🌀 گزارش روزنامه #اطلاعات از تاسوعا و عاشورا در قم 🔰( بخش اول ) 🗓 ۱۵ تیر سال ۱۳۳۹ 🔸️#عزاداری قم و شهرستان‌ها خبرنگار ما در قم تلفنی گزارش داد سوگواری حضرت خامس آل عبا امسال پرشکوه‌تر و با #عظمت‌تر از سال‌های قبل در شهرستان مذهبی قم برگزار شد. 🔹️از روز پنجم محرم به تدریج ورود مسافرین با قطار و اتوبوس به #قم شروع گردید. در کلیۀ مساجد و تکایای شهر که از روز اول ماه محرم سیاه‌پوش و برای سوگواری آماده شده بود و همچنین در آستانۀ مقدسه حضرت #معصومه و مسجد و منزل حضرت #آیت‌الله_العظمی قبل از ظهرها مجالس سوگواری برقرار بود و آقایان وعاظ با سخنرانی‌های مذهبی و ذکر #مصیبت مردم را مستفیض می‌کردند. 🔸️در ختم هر مجلس عظمت دین مبین اسلام و بقای #شاهنشاه اسلام پناه مسئلت می‌شد. از روز پنجم محرم تا شب عاشورا عصر و شب چندین دستۀ مختلف عزاداری و از صبح روز عاشورا از کلیۀ محلات شهر #دستجات منظم عزاداری و سینه زنی و زنجیر زنی پشت سرهم با نظم و ترتیب کامل طبق برنامه صحیحی به طرف #صحن مطهر حرکت کردند و از چهار راه مقابل بازار شهرستان قم به طرف خیابان #آستانه روی آوردند. 🔹️این دستجات عزاداری پس از سوگواری در آستانه مقدسه در مجلس عزاداری که در منزل آقای #تولیت تشکیل شده بود شرکت می‌کردند و سپس به محل خود مراجعت می‌نمودند. 🔸️ساده بود موضوعی که در عزاداری روز #عاشورا در شهرستان قم جلب توجه می‌کرد این بود که دستجات عزاداری اغلب ساده و بدون هیچ علامت و بیرق و #حجله به طرف آستانه مقدسه می‌آمدند و با این سادگی روح عزاداری را نمایان‌تر می‌ساختند. ادامه دارد... 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀 محرم‌های #قم؛ دهه چهل و پنجاه 🔰بخش اول 🎙حاج حسین سلیمانی از بازاریان و مبارزان پیش از انقلاب در قم (نفر اول سمت چپ تصویر فوق): 🔸️در دهه اول محرم به سردستگی حاج یدالله #علیشاهی، با دانش‌آموزان مدرسه و خانواده‌‌هایشان برای نصب چادر و برپایی تکیه #یزدی‌ها در قطعه زمینی که از سالیانی دراز وقف عزاداری دهه‌‌های محرم و صفر بود، همکاری می‌کردیم. حاج عبدالحسین #خزائلی، از سردسته‌‌های تکیه عربستان و از سو‌هان‌پزان معروف روبه‌روی مسجد ‌امام حسن عسگری(ع) بود. 🔹️وی با #شاطرمیرزاعلی_سلیمانی، عموزاده پدرم نانوایی داشتند. چون این افراد ‌امین بودند، مردم مبلغی را برای پذیرایی دهه اول محرم به آن‌ها می‌دادند. 🔸️روز عاشورا دسته عزاداری بپا می‌شد. اسب و شتر را برای #تعزیه‌خوانی به صحن حرم می‌بردیم. من به تکیه #باغ_پنبه، واقع در کوچه نو می‌رفتم. سردسته این تکیه سید عباس ناظم‌زاده، از ریش‌سفیدان و معتمدان شهر و تاجر خوش‌نام حبوبات، اقلام موردنیاز پخت‌و‌پز تکایای دیگر را با قیمتی مناسب در اختیارشان قرار می‌داد. 