📚 *شرح خطبه ۲۲۲ نهج البلاغه (آیت الله مکارم)*
✴️ *راهنمايان ره پويان راه حق:*
💎نخست بايد به سراغ *تفسير آيه سوره نور* برويم تا بيانات پرمعناى امام(عليه السلام) در شرح آن روشن تر شود.
💠قرآن مجيد در سوره نور آيه 35 (اللهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالاَْرْضِ...) از نور خداوند سخن مى گويد و با مثالى زيبا که پر از نکات آموزنده است آن را شرح مى دهد و سپس در آيات بعد مى فرمايد:
✳️ *اين چراغ پرفروغ در خانه هايى قرار دارد که خداوند آنها را از نفوذ شياطين در امان داشته است.*
✳️و در ادامه مى افزايد: *در اين خانه نورانى مردان با شخصيتى هستند که پيوسته خدا را ياد مى کنند، نماز را بر پا مى دارند و زکات را ادا مى کنند و از روز قيامت بيمناکند.*
🔰روشن است که اين رجال در درجه اوّل *پيامبران و امامان معصوم* اند و در درجه بعد *پويندگان مخلص راه آنان*
🔸با توجّه به اين اشاره اجمالى به تفسير خطبه مى پردازيم،
✅آرى! *هر گاه ذکر با فکر و انديشه همراه باشد، آثار عجيبى دارد.*
🔰هنگامى که انسان نام خدا را به عظمت مى برد و اوصاف جمال و جلالش را از علم و قدرت و سمع و بصر و مقام رحمانيّت و رحيميت و مراقبت او را نسبت به بندگان بر مى شمرد پرده هاى غفلت از مقابل چشم دل کنار مى رود و حق را به خوبى مى بيند. غوغاى هوا و هوسها فرو مى نشيند و صداى رهبران الهى و داعيان الى الله را با گوش جان مى شنود و نتيجه آن انقياد کامل در برابر فرمان خداست.
🛑بعضى از شارحان معتقدند و يا احتمال داده اند که منظور از ذکر در جمله بالا قرآن مجيد است به قرينه آنچه قرآن درباره خودش مى گويد: (وَهذَا ذِکْرٌ مُّبَارَکٌ أَنزَلْنَاهُ)(5) ولى به يقين ذکر مفهوم عامى دارد که يکى از مصاديق برجسته آن آيات شريفه قرآن است.
🌴حضرت در ادامه اين سخن مى افزايد: « *خداوند همواره در هر عصر و زمان و در فاصله ميان بعثت پيامبران، بندگان خاصّى داشته که حقايق را به فکر آنها الهام مى کرد و با عقل و انديشه آنها سخن مى گفت تا آنها در پرتو آن با نور بيدارى چشمها و گوشها و قلبها را روشن سازند. و...*
💠اين تعبير ممکن است اشاره به اوصياى انبيا باشد که در فترتها همواره وجود داشته اند و حقايق را از طريق الهامات قلبى از ساحت قدس الهى مى گرفتند و به بندگان مى رساندند.
💎نيز ممکن است اشاره به مردان صالح و مخلص و عارف و بصيرى غير از انبيا و اوصيا باشد که در هر زمانى در ميان مردم وجود دارند; آنها نيز با الهامات الهى و تأييدات ربّانى به صراط مستقيم الهى واقف مى شوند و سعى در هدايت ديگران دارند. نيز شايد هر دو گروه را شامل شود.
💠 اين مردان الهى در بيابان زندگى دنيا همچون دليل راهند که قافله هاى انسانى را از گم گشتن و هلاک شدن نجات مى دهند.
🔰آرى! آنها کاملا مراقب همنوعان خود بودند; رهروان راستين را تشويق مى کردند و دلگرم مى ساختند و به منحرفان هشدار مى دادند وآنها را نکوهش مى کردند و بر آنان فرياد مى زدند که با ادامه اين راه انحرافى خود را به هلاکت نيفکنند.
🔸سپس در يک نتيجه گيرى از آنچه در جمله هاى پيشين آمد. ⬇️
آرى! در مسير زندگى دنيا هم ظلمات و تاريکيهاست و هم جاده هاى مشکوک و مشتبه که هر دو براى رهروان راه خطرناک است. وجود اين مردان الهى چراغ پرنورى در آن ظلمتها و دليل و راهنمايى براى آن طرق مشکوک است.
