🌀القاب و اسامی همراه با مشاغل در آوایش قمی -بخش سوم ✏️دکتر علیرضا فولادی 🔹️ خِیّاط: خَیّاط. 🔸️دختراقا: دختر آقا؛ ۱. دختر مرد سید. ۲. دختر سیده. 🔹️زنوسّا: زنِ اوسّا؛ زنِ استاد؛ همسر مرد حمامی که معمولا مدیریت بخش زنان حمام عمومی را بر عهده دارد. 🔸️حاج‌غولمُسِن (با لام ساکن): حاج‌غلامحسین. 🔹️خالقِز: خاله‌قِزی [> خالقزی]؛ خالقِزکبری. 🔸️خالقِزی: دخترخاله [> عمقِزی]. 🔹️رَشنِق/نَشرِق: غیر‌سیّد. 🔸️رَیَّت: رعیّت؛ شاغل به کار کشاورزی جمعی در یک مزرعه، زیر نظر رئیس [> رِس]. 🔹️زناقا: زنِ آقا؛ ۱. همسر مرد سید. ۲. گاه، زن سیده. 🔸️زنبابا: زنِ بابا؛ همسرِ پدر؛ نامادری. 🔹️زن‌بِردَر: زنِ بَرادر؛ همسر برادر. 🔸️سرحمون‌دار: سرحمام‌دار؛ مسئول اتاق رختکن در حمام‌های عمومی. 🔹️سَئله/سَلّه‌دار: شاغل به کار سلّه‌داری یا فروش پرندگان. 🔸️رِس: رَئیس که خود در قمی به شکل "رِئیس" کاربرد دارد؛ مدیر رعیّت‌ها [> رَیَّت]. 🔹️سُئونی: سوهان‌پز؛ شاغل به کار سوهان‌پزی [> سُئون]. 🔸️سَنگَکی: سنگک‌فروش دوره‌گرد [> سنگک]. 🔹️شَرباف: شَعرباف. شووَرخواهر: همسرِ خواهر. 🔸️شووَرننه: شوهرِ ننه؛ همسرِ مادر؛ ناپدری. 🔹️صندُق‌ساز: صندوق‌ساز. 🔸️طاهافی: طَوّافی؛ شغل طَوّاف یا کاسب دوره‌گرد. 🔹️عَقِز: عمه‌قزی‌ [> عَمقِزی]؛ عَقِزمولوک: عمه‌قِزی‌مُلوک. 🔸️عَمقِزی: عمه‌قزی: عمه+قِز (در ترکی: دختر)+"ی" نسبت: دختر عمه. 🔹️فالده‌ای/فالیده‌‌ای: فالوده‌فروش. 🔸️قالب‌دار: شاغل به کار خشت‌زنی در کوره‌پزی. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀القاب و اسامی همراه با مشاغل در آوایش قمی -بخش چهارم ✏️دکتر علیرضا فولادی 🔹️قَفخونه‌دار: قهوه‌خانه‌دار؛ صاحب قهوه‌خانه. 🔸️قَفون‌دار: قَپان‌دار؛ شاغل به کار قپان‌داری [> قفون]. 🔹️کورپز: کوره‌پز. 🔸️کورچین: کوره‌چین؛ شاغل به کار چیدن خشت در کوره آجرپزی. 🔹️کورسوزون: کوره‌سوزان؛ شاغل به کار پخت آجر درکوره‌پزی. 🔸️کیسه‌کَش: دلّاک؛ شاغل به کار کیسه کشیدن بر بدن افراد در حمام‌های عمومی. 🔹️گیوه‌چین: شاعل به کار گیوه‌چینی که برخلاف گیوه‌بافی، یک روش دوخت گیوه با سوزن و نخ است. 🔸️لاحاف‌دوز: لَحاف‌دوز. 🔹️مَسَله‌گو: مَسئَله‌گو؛ روحانی‌ شاغل به کار بیان و تبیین احکام دینی. 🔸️مُلّا: ۱. مکتب: دارم می‌رم مُلا. ۲. باسواد: آدم مُلّاییه. 🔹️مُلُسنَلی: ملاحسینعلی. 🔸️مِمار: مِعمار. 🔹️میرزا: کسی که سیّد نیست، اما مادر سیّده دارد [> میز/میرز]. 🔸️نَ: شکل کم‌کاربردی از ننه [> نَخانوم]. 🔹️نَخانوم: ننه‌خانم: مادربزرگ مادری. 🔸️نَناقا: مادربزرگ پدری. 🔹️نَن‌بابا: مادربازرگ پدری. 🔸️نن‌دایی: ننه دایی؛ مادربزرگ مادری. 🔹️نَن‌ننه: مادربزرگ مادری. 🔸️نونبا: نانوا. 🔹️همپاچه: باجناق. 🔸️یایه: جاری 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸 ادیبی سرشناس که اهل #قم بود! 🔸️#مظاهر_مصفا، فرزند اسماعیل مصفا، در ۱ شهریور ۱۳۱۱ در اراک در خانواده‌ای با فرهنگ از اهالی تفرش چشم به جهان گشود. هنگامی‌که تنها ۴۰ روز از تولدش می‌گذشت خانواده‌اش به #قم نقل‌ مکان کردند. 🔹️پدر وی در ادارهٔ «#سجل‌احوال_قم» (سازمان ثبت احوال) کار می‌کرد. پدربزرگش حاج ملا رجبعلی #تفرشی (#تعزیه‌خوان پرآوازه در دربار ناصری و تکیه دولت و همچنین #مؤذن ویژه #محمدعلی‌شاه قاجار) است. 🔸️او در جوانی با امیربانو کریمی، دختر امیری #فیروزکوهی (شاعر سرشناس معاصر)، ازدواج کرد. 🔹️#علی_مصفا (بازیگر سینما و همسر #لیلا_حاتمی)، کیمیا مصفا و گلزار مصفا فرزندان آن‌ها هستند. 🔸️از سوابق علمی و اجرایی او می‌توان به ریاست اداره‌ی #فرهنگ_قم، قبل از انقلاب، ریاست پردیس فارابی دانشگاه تهران (#پردیس_قم) و تدریس در دبیرستان‌های تهران، ریاست انتشارات و مدیریت مجلهٔ آموزش و پرورش، دانشیاری دانشگاه #شیراز و ریاست دبیرخانهٔ مرکزی دانشگاه شیراز اشاره کرد. 🔹️شعار «یا مرگ یا مصدق» که از سوی طرفداران مصدق سر داده می‌شد برگرفته از بیتی از یکی شعرهای مظاهر مصفا بود که در آن سروده بود: «آزادگان به راهت، از جان خود گذشتند/ با خون خود نوشتند، یا مرگ یا مصدق». 🔸️وی در هشتم آبان‌ماه ۱۳۹۸ در ۸۷ سالگی درگذشت و در زادگاه خود در روستای #بن‌نسای_تفرش به خاک سپرده شد. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸 صورت #جهیزیه یکی از اهالی روستای #فردوی قم در سال ۱۳۲۴ 🔹️متعلق به مرحومه معصومه برومند همسر مرحوم مشهدی یدالله براتی 🔸️۲۸ قلم جمعا به قیمت ۶۳۱ تومان 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🔺️📜 دستخط #پروین_اعتصامی در ابتدای دیوان شعرش که به کتابخانه دبیرستان حکمت قم تقدیم کرد: ✏️این نسخه‌ی دیوان خود را بکتابخانه دبیرستان #حکمت_قم اهدا کردم. طهران ۱۳۱۵/۷/۱۱ پروین اعتصامی 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📜 برنامه تدریس #شهید_بهشتی در دبیرستان حکیم نظامی قم 📍سال ۱۳۳۲ 🔹️نکته جالب این است که ایشان به تدریس زبان انگلیسی می‌پرداختند. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸مدرسه غیاثیه در محله‌ی پامنار 📍خیابان آذر 🔸️اين مدرسه در نزديکی ميدان #کهنه که اکنون بر اثر گسترش، نوسازى و توسعه شهر، در ناحيهٔ #خيابان_آذر واقع شده است. 🔹️بناى مدرسهٔ #غياثيه (پامنار) به نيمه نخستين قرن نهم و سال ۸۳۰ هـ.ق مربوط مى‌شود. مؤلف گنجينهٔ آثار قم از اين مدرسه به نام مدرسه #شرفيه ياد مى‌کند که شرف‌الدين وزير آن را بنا کرده است. 🔸️اين مدرسه در اثر #سيل سال ۱۰۴۵ هـ.ق منهدم شده و از مجموع آن جز همين ايوان و دو منار باقى نمانده است. همين مؤلف تاريخ بناى مسجد را نيمهٔ اول قرن ششم هجرى و مربوط به زمان سلطان #سنجر مى‌داند. 🔹️دلیل نامگذاری آن به غیاثیه، وجود #حمام وقف شده در مقابل این مدرسه توسط #غیاث‌الدین_رضوی سرکشیک آستان قدس در دوره صفویه است. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸 #حمام_حاج_عسگرخان سایه به اندازۀ نور سودمند است. سایه تابش اشعۀ خورشید را تعدیل می‌کند؛ جذابیت هنر ایرانی بازی با سایه و نور است و در لابه‌لای سایه و نور محیطی اسرارآمیز خلق می‌شود. گاهی نیاز به رنگ‌آمیزی نیست، با ایجاد شکست در سطوح، می‌توان نور را از زیاد تا کم وارد معماری کرد و به نحوی فضاسازی نمود که هیچ رنگ‌آمیزی‌ای به گرد پای آن نرسد. نمونۀ این طیف سایه روشن در حمام حاج‌عسگرخان به بهترین شکل قابل‌مشاهده بوده است. 📸عکاس: سوسن بیات، ۱۳۹۲ (منبع: قم‌شناسی) 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸 مدرسه علمیه رضویه 🔹️این مدرسه در ابتدای خیابان #آذر در تقاطع با خیابان #عماریاسر قرار دارد و افرادی نظیر آیت الله #مشکینی، آیت الله #بهاءالدینی و سید محمود #طالقانی در این مدرسه درس خواند‌ه‌اند. 🔸️بنا به روايت تاريخى، بناى مدرسه رضويه محل سکونت #امام_رضا در زمان تشريف فرمايى ايشان به قم بود. محل مجاور اين مدرسه دينى به محله #شاه_خراسان معروف است. 🔹️در محوطه مدرسه رضويه #چاهى وجود دارد که گفته مى‌شود امام هشتم (ع) با آب آن #غسل نموده‌اند. 🔸️اين بنا داراى ايوانى رفيع، مسجد و ۲۴ حجره بوده، که نيمى از آن بر اثر احداث خيابان از ميان رفته و در حال حاضر، #نيم_طاقى بنا باقى مانده است. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📷 مرقد #سیدابوالحسن_الرضا 🔹️از امامزادگانِ اواخر قرن چهارم هجری که در خانه خود و در محله «#رضاییه» (بخشی از محله بزرگ #موسویان) دفن شده است. 🔹️مرقد ابوالحسن الرضا در خیابان آذر قم کوچه ۴۵ قرار دارد. ایشان اولین خادم مسجد جمکران بوده است. ❗️ماجرای ساخت مسجد جمکران را اینجا بخوانید:👇👇👇👇 @tarikhqom