🔹️ همه محله‌‌ها تکیه داشتند. اصغر #کامکار، رئیس اداره اطلاعات قم، اطلاعات کاملی از همه تکیه‌‌ها و محله‌‌ها داشت. سرگردی سر چهارراه بازار می‌ایستاد، حرکت دسته‌‌ها را مدیریت می‌کرد، که درگیری پیش نیاید. هنگام حرکت به سمت حرم، در غیاب او دسته‌‌ها برای #سبقت‌گرفتن دعوا می‌کردند؛ چوب‌‌های پرچم را درمی‌آوردند و به جان همدیگر می‌افتادند. بعد از محرم بعضی‌‌ها برای ریش‌سفیدی می‌آمدند، هیئت را بر‌می‌داشتند و برای #آشتی به محله دیگر می‌بردند. ادامه دارد... 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀 محرم‌های #قم؛ دهه چهل و پنجاه 🔰 بخش دوم 🎙 حاج حسین سلیمانی: 🔸️در پنجم محرم، برخی جمعیت‌‌های تکیه یزدی‌ها و #عربستان جهت جبرانِ کمی ‌جمعیت‌شان در برابر تکیه آقا سید حسن باهم #ادغام می‌شدند. به‌تدریج برای تکیه یزدی‌‌ها اعانه جمع کرده و سقفی برای آن زدند تا از حالت مخروبه‌ای خارج شود. 🔹️در ماه محرم دسته‌‌ها به حرم می‌رفتند و از آنجا به منزل آقای سید ابوالفضل #مصباح‌التولیت می‌آمدند. منزل ایشان دو درب داشت؛ از یک در وارد و از در دیگر خارج می‌شدند. ایشان روی #صندلی می‌نشست و این تشکیلات را نظاره می‌کرد. 🔸️هر دسته‌ای که عظمتش بیشتر بود، به دستیارش #خلیل‌خان، که کنار دستش می‌ایستاد، اشاره می‌کرد که به این دسته 100 تومان بده. خلیل‌خان هم پاکت پول را به آن‌ها می‌داد. بعد برای صرف #شام می‌رفتند. 🔹️ایشان دهه عاشورا هر شب کنار خانه‌اش، که جای بزرگی بود (پاساژ رضایی فعلی)، یک گروه از سردسته هیئت‌‌ها، بازاری‌‌ها، علما، طلبه‌‌ها، مدرسین و زارعین را دعوت و از آن‌ها با #چلومرغ زعفرانی پذیرایی می‌کرد. یک شب من در جمع مدعوین با فشار مردم برای نشستن سریع سر سفره‌‌ها مواجه شدم. 🔸️گفتم: سفره که بزرگ است چه دلیل دارد این‌همه فشار بیاورید! تا نشستم متوجه شدم زودتر می‌روند تا #مرغ‌‌های رسمی ‌را بردارند و توی بشقاب‌‌هایشان بگذارند. روضه‌خوانی‌‌ها تا آخر ماه #صفر ادامه داشت. ادامه دارد... 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀محرم‌های #قم؛ دهه چهل و پنجاه 🔰بخش سوم 🎙حاج علی اسلامی: 🔸️به‌تدریج من و مادرم تصمیم به خرید منزل گرفتیم. خوشبختانه خانه ۲۳۰ متری آیت‌الله #علوی_بروجردی، داماد آقای #گلپایگانی و باجناق آقای صافی، را در کوچه یزدی‌ها پشت بازار به مبلغ نه‌هزار تومان خریدیم. بیشتر پول خرید خانه را مادرم به برکت پس‌انداز #قالی‌بافی‌اش پرداخت. 🔹️در آن خانه، بیشتر، جلسات مذهبی می‌گرفتم. دولت #قمه‌زنی را در روز عاشورا ممنوع کرده بود. تعدادی از عرب‌های نجف، که مقیم قم بودند، از ما خواستند این مراسم را در خانه ما اجرا نمایند؛ منزل ما‌ آمدند و مشغول #مقتل‌خوانی شدند. 🔸️نماز صبح را که خواندند شروع کردند به یا حسین کشیدن و دور حیاط راه‌رفتن تا حالت به‌خصوصی به‌شان دست دهد؛ چون شمشیر‌‌هایی #غیرمتعارف و بسیار بزرگ برای قمه‌زنی داشتند؛ خون همین‌طور به درودیوار منزل می‌پاشید. بعد که چند تا می‌زدند دو، سه نفر میاندار، که حالت عادی داشتند، چوب‌‌های بلندی به دست، زیر قمه‌‌ها، روی سر می‌گذاشتند و قمه‌‌ها را می‌گرفتند و سر‌‌های‌شان را همان جا پانسمان می‌کردند. این مراسم دو سال در منزل ما برگزار شد. 