📝مراحل جدایی قره سو از خاک ایران| #محمدعلی_بهمنی_قاجار 🔻در مجموع درباره جدایی قره سو از ایران باید گفت: ۱.قره سو طبق عهدنامه ترکمان چای از ایران منتزع و به روسیه تزاری ملحق گردید. ۲. قره سو پس از سقوط روسیه تزاری به وسیله اقبال السلطنه ماکویی مرزدار ایران، تصرف و حاکمیت ایران بر آن دوباره اعمال گردید. ۳. عهدنامه ترکمانچای طبق عهدنامه مودت مورخ هشتم اسفند ۱۲۹۹، ملغی شد و در مورد مرزهای ایران و شوروی صرفا مرز خراسان دوباره مورد تایید قرار گرفت. ۴. شوروی طبق عهدنامه قارص، سیزده روز پس از عهدنامه مودت با ایران، قره سو را که نه حاکمیت حقوقی و نه حاکمیت بالفعل بر آن داشت به ترکیه بخشید. ۵. باوجود عهدنامه قارص، اقبال السلطنه ماکویی تا زمانی که حاکم ماکو بود از حاکمیت ایران بر قره سو پاسداری کرده و این منطقه را در تصرف داشت. ۶. پس از برکناری و قتل اقبال السلطنه ماکویی و در خلا قدرتی که شکل می گیرد، ترکیه منطقه قره سو را تصرف می کند. ۷. برکناری و قتل اقبال السلطنه ماکویی به ابتکار رضاخان سردارسپه و با هدف دستیابی به اموال وی، انجام می گیرد. ۸. پس از تصرف قره سو به وسیله ترکیه، تا مدتی رضاخان درصدد این بود که قره سو از دست نرود اما بعد از مدتی و درست در هفتم اسفند ۱۳۰۲ به امیر طهماسبی دستور می دهد که دیگر موضوع قره سو را پیگیری نکند. ۹. طبق عهدنامه مرزی ایران و ترکیه، مالکیت ترکیه بر قره سو محرز دانسته می شود. ۱۰. آرارات کوچک بخشی قانونی و رسمی از خاک ایران و در جنوب قره سو بود و مالکیت ایران بر آرارات کوچک مورد شناسایی ترکیه و عثمانی نیز قرار داشت و حکایتی جداگانه از قره سو دارد و برای مساعدت به ترکیه در جریان سرکوب جنبش خوی بون به ترکیه موقتا واگذار و سپس رسما با منطقه بارژگه در قطور معاوضه می شود، در حالی که ارزش و اهمیت راهبردی آرارات کوچک با بارژگه قابل قیاس نیست. 🔸در مجموع، حقایق ماجرا جز این نیست، حالا این که قاجاریه، رضاشاه یا کدام سیاستمدار و رهبری در جدایی قره سو از ایران مسولیت دارند و داشتند و چه میزان مسولیت داشتند، قضاوت آن با خواننده است اما سانسور بخشی از واقعیت و صرفه جویی در حقیقت گویی از جمله عدم توجه به تصرف قره سو به وسیله اقبال السلطنه ماکویی و اشغال آن به وسیله ترکیه پس از عزل و قتل اقبال السلطنه ماکویی، خیانت به تاریخ و در راستای تطهیر اشخاص است./مکتوبات @Terrorofmedia