی داراست و دیگران به شکل متناهی از آن بهرمند هستند. به بیان سابق اگر بخواهیم نمودار یا شکلی برای صفات کمالی رسم نمائیم باید کاغذی نامتناهی برداریم و قسمتی محدود را برای علم و قدرت مخلوقات هاشور بزنیم و مابقی آن را که پایان ناپذیر است برای خدای متعال رنگی کنیم. ♨️مرحوم صدرالمتالهین در آثار گوناگون خود از این امر می نالد که بزرگان متکلمان معمولا از آنچه در باب معاد وارد شده را می پذیرند ولی آنچه در باب مبدا و خداوند متعال بیان شده را تاویل میکنند در حالیکه باید آنها را نیز بدون تامل پذیرفت.و اگر تامل کافی و وافی در معانی آیات قرآن و اسرار و رموز عالم هستی معلوم میشود آنچه در کتاب الهی آمده است بدون تاویل حق و صواب است. ((فکل ما ورد فی الباب المبداء ذهبوا فیه الی مذهب التاویل، و کل ما ورد فی الباب المعاد جروا فیه علی قاعده التشبیه من غیر التاویل. و هذا مذهب اکثر معتزله و منهم الزمخشری و القفال و غیر هما من الاهل الاعتزال و جمهور علماء الامامیه رحمهم الله تعالی)) 🌀آری اگر این تاویلات صحیح بود و واقعا منظور خداوند آن چیزی بود که متکلمان می گفتند آیا جا نداشت که خداوند ار آغاز سخن خود را به گونه ای ذیگری بیان کند تا در آن اختلافی صورت نپذیرد و هر کس به ظن خود چیزی نگوید؟آیا کتابی که قول فصل و رشد و هدایت است و باطل در آن راه ندارد می تواند معانی و حقائقی را با بیان ناصواب و بدون قرینه بیان کند و فهم معنای واقعی آن را بر عهده عقول قاصر مردم بیاندازد؟ 📚کتاب عیار نقدها578و579 (درس نامه توحید قرآنی و وحدت وجود) #توحید_قرآنی_و_وحدت_وجود #طرائف #دروس_حوزوی_استاد_وکیلی https://eitaa.com/taraef110

⭕️استاد وکیلی؛توحیدقرآنی(10) 💠مخالفت نظر متکلمان با روایات ♦️باری مشکل دیگری که این نظریه با آن مواجه است اینست که در میراث حدیث شیعه دهها بلکه صدها روایت داریم که با صدای بلند می گویند که غیر از خدا در عالم چیزی نیست. او در هیچ صفتی و هیچ کمالی شریکی ندارد و وجود او (نه علمش)همه جا را پر کرده است و با همه چیز است و از همه جهت نامتناهی می باشد. 🔻هیچ یک از این روایات در این نظریه قابل تفسیر و قبول نیست و با همه آنها را رد یا تاویل نمود.ولی آیا چنین کاری در حق این میراث اهل بیت علیهم السلام که هادیان الهی و یادگاران رسول اکرم هستند جفا نیست؟ 🔺جا دارد از پرداختن به بیان راه حل عرفا به برخی روایات متواتری که با توجیهات متکلمان سازگار نیست به شکل فهرست وار اشاره گردد.این روایات مجموعه های مختلفی را تشکیل می دهند. برخی با صراحت از این دم می زنند که هیچ موجودی غیر از خداوند در عالم نیست و هرچه جز اوست باطل و نیست می باشد.و برخی خداوند را به متناهی وجودی توصیف می کنند که غیزی را دز کنار خود نمی پذیرد و برخی از حضور خداوند در همه جا و همه چیز سخن می راند.در ادامه نمونه ای از این روایت آئرده شده که تامل در آن برای فهم آیات و کشف توحید صحیح قرآنی سودمند خواهد بود. 📜#ادامه_در_پست_بعدی #توحید_قرآنی_و_وحدت_وجود #طرائف #دروس_حوزوی_استاد_وکیلی https://eitaa.com/taraef110