🔹️در قم تعزیه‌خوانی روز #عاشورا رواج خاصی داشت. شمرِ این مراسم‌‌ها، #اصغر_شمر، خادم مسجد نو روبه‌روی شیخان بود، که منزل محقری در منطقه عربستان داشت و همیشه به‌شوخی می‌گفت: افرادی که در این مناسبت نقش مثبت اسرا یا ائمه معصوم را در لباس #فاخر دارند، وضع مالی‌شان به تربت ‌امام حسین(ع) خوب است؛ ولی این شمر ملعون یک #مریدش را هم نتوانسته اداره کند. ادامه دارد... 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀 محرم‌های #قم؛ دهه چهل و پنجاه 🔰 بخش چهارم 🎙 حاج علی اسلامی: 🔸️به مناسبت دهه‌‌های محرم و صفر از اسفند ۱۳۵۱ تا ششم فروردین ۱۳۵۲ به پیشنهاد جمعی از #متدینین قم آقا سید ابراهیم حسینی از سوی بازاریان، سید عبدالکریم ‌‌#هاشمی‌نژاد، از طلاب و مدرسان حوزه مشهد را چند شب برای ایراد سخنان داغ و انقلابی جلوی میدان نو شهرداری دعوت کرد. 🔹️در یکی از جلسات رأس ساعت ۱۱ آقای سید ‌‌هاشمی‌نژاد وارد شدند. ابتدا از طرف صاحب مجلس به‌وسیله بلندگو ابلاغ شد که آقایان کسی حق #شعاردادن ندارد و سپس آقای ‌‌هاشمی‌نژاد به منبر رفت. پس از تلاوت قرآن مجید اضافه نمود: ‌امروز درباره نظام #سیاسی اسلام با شما صحبت می‌کنم. رسول اکرم(ص) هم رهبر دین بود و هم رهبر حکومت. 🔸️ولی به شما عرض کنم این‌گونه فکر و تصور می‌کنم که آخرین #منبر من در قم است. اگر اِن‌شاءالله اشکالی پیش نیامد دوباره با شما صحبت خواهم کرد. اضافه نمود: هر موجود زنده باید #آزادی کامل داشته باشد. شما اگر یک گیاه را در جای مناسب بکارید می‌بینید خوب رشد کرده؛ ولی اگر جایش مناسب نباشد یا چیزی مانع شود، رشد نمی‌کند یا برای مثال، یک بچه گوسفند، آزادی داشته باشد و یکی نداشته باشد، چقدر فرق می‌کند. زندگی انسان و رشد آن محدود است. 🔹️از نظر فکر علمی ‌اگر آزادی در حکومت #استبدادی ممکن باشد آزادی قلم، آزادی دین اسلام تشویق شود به دین اسلام مردم را تشویق می‌کنند در نظام #حکومتی اسلام اجتماع را روش تربیتی اسلام و حکومت آن چگونه باید تشویق شود. تشویق می‌کنند. 🔸️ در نظام حکومت اسلام مردم همیشه آزادند و آزادی زبان دارند و زبان #چاپلوسی اکیداً ممنوع است؛ ولی برعکس در حکومت استبدادی هرچه شخص چاپلوسی داشته باشد، جایش بالاست. ادامه دارد... 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀محرم‌های #قم؛ دهه چهل و پنجاه 🔰بخش پنجم 🎙حاج علی اسلامی: 🔸️در ایام عاشورا و تاسوعا من و جمع رفقای بازاری‌مان برنامه‌ای را برای رفتن به نجف و ملاقات با آیت‌الله #خمینی تنظیم کردیم. همچنین همراه با جمع مدرسین حوزه، #سخنرانی‌‌های دهه‌‌های محرم و صفر را در مساجد مهم بازار پیگیری می‌کردیم. 🔹️مهم‌ترین مسجد برای ما مسجد امام، به تولیت حاج شیخ مرتضی #حائری_یزدی بود. تا این سال آقای آل‌طا‌ها یکی از منبری‌های پرحافظه، در وفات امام سجاد(ع) خطبه مشهور آن امام را از عربی به فارسی برای حضار ترجمه می‌کرد. 