تاریخ
📕 #دریافت_کتاب منتخب التواریخ (تاریخ معصومین علیهمالسلام در یک مجلد) #فارسی 🖊 ملّا محمدهاشم بن محم
⭕️ مطالب این کتاب مورد نقدِ بسیاری از محققین قرار گرفته است؛
به عنوان نمونه مرحوم شهید مطهری در کتاب «اسلام و نیازهای (مقتضیات) زمان» در عنوان «خاتمیت» با اشاره به «برشمردن یکی از علمای ابتدای هر قرن به عنوان #مجدد»، در این کتاب، آن را عقیدهای #خرافی دانستهاند:
«... از همه مضحکتر این است كه حاج میر ملاّ هاشم خراسانی در كتاب #منتخب_التواریخ همین موضوع را نقل كرده است و مجدّدهای مذهب شیعه را قرن به قرن ذكر میكند. او هم هرچه نگاه میكند میبیند جور در نمیآید، برای اینكه افرادی بودهاند كه واقعاً میتوان اسمشان را مُجدّد گذاشت از بس كه خدمت كردهاند ولی اتفاقاً در سر صد سال نبودهاند مثل شیخ طوسی، اما عالم دیگری را كه در درجهی بسیار پایینتری است مجدّد حساب كردهاند. حاج ملاّ هاشم مثل علمای #تسنن گفته است علما حسابشان جداست، سلاطین هم حسابشان جداست. مجدّدها در میان خلفا و سلاطین كیانند؟ تا آنجا كه #شیعه پادشاه نداشته است، از سنیها گرفتهاند: عُمر بن عبد العزیز و مأمون و ... از آنجا كه خود شیعه #پادشاه داشته است، آمدهاند سراغ پادشاهان شیعه: عضدالدولهی دیلمی و ... كم كم رسیدند به #نادرشاه. این مردی كه از كلّهها منارهها میساخت، شده است مجدّد مذهب شیعه!...»
🔸 علامه میرزا ابوالحسن شعرانی رحمه الله در مقدمه خود بر این اثر مینویسد: «یکی از تواریخ نیکو و #شیرین که برای غرض ممدوح، یعنی ترویج دین و #پند و موعظه و عبرت و حکایات صالحین تألیف شده است، کتاب «منتخب التواريخ» است. ترجمه مؤلف آن را یکی از فضلای دوستان آن مرحوم نوشته است و در آخر این مقدمه نقل خواهد شد».
سپس ضمن جذاب دانستن این اثر، برخی ایرادات وارد بر آن را قابل اغماض دانسته است: «مؤلف کتاب در اختیار مطالب و تنسیق وقایع و حوادث، ذوق و سلیقه بهکار برده است و تألیفی کرده که هیچکس از خواندن آن #ملول نمیگردد و در تقویت ایمان، تأیید اعتقاد و عظمت مقام ائمه دین (علیهم السلام) و بزرگان صالحین و عبرت از حال گذشتگان و ترویج مکارم اخلاق اثری بس نیکو دارد... اگر در سرد قصص و تواریخ، حدیثی #ضعیف یا حکایتی #مرسل یا روایتی #بیاسنادِ قوی ذکر کرده باشد، نباید #توحش نمود یا مؤلف را #ملامت کرد و او را مقصر شمرد؛ چون نقل بسیاری از قضایای مجهول برای #عبرت و تأیید مطلبی معلوم، ضروری است».
سپس با اشاره به برخی منابع تاریخی، مانند: #طرائف سید بن طاووس رحمه الله یا کتاب #سلیم بن قیس هلالی رحمه الله و مانند آن، تأکید میکند که در اینگونه کتب، قضایا و وقایع بسیار مندرج است که وقوع آنها #مشکوک است یا #یقیناً واقع نشده و بر مؤلف نیز ملامت نیست؛ چون برای غرض وی مفید بوده است و آن را #تدلیس نباید شمرد؛ چون همه خوانندگان آن کتب غرض مؤلف را میدانستند.
آن را ملامت باید کرد که از غرض مؤلف آگاه نیست و مطالب کتاب او را در غیر غرض او بهکار میبرد و آن را حقایق تاریخی میپندارد!
علامه شعرانی رحمه الله سپس به خلاصهای از رساله #دراية_الحدیث خود اشاره میکند و در آخر مینویسد: «مقصود از تطویل کلام آن است که تصور نشود امثال کتاب #منتخب اگر مشتمل بر اخباری باشد که برحسب اسناد #ضعیف است، موجب عدم اعتماد و ترک قرائت آن است و جماعتی که با مذاق فقها آشنا هستند تصور نکنند در همه ابواب علوم شرعی مانند #فقه فقط #خبر_صحیح حجت است و ضعیف مردود؛ با اینکه بیش از #نصف اخبار #کافی ضعیف است! تا به سایر کتب چه رسد و معلوم شد که در همه کتب احادیثِ ما حدیثی که نقل آن بیفایده باشد و برای غرض و مقصود از آن حدیث بهکار نیاید، بسیار #نادر است».
🔹 کلام در این زمینه بسیار است که همّتِ اهل حق و تحقیق را میطلبد...
@tarikht
@tafaqqoh