🌴🌹🌴🌹🌴🌹
گروه خادمین(۲) در واتساپ👇👇
https://chat.whatsapp.com/CV0JxoWxoag3aD4gHaYvga
🌸🌷🌸🌷🌸🌷
گروه خادمین(۵) در واتساپ 👇👇
https://chat.whatsapp.com/JwbgQIvzEeG0I4Fm9uIJmT
🌸🌷🌸🌷🌸🌷
کانال خادمین در ایتا 👇👇
http://eitaa.com/khademineAmiralmomenin
📚 *در ادامه شرح خطبه ۲۲۲ نهج البلاغه( آیت الله مکارم)*
✴️ *مردان الهى و اهل ذکر:*
💠امام(عليه السلام) بعد از بيان آثار ذکر خدا در صيقل دادن دلها و آثار گسترده آن در روح و جان آدمى به شرح حال کسانى مى پردازد که به راستى اهل ذکرند و صفات آنها را يکى بعد از ديگرى بيان مى کند.
✳️ نخست مى فرمايد:
« *ياد خدا اهلى دارد که آن را به جاى (زرق و برق) دنيا برگزيده اند* »;
🛑اشاره به اينکه *ياد خدا سبب مى شود که فريفته ماديّات زودگذر دنيا نشوند* *همان دنيايى که عشق به آن در احاديث اسلامى «رَأْسُ کُلِّ خَطيئَة» و منشأ انواع گناهان شمرده شده است.*
💠البتّه مفهوم اين سخن اين نيست که آنها مانند راهبان ديرنشين و تارکان دنيا پشت پا به زندگى اجتماعى مى زنند (به قرينه جمله هايى که بعد از آن مى آيد) بلکه منظور اين است آنها اسير چنگال دنيا نمى شوند.
⁉️در اينکه منظور از «ذکر» و «اهل» چيست؟
‼️دو تفسير عمده براى آن ذکر شده است: يکى خاص و ديگرى عام;
‼️ *تفسير خاص* آن اين است که *منظور از ذکر پيامبر اکرم(صلى الله عليه وآله) يا قرآن است واهل ذکر «اهل بيت» و امامان معصوم اند و صفاتى که بعد از اين جمله درباره اهل ذکر آمده به طور کامل بر آنها منطبق مى شود.*
‼️ *مفهوم عام* آن *همه عالمان با تقوا و مؤمنان کامل را شامل مى شود و صفاتى که بعد از آن است نيز بر آنها منطبق است.*
البتّه هيچ مانعى از جمع در ميان اين دو معنا نيست; مفهوم جمله عام است و اهل بيت، مصداقهاى بارز و چهره هاى درخشان آن هستند.
🌴آنگاه امام(عليه السلام) در ادامه اين سخن آثار ذکر الله را در وجود اين گروه در ضمن پنج وصف بيان مى کند.
و مى فرمايد:
«لذا هيچ تجارت و داد و ستدى آنها را از ياد خدا باز نداشته است»;
💠نه اينکه آنها تجارت و بيعى ندارند و از فعاليت اقتصادى بيگانه و سربار اجتماع اند، بلکه آنها گامهاى مؤثرى در اين وادى بر مى دارند; ولى چنان نيست که اين فعاليتهاى اقتصادى آنها را از ياد خدا غافل سازد و در مسير دنياپرستى قدم زنند.
🔰در ادامه اين سخن به بقيه صفات آنها اشاره کرده
جمله «يَقْطَعُونَ بِهِ أَيَّامَ الْحَيَاةِ» اشاره به اين است که برنامه ياد خدا و آثار پربرکتش مربوط به يک روز و چند روز عمر آنها نيست، بلکه سراسر ايّام حياتشان را از جوانى گرفته تا بزرگسالى و پيرى همه را شامل مى شود.
💎جمله هاى بعد از آن اشاره به اين است که آنها هرگز خود را از مسئوليّتهاى اجتماعى; مانند گوشه گيران و چلّه نشينان کنار نمى کشند، بلکه در ميدان ارشاد جاهل و تنبيه غافل و امر به معروف و نهى از منکر کاملا فعّال اند و با توجّه به اينکه جمله به صورت فعل مضارع آمده و فعل مضارع دلالت بر استمرار دارد نشان مى دهد که اين برنامه، برنامه هميشگى آنان است.