🔸️در بین خطبه در مورد رفتار #یزید گفت که به مؤذن دستور می‌دهد اذان بگو تا کلام امام ضایع شود و مردم علیه یزید شورش نکنند؛ آقای #آل‌طا‌ها هم تقاضا کرد که آقای سید ابراهیم حسینی اذانی را که یزید از مؤذنش خواسته بود، با حرارت اجرا کند و ایشان هم انجام داد و شور خاصی در جمعیت به وجود آورد. 🔹️هرساله از اول محرم تا اول ربیع، در بیرونی منزل آقای #بروجردی چادری زده و همه اطراف را سیاه‌پوش می‌کردند. بعد از محرم چادر را جمع کرده و در انبار برای سال دیگر نگه می‌داشتند. 🔸️یک روز شخصی #مبلغی را می‌دهد به آقایی که در آنجا کار می‌کند. این آقا جایی را برای پنهان‌کردن پول پیدا نمی‌کند و با دستپاچگی آن را لای چادر می‌گذارد تا سر فرصت بردارد. مسئولان جمع‌آوری چادر بی‌خبر چادر را جمع می‌کنند و #طناب‌پیچ به انبار می‌برند. 🔹️بعد از مدتی به سراغ پول می‌آید؛ می‌بیند چادر نیست و نمی‌داند حالا چادر را کجا برده و گذاشته‌اند. از ترس اینکه #پولی را از شخصی دریافت کرده و به آقا تحویل نداده، نمی‌توانست به کسی هم مسئله را بازگو کند. تا سال دیگر چادر را باز می‌کنند #پول‌ها از لای آن می‌ریزد. (منبع: مصاحبه‌های حسین فخر روحانی ) 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🎬 تصاویری کم‌تر دیده شده از #قم در ماه‌های اول انقلاب 🗓 سال ۱۳۵۸ 🔹️احتمالا توسط یکی از رسانه‌های #بلژیکی فیلمبرداری شده است. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀 داماد ناصرالدین شاه و حاکم قم 🔸️میرزا محمدمهدی‌خان #اعتضادالدوله قاجار دولّو پسر بزرگ میرزا محمدخان سپهسالار اعظم بود. او در ۲۲ ربیع‌الثانی ۱۲۷۷ قمری [ سال ۱۲۳۹ شمسی] با #فخرالملوک نخستین فرزند ناصرالدین‌شاه قاجار که در آن زمان چهارده سال داشت ازدواج کرد. 🔹️وی از سال ۱۲۵۳ شمسی تا دو سال قبل از فوت یعنی سال ۱۲۶۶ به صورت نامتوالی حاکم #قم بود. سرانجام در سال ۱۲۶۸ فوت کرد و در #حرم حضرت معصومه به خاک سپرده شد. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📜 دستخط میرزای قمی 🔸️میرزا در #جاپلق به دنیا آمده، از آنجا به #اصفهان رفته، سپس در #شیراز سکنی گزیده و در نهایت به #قم مهاجرت نموده و ما آن را با نسبت میرزای قمی می‌شناسیم، خود را با نسبت «#الرشتي» معرفی نموده است. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀 رهسپار قم 🔸️میرزای قمی بعد از فراغت از تحصیل به یکی از روستاهای #چاپلق تشریف برد و مدتی در آنجا بود؛ اهالی آن روستا، قدر ایشان را ندانستند؛ 🔹️ملای آن قریه در مقام تحقیر میرزا برآمد تا روزی در #مجمعی که میرزا را هم به آن مجمع دعوت کرده بودند به اهالی گفت: «به میرزا بگویید، ماری بنویسد» 🔸️اهالی به میرزا تکلیف کردند، #میرزا نوشت «مار» (میم و الف و راء) سپس ملای ده، شکل مار را کشید و به اهل قريه نشان داد و گفت: «شما ببینید، مار این است یا آن که میرزا نوشته، اهالی همگی گفتند، #مار این است که شما نوشته‌اید، میرزا شخصی بی‌سواد است!» 