#نکات فهم متون علمی : 🔻شیوه‌ طرح اشکال؛ نشانگر قوت و یا ضعف آن ✍ اشکالات در کتب سنتی به ۴ شکل متفاوت مطرح می‌شوند: (۱. لقائل أن یقول کذا و کذا، ۲. إن قلت کذا، ۳. إن قیل، ۴. لایقال) 🔻تفسیر ۴ تعبیر فوق و جایگاه آنها 1⃣ لقائل أن یقول کذاو کذا: 🔹لام در «لقائل» لام ملکیت است، در جای خود به اثبات رسیده است که لام ملکیت مشعر به انتفاع می‌باشد، (... فى اللام معنى الانتفاع، ... لأنّ اللام تشعر بالملكية المؤذنة بالانتفاع؛ 🔸حاشیه الدسوقی علی المختصر، ج ۴ ص ۱۱.) 🔹بنابراین ترجمه این عبارت اینگونه خواهد بود: برای گوینده‌ای(مستشکلی) است این که بگوید/به نفع گوینده‌ای است اینکه بگوید/ گوینده حق دارد چنین بگوید. 🔹 این عبارت بالکنایه می‌فهماند که اشکالِ مستشکل، اشکال وارد و به جائی است و مستشکل حق طرح چنین اشکالی را داراست. 2⃣ إن قلت کذا: 🔹 «إن» شرطیه و «قلت» فعل شرط است. 🔹 بنابراین ترجمه عبارت اینگونه است: «اگر بگوئی» 🔹این جمله به ظاهر جمله‌ای خنثی به نظر می‌رسد ولی استفاده از فعل معلوم، آن هم به صیغه مخاطب - به خصوص هنگامی که با عبارتهای دیگر سنجیده شود - نشانگر این است که این اشکال قوی بوده به گونه‌ای که نویسنده به مستشکل به عنوان مخاطب حاضر، این حق را می‌دهد که اشکالش را مطرح کند. با توجه به مطالب پیشین، نویسندگان کتب سنتی در گزینشی هدفمند و مطابق با معنا، همواره: 1⃣ «لقائل...» را برای بیان اشکال أقوی 2⃣ «ان قلت...»را برای بیان اشکال قوی 3⃣ «إن قیل...» را برای بیان اشکال ضعیف 4⃣ و «لایقال...» را برای بیان اشکال اضعف به کار می‌برند. ✅ دو نکته: ۱: رتبه‌بندی فوق بر اساس دیدگاه نظریه پرداز و نسبت به مقام اثبات می‌باشد نه مقام ثبوت، یعنی ممکن است در دیدگاهِ او، اشکالی بسیار ضعیف باشد و با عبارت « لایقال» بیان شود، در حالیکه همان اشکال واقعا و در مقام ثبوت اشکالی قوی باشد، و یا در نظرگاه او اشکالی به غایت قوی است و با عبارت «لقائل» بیان می شود در حالیکه واقعا آن اشکال، اشکالی ضعیف به شمار می‌آید. ۲: این تقسیم بندی به صورت ثلاثی نیز از سوی برخی محققین مطرح شده است بدینگونه که (لقائل، ان قلت، ان قیل) به ترتیب اشاره به اشکال: (قوی، متوسط، و ضعیف ) داشته باشند: 🔹«قال بعض المحققين في حاشية الجامي عند ختم الكتاب: السؤال ثلاثة اقسام: قوى و متوسط و ضعيف، فالقوى «لقائل»و المتوسط «فان قلت» و الضعيف «فان قيل». 🔸المدرس الأفضل فيما يرمز و يشار إليه في المطول، ج۲، ص: ۴۱». 📚 منبع: کتاب حدائق الدقائق شرح الانموذج. ↪️🔻شیوه‌ طرح اشکال 💥خلاصه 1⃣ طبیعی است که پس از طرح هر نظریه، از سوی اشخاص واقعی یا فرضی بر آن نظریه اشکالاتی وارد شود. 2⃣ اشکالات به لحاظ قوت و ضعف به چهار حالت: اقوی، قوی، ضعیف و اضعف، درجه بندی می‌شوند. 3⃣ در متون سنتی شیوه طرح اشکال و تعبیر به کار رفته برای آن، بیانگر درجه بندی اشکال است. 4⃣ چهار گونه تعبیر (لقائل أن یقول، إن قلت، إن قیل، لایقال) به ترتیب برای بیانِ اشکال اقوی، قوی، ضعیف، اضعف به کار برده می‌شود. 💬 کانال ادبیات استنطاقی با تاکید قرآنی؛ بستری برای ارائه نکته‌ها و اشتراک داده‌های ناب علوم حوزوی 🆔 @oloomhowzeh_ir