🔰شايان توجّه اينکه امام در اينجا مى فرمايد: *«آنها هم خود عامل به معروف اند و هم دعوت کننده به آن، و هم خود تارک منکرند و هم ناهى از آن»،*
🌴همان گونه که امام(عليه السلام) در خطبه 175 مى فرمايد:
« اى مردم! به خدا سوگند من شما را به کار نيکى دعوت نمى کنم مگر اينکه پيش از شما به آن عمل مى کنم واز منکرى باز نمى دارم مگر اينکه خودم قبلا از آن چشم مى پوشم».
✳️سپس امام(عليه السلام) در ادامه اين سخن، به شرح بيشترى درباره حالات اين مردان الهى و اهل ذکر پرداخته،
⚠️آرى! آنها با چشم حقيقت بين و نافذشان از اين جهان، عالم پس از مرگ و برزخ و قيامت را مى بينند و سرنوشت نيکوکاران و تبهکاران را مشاهده مى کنند.
🛑چرا مردم عادى دنيا از درک احوال برزخ و آخرت ناتوانند ومردم الهى اهل ذکر هر دو را مشاهده مى کنند، بلکه خود را در آن مى بينند؟
🔰براى اين است که *روح دنياپرستان به دنيا تعلّق دارد و حجابى در ميان آنها و عوالم ديگر افکنده;*
امّا *پاکدلان اهل ذکر که خود را از اين تعلّقات رهايى بخشيده اند و با ادامه ذکر و عبادتهاى خالصانه روح را صيقل داده اند، پرده ها از جلوى چشمانشان کنار رفته و صورت حقايق عالم برزخ و قيامت در آن نقش بسته است.*
🔰 *اينها حاملان پيامهاى الهى از آن جهان به اين جهان اند. پيامهايى که سبب بيدارى غافلان و بينايى کوردلان مى شود.*
🌴🌹🌴🌹🌴🌹
گروه خادمین(۲) در واتساپ👇👇
https://chat.whatsapp.com/CV0JxoWxoag3aD4gHaYvga
🌸🌷🌸🌷🌸🌷
گروه خادمین(۵) در واتساپ 👇👇
https://chat.whatsapp.com/JwbgQIvzEeG0I4Fm9uIJmT
🌸🌷🌸🌷🌸🌷
کانال خادمین در ایتا 👇👇
http://eitaa.com/khademineAmiralmomenin
📚 *در ادامه شرح خطبه ۲۲۲ نهج البلاغه( آیت الله مکارم)*
✴️ *عاقبت کار رهروان راه حق:*
✳️امام(عليه السلام) در اين بخش از خطبه ترسيم دقيقى از حال اهل ذکر و اولياء الله مى کند که چگونه آنها به محاسبه خويش مى نشينند و به جبران کاستيها مى پردازند،
مى فرمايد: ⬇️
💠 *«اگر حال آنها را در برابر عقل خود مجسّم سازى و مقامات ستوده و مجالس آنان که مشهود فرشتگان است را بنگرى که نامه هاى اعمال خويش را گشوده و به حسابرسى اعمال خود نشسته و....*
💠سپس امام(عليه السلام) بعد از ذکر حالات اولياء الله که چگونه آنها مراقب حالات خويش و مشغول محاسبه اعمال خود هستند و چگونه در برابر کوتاهى هايى که از آنها سرزده، عکس العمل نشان مى دهند و به درگاه خدا مى نالند، به نتيجه آن پرداخته مى فرمايد:⬇️
«(اگر آن حالات و آن عوالم معنوى را در نظر مجسّم کنى) خواهى ديد که آنان نشانه هاى هدايت و چراغهاى پرفروغ برطرف کننده تاريکيها هستند.
