📝سیر تکامل حوزه علمیه قم در تاریخ معاصر ایران ✍️عبدالرسول يعقوبي 🔺چکیده ▪️حوزه علمیه قم، یک نهاد علمی – فرهنگی و اجتماعی تاثیرگذار در تاریخ معاصر ایران است و هم‌چون هر جامعه یا نهاد اجتماعی دیگری که از سیر حرکت آن (تکاملی یا انحطاطی) بحث می‌شود، می تواند امیدآفرین و اعتمادبخش یا غیر آن باشد. بنابراین، پاسخ به این سؤال که «سیر حرکت تکاملی حوزه علمیه در قم چگونه بوده است؟» مهم است. ▪️با هدف پاسخگویی به سؤال مذکور، تحت عنوان مفاهیم و بنیادهای نظری، دیدگاه‌های اندیشمندان اجتماعی و فلاسفه تاریخ درباره حرکت تاریخ و شاخصهای تکامل، مورد بررسی قرارگرفته است. با بهره‌گیری از نظریه اندیشمنده مسلمان به ویژه شهید مطهری و آیت‌الله مصباح، مبنایی نظری برای پاسخ به سؤال مذکور تدارک شده است. ▪️ مطابق با این نظریه، تکامل در هر جامعه یا نهاد اجتماعی (اعتباری یا حقیقی) ناشی از فعلیت یافتن استعدادها و ظرفیت‌های بالقوه آن جامعه یا نهاد در یک دوره از تاریخ یا سرتاسر تاریخ است. ▪️بررسی سیر حرکت حوزه علمیه قم نشان می‌دهد، این حوزه روندی تکاملی چهار مرحله‌ای را پشت سر گذاشته است: مرحله تاسیس فرهنگی، مرحله اجتماعی شدن، مرحله سیاسی شدن و مرحله تمدنی. ▪️ بررسی سیر تکاملی حوزه در یک بررسی تجربی حاکی از عناصر فرهنگی و ظرفیت‌های بالقوه‌ای است که امکان حرکت حوزه علمیه قم را در مسیر تکاملی فراهم آورده است. ▪️این ظرفیت‌ها یا شاخص‌ها عبارتند از: توحیدگرایی، عقلانیت، شهادت، انتظار، بصیرت و آگاهی، سیاست و ولایت که با تجربه تاریخی از سیر حرکت تکاملی حوزه برداشت می‌شوند؛ هرچند به صورت انتزاعی نیز از آموزه‌های حوزوی قابل اثبات هستند. #حوزه_علمیه_قم #تکامل #کمال #تمدن 🌐گروه تاريخ انديشه معاصر https://eitaa.com/tarikh_andisheh_moaser