فرهنگ معماری یا صنعت ساختمان!؟ امروزه "خانه" در حوزه اجرایی به مسکن تقلیل یافته، و در محاوره هم از مسکن صرفاً "پناهگاه" مراد است. نگاه به خانه به عنوان یک مقوله معماری، فراتر از یک "ساخت_مان" و بالاتر از آن یک پدیده فرهنگی سالهاست که جای خود را به "خانه به مثابه یک کالا" داده است. از ارکان اصلی و در یک کلام مهمترین رکن در معماری اسلامی خانه است و ما در این نوشتار قصد داریم به موضوع خانه از منظر فرهنگی جهت ارائه راهکاری در راستای "معضل مسکن" بپردازیم.* در ابتدا برای روشن شدن مسیر گفتگو سرگذشت یک خانه روستایی (در بستر واقعی و از زبان یک جامعه شناس) را باهم مرور می کنیم. توضیح ضروری اینکه نگارنده قصد دارد یکی از علل اصلی "بحران مسکن در دولت ها و خانه دار شدن ایرانیها" در نیم قرن اخیر را از دل این داستان استخراج کند؛ "سالها پیش در خانه ای روستایی، در خانه پدری متولد و بزرگ شدم... خانه روستایی نوعی مسکن با فرهنگ خاص خود است که می تواند فقیرانه یا مرفه باشد و البته مانند دیگر خانه ها روابط و الگوهای متناسب شرایط اقلیمی و اجتماعی روستا بر آن حاکم باشد... خانه روستایی زادگاه و پرورشگاه خانواده روستایی است. من در همان خانه پدری به دست قابله روستا (نه در زایشگاه یا مکان دیگر) به دنیا آمدم... جدایی من از خانه پدری برای ادامه تحصیل و مهاجرت به تبریز و دانشگاه تبریز بود... روستایی با خانه پدری اش پیوندی گسست ناپذیر دارد. آنچه من را به خانواده پدری پیوند می دهد، ریشه در پیوندی است که با خانواده دارم. "خانواده مرا به خانه گره زده است."... برای روستاییان پیوند با خانه پدری پیوند خونی نیست، اما با خون آنها عجین شده است... خانه روستایی کالایی اقتصادی نیست. روستایی خانه اش را می سازد یا به ارث می برد؛ اما هرگز آن را نمی فروشد یا از کسی نمی خرد... در روستا خرید و فروش خانه معنا و مفهوم اجتماعی پسندیده ای نداشته و ندارد. در فرهنگ روستا خانه و حتی زمین زراعتی بخشی از ناموس فامیل محسوب می شود**. از این رو از نظر اجتماعی، خانه و ملک قابل فروختن نیست. نوعی فشار هنجاری شدید وجود دارد که فروشندگان خانه پدری را سرزنش و شماتت می کند... این اتفاق برای عمویم بعد از درگذشت پدربزرگم در سال ۶۵ رخ داد. او متهم به جرم نابخشودنی شده بود و خانه پدربزرگم را فروخته بود. سالها شماتت و سرزنش فامیل و دیگران را می شنید. عاقبت ناگزیر شد در کنار خانه پدربزرگم خانه دیگری ساخته و اجازه نداد چراغ خانه پدربزرگم در روستا خاموش بماند... خانه روستایی خانه خاطرات و هویت است... خانه روستایی با طبیعت هم درست مثل تاریخ، پیوندی ناگسستنی دارد. چشمه قنات ده از درون خانه ما عبور می کند [بنابراین] حریم خصوصی*** کارکرد خانه روستایی نیست... خانه ما در نقطه ای میان محله بالا و محله پایین ده قرار دارد. از این رو دارای دو در ورودی یکی در سمت محله بالا و دیگری در سمت محله پایین است... مردم گاهی برای رفتن به محله بالا و پایین از آن عبور می کنند... روابط ما با همسایه ها هم به گونه ای بود که گویی خانه ما جزئی از زندگی آنهاست و بالعکس... فرزندان روستا خانه ما را محل بازی و تفریح خودشان می دانستند. برای من هم خانه دیگران خانه خودمان بود... روستایی اگر فراغتی داشته باشدآن را اغلب در خانه می گذراند از این رو خانه پدری ما شهر بازی بچه ها و من هم بود... " از داستان بالا چه نتیجه ای می توات گرفت؟ معمار معتقد است خانه مسکن نیست! یعنی خانه فقط مسکن نیست؛ خانه مسکن هم هست اما قبل از آن خانه، خانه است و بیش از آنکه ساختمان داشته باشد باید معماری داشته باشد. اما فراتر از معمار! نعمت الله فاضلی به عنوان یک جامعه شناس خانه را فقط خانه نمی داند، بلکه برای خانه حافظه فرهنگی قائل است. خانه را پایگاه هویتی هر شخص و کل خانواده می داند. خانه قلمرو فرهنگی است. خانه هویت تاریخی است. عناصر زیبایی شناختی خانه میراث تاریخی قوم و ملتی است که ما به آن تعلق داریم. در جامعه سنت محور خانه کالا نیست و جنبه موقتی ندارد که هر مدت یکبار متناسب با شرایط اقتصادی خانواده تغییر کند و ممکن است چند نسل در یک خانه زندگی کنند، بنابراین حراست از خانه حراست از میراث خانوادگی است. سنت ایرانی خانواده گسترده را در مقابل خانواده هسته ای به رسمیت می شناسد و سریال پدرسالار (که نمایشگر فصل سنتی از خانه و خانواده ایرانی با تمام اشکالات و ظرفیتهای این شکل از خانواده بود)؛ دوران گذار از آن را (به دلیل دُگم اندیشی پدرسالارِ خانه در مقابل هژمونی فرهنگی غربِ ایندیویجوال****) که منجر به فروپاشی خانواده گسترده شد به تصویر کشید. به دنبال آن در سالهای بعد فریدون جیرانی در سریال "مرگ تدریجی یک رویا" توانست بسط و توسعه خانواده هسته ای در جامعه ایرانی را با تمام بحران آفرینی های ناشی از آن به تصویر بکشد و به عقیده نگارنده این سریال فصل دوم از سریال پ

درسالار بود. کوتاه سخن اینکه در چند دهه اخیر با تغییراتی که در شئون نرم افزاری جامعه رخ داده است موضوعات جدیدی مثل "بازار سکه و طلا" "بازار ارز" و منجمله "بازار مسکن" جعل شده است و این بازارها در تبدیل هر موضوعی به کالا موفق بوده اند و به دنبال آن با تصدی گری دولت و بخش خصوصیِ پرقدرت در این بازارها (به خصوص مسکن) نقش مردم به عنوان متولی و صاحب اصلی روز به روز کم رنگ تر شده است و همین بازار و بنگاه تکلیف همه چیز را از کمیت تا کیفیت؛ بدون اعتنا به ده ها رشته دانشگاهی در هر موضوعی، تعیین می کنند. بنابراین چاره کار را باید در خروج مسکن از "سبد کالایی" و وارد کردن آن به "سبد فرهنگی" و همچنین سپردن تولید آن به دست مردم با "حمایت، هدایت و نظارت" دولت جستجو کرد. با این ریل گذاری در میان مدت و بلند مدت "خانه" از سرمایه اقتصادی به پشتوانه فرهنگی، اجتماعی تغییر ماهیت می دهد و این ابزار به مراتب از از اهرم های مالیاتی و یا برخورد سخت با بنگاههای املاک و سوداگران مسکن کارسازتر است. _________________ *جانمایی مسجدالنبی به دست پیامبر(ص) همانا شروع حکومت اسلامی در مدینة النبی است و پس از ایجاد پایگاه حکومت، اسکان مهاجرین و خانواده پیامبر(ص) در اولویت قرار می گیرد. اینکه بتوان با قاطعیت مهمترین رکن در معماری را خانه قلمداد کرد محل بحث ما نیست. **از حرمت فروش خانه پدری در گماینشافت(اجتماع سنتی) تا فروش مادر در ازاءِ یک لباس مندرس سلبریتی در گزلشافت(جامعه مدرن) تصویر در پیوست 👇👇 ***حریم جایی است که حرمت انسان در آن پاس داشته می شود... خانه حریم فرهنگی است که ما را از دیگری جدا می کند و در عین حال زندگی و هم زیستی ما با دیگران را ممکن می سازد. ****مراد از فردگرایی، اهمیت یافتن و ترجیح خواسته های فردی در برابر خواسته ها، ارزش ها و ساختارهای کلی جمعی و تاریخی است... رشد فردیت در عرصه های مختلف می تواند تاثیرگذار باشد، خانه یکی از این عرصه هاست. _________________ عضویت در کانال： @YAZDTORAB @TORABIRAN ارتباط، انتقاد و پيشنهاد: @TORAB91

**از حرمت فروش خانه پدری در (اجتماع سنتی) تا فروش مادر در ازاءِ یک لباس مندرس سلبریتی در (جامعه مدرن)

@yazdtorab @torabiran

مردم مصر نه تنها عرب زبان که در فرهنگ نیز عربی شدند! در مقابل عربهای جنوب غرب ایران همچنان ایرانی هستند. @yazdtorab @torabiran

💢 مروری بر نامگذاری سالها توسط رهبر انقلاب اسلامی از سال ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۰ 🌐 اخبار استراتژیک 📡 @StrategicNews_ir

پیامِ #پیام_نوروزی از #مسجد_خرمشهر یا #نماد_غیرت با اخبار زرد بودن یا نبودن #سفره_هفت_سین به حاشیه نخواهد رفت. نوید #تمدن_نوین_اسلامی @yazdtorab @torabiran

#تولید_دانش_بنیان اگر متکی بر #اتوماسیون و #تولید_انبوه باشد لزوما #اشتغال_آفرین نیست، ممکن است سرمایه سالار باشد. تولید #اشتغال_آفرین همچون #اقتصاد_روستایی، #صنایع_دستی، تکنولوژی و دانشهای بومی ریشه دار و دهها مثال دیگر نیز الزاما جنبه نوآورانه و فناورانه نخواهد داشت. شعار امسال حرکت بر ریل متوازن و متعادل است. امیدوارم دولت از نگاه صفروصدی به راهبریهای رهبری به دور باشد. @yazdtorab91 @torabiran

#جداره_سازی زیرگذر شهدای نعیم آباد موقعیت: یزد اسفند 1400 به سفارش: شهرداری یزد @yazdtorab @torabiran ارتباط، انتقاد، پیشنهاد: @torab91

ببینید #معماری_داخلی #الگوی_مصرف #صنایع_دستی #صنایع_بومی @yazdtorab @torabiran ارتباط، انتقاد، پیشنهاد: @torab91

#معماری! و #شهرسازی! موضوعی که تاثیر آن بر اقتصاد، بهداشتِ جسم، بهداشتِ روان، تحکیم یا تحدید خانواده، ساخت و یا از هم پاشیدن جامعه و دهها مساله راهبردی دیگر بر کسی پوشیده نیست. اما در این چهار دهه جزو غریب ترین رشته ها در حوزه و دانشگاه بوده و هست. @yazdtorab @torabiran ارتباط، انتقاد، پیشنهاد: @torab91

تولید شغل به وسیله پول پاشی، شعار همیشگی همه دولتها بوده؛ که آن هم رهبری در سخنرانی نوروز امسال مردود اعلام کردند! "فرهنگ تولید" و "فرهنگ کسب و کار" مهمترین #زیرساخت_نرم تولید و اشتغال است و همچنان مغفول مانده. @yazdtorab @torabiran

@yazdtorab @torabiran

@torabiran ارتباط، انتقاد، پیشنهاد: @torab91

#ایران‌_مال بزرگترین مرکز تجاری دنیا و بیش از دوبرابر بزرگتر از دومین مال جهان @torabiran ارتباط، انتقاد، پیشنهاد: @torab91

‏پیشنهاد به آستان قدس: با نصب یک یادمان در محل شهادت ‎#شهید_اصلانی، این جمله امام خمینی در منشور روحانیت را حک کنید: "حقاً از روحانیت راستین اسلام و تشیع جز این انتظاری نمی‌رود که در دعوت به حق و راه خونین مبارزه مردم خود، اولین قربانی‌ها را بدهد و مهر ختام دفترش شهادت باشد." @Sabeti ✅

از مذاکرات با نگاه تمدنی تا مذاکرات با نگاه هسته ای!!!