🔰فرشتگان آنها را در ميان گرفته و آرامش و سکينه الهى بر آنها نازل شده، درهاى آسمان به رويشان گشوده و جايگاه و مقامهاى والاى کرامت براى آنان فراهم گشته، در جايى که خداوند به آنها نظر رحمت افکنده و از سعى و کوشش آنها راضى است و موقعيتشان را مى ستايد»;
💠 *امام(عليه السلام) در اينجا پنج وصف يا نتيجه مهم براى مراقبتهاى آنها ذکر مى فرمايد که نشانه هاى هدايت و چراغهاى تاريکيها هستند.*
🔰 اشاره به اينکه آنها هرگز مانند زاهدان گوشه گير نيستند که تنها گليم خود را از آب بيرون آرند، بلکه ناجيان غريقى هستند که سعى مى کنند غافلان وآلودگان را از غرقاب گناه رهايى بخشند و از نظر مقام و موقعيت آن قدر والا مقام اند که فرشتگان، گرداگرد آنها را گرفته و در خدمت آنان اند،
💠همان گونه که قرآن فصلت، آيات 30 و فتح، آيه 4 قمر، آيه 54-55 اشاره شده است.
💠راستى هنگامى که انسان اين کلمات پرمعنا را مى خواند که چگونه اولياءالله در پرتو بندگى و عبوديّت، به جاهايى مى رسند که به جز خدا نبيند، در فکر فرو مى رود که اين انسان چه لياقت بزرگى دارد اگر قدر آن را بداند و استعداد خويش را به فعليّت برساند.
💎در ادامه اين سخن به بخش ديگرى از حالات اهل ذکر در ارتباط با خدا در خلوتگاه عبادت و بندگى پرداخته.
💎اشاره به اينکه آنها هر قدر در اطاعت و بندگى کوشا باشند باز خود را در برابر عظمت خدا مقصّر مى دانند و به همين دليل از يک سو پيوسته به درگاه او مى روند و آرامش را از طريق عفو او مى جويند و از سوى ديگر هرگز تکيه بر اعمال خويش نمى کنند،
🔰بلکه تکيه بر فضل خدا دارند اندوهى شديد بر قلب آنها سنگينى مى کند و چشمهاى گريانشان از اين اندوه درونى خبر مى دهد.
💠اشاره به اينکه آنها دل به اعمال خويش نمى بندند و تنها اميد به کرم خدا دارند. هر درى را مى کوبند و هر کارى را که احتمال مى دهند سبب خشنودى او گردد و امواج درياى رحمتش را به حرکت در آورد، انجام مى دهند.
🔰در واقع آنها همواره در ميان خوف و رجا که بهترين حالات مؤمن است به سر مى برند، خوف و ترس از کوتاهيها و اميد و رجا به فضل خدا.
‼️در پايان لحن کلام امام(عليه السلام) عوض مى شود و از شرح حالات اهل ذکر به يک اندرز عمومى پرداخته
‼️اشاره به اينکه پيش از آنکه زندگى تو پايان گيرد و به برزخ و قيامت برسى و فرشتگان الهى حسابرس تو باشند خودت در اينجا به حساب خويش رسيدگى کن تا اگر خطايى از تو سر زده است جبران کنى و اگر کار نيکى داشته اى خدا را شکر نمايى;
هرگز لازم نيست در اعمال کوچک و بزرگ ديگران دقيق شوى و به حسابرسى آنها بپردازى و از خود غافل گردى چرا که آنها براى خود حسابرسى دارند.
🔰جمله اخير در واقع دو پيام دارد.
يکى همان پيام حديث معروف «حاسِبُوا قَبْلَ أنْ تُحاسَبُوا»است.
نهج البلاغه، خطبه 90
🛑و ديگر پيام آيه شريفه *« اى کسانى که ايمان آورده ايد مراقب خود باشيد اگر شما هدايت يافته ايد گمراهى گمراهان به شما زيانى نمى رساند».*
مائده، آيه 105
🌴🌹🌴🌹🌴🌹
گروه خادمین(۲) در واتساپ👇👇
https://chat.whatsapp.com/CV0JxoWxoag3aD4gHaYvga
🌸🌷🌸🌷🌸🌷
گروه خادمین(۵) در واتساپ 👇👇
https://chat.whatsapp.com/JwbgQIvzEeG0I4Fm9uIJmT
🌸🌷🌸🌷🌸🌷
کانال خادمین در ایتا 👇👇
http://eitaa.com/khademineAmiralmomenin
3.11M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
مهدویت _ ۴۲ / ویژگیهای نواب اربعه
🔴 منبر ایننرنتی
🔵 دکتر محمد لطفیزاده