⭕️استاد وکیلی؛توحید قرآنی(10) 💠روایات مخالف با نظر متکلمان الف)روایات صریح در بطلان ماسوی الله ۱.حضرت صادق علیه السلام: إِنَّ اَللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لاَ تُقَدَّرُ قُدْرَتُهُ وَ لاَ يَقْدِرُ اَلْعِبَادُ عَلَى صِفَتِهِ وَ لاَ يَبْلُغُونَ كُنْهَ عِلْمِهِ وَ لاَ مَبْلَغَ عَظَمَتِهِ وَ لَيْسَ شَيْءٌ غَيْرَهُ هُوَ نُورٌ لَيْسَ فِيهِ ظُلْمَةٌ وَ صِدْقٌ لَيْسَ فِيهِ كَذِبٌ وَ عَدْلٌ لَيْسَ فِيهِ جَوْرٌ وَ حَقٌّ لَيْسَ فِيهِ بَاطِلٌ كَذَلِكَ لَمْ يَزَلْ وَ لاَ يَزَالُ أَبَدَ اَلْآبِدِينَ وَ كَذَلِكَ كَانَ ۲.حضرت صادق علیه السلام: قَالَ لِي أَيُّ شَيْءٍ اَللَّهُ أَكْبَرُ فَقُلْتُ لاَ وَ اَللَّهِ مَا أَدْرِي إِلاَّ أَنِّي أَرَاهُ أَكْبَرُ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ فَقَالَ وَ كَانَ ثَمَّ شَيْءٌ سِوَاهُ فَيَكُونَ أَكْبَرَ مِنْهُ فَقُلْتُ وَ أَيُّ شَيْءٍ هُوَ اَللَّهُ أَكْبَرُ قَالَ أَكْبَرُ مِنْ أَنْ يُوصَفَ . ۳.حضرت صادق علیه السلام: تَقُولُ فِي دُعَاءِ اَلْعِيدَيْنِ بَيْنَ كُلِّ تَكْبِيرَتَيْنِ اَللَّهُ رَبِّي أَبَداً وَ اَلْإِسْلاَمُ دِينِي أَبَداً وَ مُحَمَّدٌ نَبِيِّي أَبَداً وَ اَلْقُرْآنُ كِتَابِي أَبَداً وَ اَلْكَعْبَةُ قِبْلَتِي أَبَداً وَ عَلِيٌّ وَلِيِّي أَبَداً وَ اَلْأَوْصِيَاءُ أَئِمَّتِي أَبَداً وَ تُسَمِّيهِمْ إِلَى آخِرِهِمْ وَ لاَ أَحَدَ إِلاَّ اللّٰهُ. ۴.حضرت امیرالمومنین: لاشَى‏ءَ الاّ اللّهُ فَارْفَعْ هَمَّکا یَکفیکَ رَبُّ النّاسِ ما اَهَمَّکا ۵.حضرت امیرالمومنین در روز بدر: يَا هُوَ يَا مَنْ لَا هُوَ إلَّا هُوَ، اغْفِرْ لِى وَ انْصُرْنِى عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ! ۶.در دعاءآن حضرت علیه السلام: يَا هُوَ يَا مَنْ هُوَ هُوَ يَا مَنْ لَيْسَ هُوَ إِلاَّ هُوَ يَا هُوَ يَا مَنْ لاَ هُوَ إِلاَّ هُوَ . ۷.در دعاءحضرت ابراهیم: یَا هُوَ یَا هُوَ یَا مَنْ لَیْسَ کَهُوَ یَا مَنْ لَا هُوَ إِلَّا هُوَ أَغِثْنِی ۸.حضرت امام رضا: فَافْهَمْ أَمَّا اَلْوَاحِدُ فَلَمْ يَزَلْ وَاحِداً كَائِناً لاَ شَيْءَ مَعَهُ بِلاَ حُدُودٍ وَ لاَ أَعْرَاضٍ وَ لاَ يَزَالُ كَذَلِكَ ۹.حضرت امیرالمومنین: وَ لاَ يُوصَفُ بِشَيْءٍ مِنَ اَلْأَجْزَاءِ وَ لاَ بِالْجَوَارِحِ وَ اَلْأَعْضَاءِ وَ لاَ بِعَرَضٍ مِنَ اَلْأَعْرَاضِ وَ لاَ بِالْغَيْرِيَّةِ وَ اَلْأَبْعَاضِ 10.قَالَ اَلنَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ : أَصْدَقُ كَلِمَةٍ قَالَتْهَا اَلْعَرَبُ كَلِمَةُ لَبِيدٍ أَلاَ كُلُّ شَيْءٍ مَا خَلاَ اَللَّهَ بَاطِلٌ وَ كُلُّ نَعِيمٍ لاَ مَحَالَةَ زَائِلٌ این روایات همگی دلالت بر آن دارند که خداوند غیری بریده و جدای از خود ندارد. 📚عیار نقدها ص ۵۷۹ تا ۵۸۱ (درس نامه توحید قرآنی و وحدت وجود) #توحید_قرآنی_و_وحدت_وجود #طرائف #دروس_حوزوی_استاد_وکیلی https://eitaa.com/taraef110