🔹️میرزا خیلی #متأثر شد. تا آنکه توهین اهالی به جایی رسید که دو نفر آمدند خدمتش گفتند: ما با یکدیگر مرافعه داریم، من به این می‌گویم از تو #حدث صادر شد، او به من می‌گوید از تو. 🔸️میرزا چون این #توهین را دید، گریه‌اش گرفت و دست به دعا بلند کرد و عرض کرد: «خداوندا! بیش از این ذلت مرا مخواه، که طاقت آن را ندارم» این بود که از آن قریه بیرون آمد و رهسپار #قم شد. 🏷(منبع: کانال سیرۀ علما) 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀قم در عصر مادها 🔸️پیش از سلسۀ مادها، قم و فلات مرکزی ایران تابع دولت #ایلام بود، وقتی آریایی‌ها به سمت غرب حرکت کردند و به داخل ری و اطراف آن وارد شدند، سپاه #آشور، به این منطقه هجوم آورد و تا البرز و دماوند را مورد تاخت‌وتاز خود قرار داد. 🔹️ تا حدود سال ۷۰۰ ق.م بخش غربی ایران در دست آشوریان بود تا اینکه #هوخشتره دست آن دولت را از این سرزمین کوتاه کرد و دولت ماد را به دو قسمت ماد کوچک و ماد بزرگ تقسیم نمود که ری و #قم جزء ماد بزرگ قرار گرفتند. 🔹️در عصر مادها، #مغان یا طبقۀ مذهبی، از ری و اطراف آن از جمله قم، برخاسته‌اند و این نواحی را مهد مغان می‌نامیدند که کشف گورهای #موبدان مادی در اطراف قم، مؤید این امر است. 🔸️باستان‌شناسان در ۵۰۰ متری نیایشگاه سنگی #زاربلاغ قم، موفّق به کشف دو گور از این دوره شدند و احتمال می‌دهند این گورها متعلق به #موبدان باشد. 🔹️همچنین قطعات آجر منقوش دورۀ #مادها در استان قم، در محوّطۀ تاریخی قلی‌درویش و شمشیرگاه به دست آمده که این مشخص می‌کند که برای مدت طولانی اطراف قم سکونت‌گاه بوده است. 🔸️«اطراف دریاچه‌های #حوض_سلطان و نمک، که اکنون شهر قم در کنار آن واقع است در عهد آشوریان سرزمین رودک‌ها، محل جاری شدن رودهای کوچک، می‌نامیدند و این ناحیه مناسب‌ترین جا برای سکونت و زراعت در دامنه‌های #البرز است.» 🔹️این فرضیه در مورد قم وجود دارد که این خطه، حتی در دوران اساطیری جایگاه مذهبی بوده و جمکران شاید همان #ورجمکرد، محل حکومت جمشید پادشاه پیشدادی بوده و در عهد مادها محل تجمع #روحانیون ماد بوده است. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀 صورت و تمثال شهر #قم 🖤 حضرت محمد (ص): 🔸️در آن شب كه مرا از اين كلبه غبری برگرفتند و بر گنبد خضرا بالا بردند، در آسمان چهارم، #قبّه‌ای فروزان را ديدم از لؤلؤ، كه برای آن چهار پايه و چهار در بود و چون #استبرق سبز می‌درخشيد. 🔹️به جبرئيل گفتم: اين قبّه كه زيباتر از آن در آسمان #چهارم مشاهده نكردم، چيست؟ 🔸️#جبرئيل گفت: حبيب من محمد، اين صورت و تمثال شهری است كه به آن گفته می‌شود #قم» 🔰تابلو نگارگری صحنه #معراج رسول اعظم (ص) با قدمتی مربوط به دوره #قاجاريه که در موزه حرم حضرت معصومه نگهداری می‌شود. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom