#فلسفه_فقه #فلسفه_اصول #منظر_آسیب‌شناسی #عوامل_مؤثر_در_فردگرایانه‌بودن_استنباط 🔰استاد سیدعلی‌اکبر حائری ▪️تأثیر عمومی یا فردی دانستن احکام در برداشت از ادلهٔ آن ♦️وقتی ما می‌خواهیم حکم را از ادله شرعیه استنباط کنیم، باید با روحیهٔ کسی به این ادله بنگریم که می‌داند این احکام برای کل جامعه است، نه فقط برای افرادی خاص، و این ممکن است بعضی جاها، در فهم معانی از ادله مؤثر باشد، مثلاً ممکن است ادله حرمت ربا را اگر برای اشخاص خاصی در نظر بگیریم، طوری بفهمیم و اگر برای حل معضل اقتصادی کشور در نظر بگیریم، طور دیگری از آن برداشت کنیم. این‌ها مؤثر است. ▪️سخن شهید صدر درباره فردی‌شمردن احکام در گذشته ♦️مرحوم شهید صدر هم مقاله مفصّلی تحت عنوان «الاتجاهات المستقبلیة لحرکة الاجتهاد» دارد که در یکی از مجلات قدیمی منتشر شده است.¹ ایشان در آن‌جا توضیح داده است که چون حکومت در قرون متمادی در اختیار فقهای شیعه نبود و اجرای احکام بر کل جامعه و شاکله اجتماعی را در نظر نداشتند و با ادله شرعی به شکل فردی فکر و برخورد می‌کردند، لذا به گونه‌ای استنباط حکم شرعی می‌کردند. ولی اگر متوجه شویم که این احکام شرعی نه‌تنها برای افراد است، بلکه برای کل جامعه و کشور و اداره حکومت است، ممکن است طوری دیگر حکم از آن استنباط شود. شهید صدر این را توضیح داده و مثال‌هایی برایش ذکر کرده است. ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ ١. اخیراً نیز این مقاله در ضمن کتابی که به عنوان ومضات از سوی کنگره شهید صدر منتشر شده، به چاپ رسیده است. 📕موضوع‌شناسی در فقه، به‌کوشش علی‌رضا فرحناک،قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۰،صص.١٨٠ - ۱۸۱. 🆔@Asre_jadid_57

📖صفحه ۲ ♦️متفکرین دینی به یک چالش جدی‌ای دچار شدند با مکاتبی که این همه گستره‌ی اطلاعاتی را به مخاطب خودشان می‌دادند. در این دوره، دین ناچار بود آن نیازی را که مکاتب، به صورت منسجم و مرتب جواب می‌دادند جوابگو باشد. ♦️بحث نظام‌ها، نظام‌های اسلامی در این دوره، که قبل از انقلاب بود شکل گرفت و متفکرین مسلمان در برابر این مکاتب معارض، تلاش کردند که آموزه‌های دین را به شکلی منسجم و مرتب و هدفمند عرضه بکنند، کتاب‌هایی که اشاره کردم راجع به نظام اجتماعی اسلام، نظام اقتصادی اسلام و نظام‌های دیگر اسلامی نوشته شد، در چنین فضایی شکل گرفت. ▪️زمانهٔ بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ♦️بعد از این‌که جمهوری اسلامی شکل گرفت و بعد از این‌که انقلاب اسلامی توانست با همراهی مردم و رهبری مرحوم امام خمینی به پیروزی برسه، دوباره در یک فضای دیگریْ ضرورت همین بحث مطرح شد، حالا چرا می‌گویم در فضای دیگری؟ جمهوری اسلامی وقتی آغاز شد، من به اقتضاء سنّم یادم هست، همه احساس می کردند که خب خدا را شکرْ همهٔ مسائل حل شده است، ما الآن می توانیم یک رساله را، مثلاً رساله مفصلی مثل تحریرالوسیله را جلوی خودمان بگذاریم، هر مسئله‌ای در حکومت داریم با کمک رجوع به کتاب تحریر‌الوسیله حل کنیم، وقتی شروع شد، تلاش برای این کار، آرام آرام متوجه شدیم که نه یک چیزهایی کم و کسر هست، یک مطالبی را قبلاً فراهم نکردند برای ما، ما در شرایط جدید اجتماعی با یک سلسله دستورالعمل‌های پراکنده‌ی مربوط به موضوعات مختلف، نمی توانیم برنامه‌ریزی کنیم، ما نیاز به یک سلسله قواعد و اصول کلی داریم، که کاملاً حوزه‌های مختلف برنامه‌ریزی را پوشش بدهند، در اقتصادْ ما باید برای یک سلسلهْ موضوعات اقتصادیِ کلیدیْ جواب مشخص داشته باشیم، در سیاست ما باید یک سلسله پرسش‌های کلیدی را جواب بدیم، تا بر اساس آن پرسش‌های کلیدی، ما بتونیم جوابگوی کسانی باشیم که از ما برنامه می‌خواهند، دستورات تک و تنها مشکلی را حل نمی‌کرد، شما اگر مراجعه بفرمایید به مباحث تئوریک اول انقلاب و همچنین مراجعه بفرمایید به تألیفات دفتر همکاری حوزه و دانشگاه و یا به بحث‌هایی که در شورای انقلاب جمهوری اسلامی شکل گرفت، متوجه می‌شوید که این کاستی، کاملاً احساس می شد و دوباره این اندیشهْ مورد تأکید قرار گرفت که ما با دستورات منفرد، متشتت و متفرق نمی توانیم به برنامه‌ریزی‌های کلی، کلان و منسجم برسیم، باید در هر عرصه‌ای نظام‌های اسلامی مشخص شوند، در عرصه‌ی اقتصاد ما نیاز به نظام اقتصادی اسلام داریم، در عرصه‌ی سیاست، نظام سیاسی اسلام، در عرصه سیاستْ نظام سیاسی اسلام، در عرصهٔ تعاملات اجتماعیْ نظام اجتماعی اسلام، این‌ها باید روشن بشوند. #نظام‌سازی #نظام‌های_اجتماعی #دولت‌سازی #منظر_آسیب‌شناسی 🆔@Asre_jadid_57