اذکار ماه رجب
از دیگر اعمال مهم ماه رجب ذکرها و دعاهای این ماه میباشد که عبارتند از:
هزار مرتبه گفتن ذکر «استغفر اللّه ذا الجلال و الإکرام من جمیع الذنوب و الآثام» که موجب غفران همه ی گناهان میشود.
قرائت ده هزار مرتبه یا هزار مرتبه سوره مبارکه توحید. در اعتبار آن، در روایتی ذکر شده است که: «کسى که هزار مرتبه آن را بخواند روز قیامت عمل هزار پیامبر و هزار فرشته را با خود به همراه مىآورد. و هیچکس نزدیکتر از او به خدا نخواهد بود مگر کسى که بیشتر از او آن را خوانده باشد. و ثواب خواندن این سوره در رجب چندین برابر سایر ایام است.» و نیز« سید بن طاووس» در کتاب اقبال، فضیلت بسیاری برای خواندن سوره ی توحید در ماه رجب نقل کرده است. وی از قول رسول الله روایت کرده است که هر کس خالصانه و با نیت پاک در ماه رجب، ۱۰ هزار مرتبه سورهی مبارک توحید را بخواند، هنگامی که وارد عرصهی محشر شود در حالی که همچون روز تولد، طیب و پاک باشد، هفتاد فرشته به استقبالش آمده و مژده ی بهشت را به او خواهند داد.
۹.صد مرتبه ذکر «أسْتغْفر اللّه الّذی لا إله إلاّ هو، وحْده لا شریک له و أتوب إلیْه». پیامبر اکرم صلی الله فرموده اند هرکس صد بار این ذکر را بگوید و پس از آن صدقهای بدهد، خداوند متعال، اموراتش را با رحمت پایان دهد و هرکس ۴۰۰ بار آن ذکر را بگوید، به فضیلت شهیدان نائل خواهد آمد.
گفتن هزار مرتبه ذکر «لا اله الا اللّه»
گفتن هزار مرتبه ذکر «سبحان اللّه»
گفتن صد مرتبه ذکر «أستغفر اللّه الّذی لا اله الا هو وحده لا شریک له و اتوب إلیه»
گفتن ذکر «عظم الذّنب من عبدک فلیحسن العفو من عندک» در سجدههای نمازهایی که در ماه رجب می خوانیم به تأسی از امام سجاد علیه السلام که این ذکر را در سجده های خود میگفتند.
گفتن ذکر «استغفر الله و اتوب الیه»؛ در روایت آمده است که هر کس در ماه رجب، به وقت صبح هفتاد مرتبه و شبانگاه نیز هفتاد مرتبه بگوید «اسْتغْفر اللّه و أتوب الیْه» و سپس دستهایش را به سمت آسمان بلند کرده و بگوید «أللّهمّ اغْفرْ لی و تبْ علیّ»، چنانچه در همان ماه رجب از دنیا برود، خداوند از وی راضی و خشنود خواهد بود.
بعد از هر نمازى این دعا را بخوانید:«یا من ارجوه لکلّ خیر و آمن سخطه عند کلّ شرّ، یا من یُعطى الکثیر بالقلیل یا من یُعطی من سئله یا من یُعطی من لم یسئله و من لم یعرفه تحنّنا منه و رحمه أعطنی بمسألتی إیّاک جمیع خیر الدّنیا و جمیع خیر الآخره و اصرف عنّی بمسألتی إیّاک جمیع شرّ الدنیا و شرّ الآخره فإنّه غیرُ منقوصٍ ما أعطیت و زدنی من فضلک یا کریم» سپس با دست چپ محاسن (صورت) خود را گرفته و انگشت سبابه دست راست خود را حرکت داده و با تضرع بگوید: «یا ذا الجلال و الإکرام یا ذا النّعماء و الجود یا ذا المنّ و الطّول حرّم شیبتی على النّار»
نمازهای ماه رجب
شصت رکعت برای کل ماه رجب
مستحب است در ماه رجب شصت رکعت نماز خوانده شود به این کیفیت که هر شب از این ماه، دو رکعت نماز بخواند که در هر رکعت آن یک بار سوره فاتحه و سه بار سوره کافرون و یک بار سوره توحید را بخواند و پس از اینکه سلام نماز را داد، دستهای خود را به سوی آسمان بلند کرده و چنین بگوید: «لا إلهَ الا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِیْکَ لَهُ له الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ یُحْیی وَ یُمیتُ وَ هُوَ حَىُّ لا یَمُوتُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَ هُوَ عَلی کُلِّ شَىْءٍ قَدِیْرٌ وَ إِلَیْهِ الْمَصِیْرُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ الا بِاللَّهِ العَلِىِّ العَظِیْمِ اللّهُمَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ النَبىِّ الأُمِّی» و در پایان دستهای خود را بصورتِ خود بکشد.
پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرمودند: «هر کس که چنین کند، پروردگار متعال، دعای او را مستجاب و پاداش شصت حج و شصت عمره به او خواهد داد.»
چهار رکعت نماز
در روایتی از پیامبر اکرم صلوات الله نقل شده است که ایشان فرمودند: «هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد و چهار رکعت نماز بهجای آورد، به صورت دو رکعت دو رکعت (هر دو رکعت به یک سلام) و در رکعت اول ۱۰۰ مرتبه آیهالکرسی را بخواند و در رکعت دوم ۲۰۰ مرتبه سورهی توحید را بخواند، قبل از رحلتش، جای خود را در بهشت مشاهده خواهد کرد و یا اینکه کسی جای او را دیده و برای او توصیف خواهد نمود.
نماز جناب سلمان رضی الله عنه[۱۰]
این نماز سی رکعت است که در سه وقت اول ماه رجب، نیمه رجب و آخر آن خوانده میشود. به این صورت که:
ده رکعت نماز در اول ماه رجب: در اول ماه رجب، ده رکعت نماز خوانده میشود و در هر رکعت یک مرتبه سوره حمد و سه مرتبه سوره توحید و سه مرتبه سوره کافرون خوانده میشود. پس از سلام نماز، نمازگزار دستها را به سمت آسمان بلند کرده و چنین میگوید:
«لا إله إلا الله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد یحیی و یمیت و هو حیٌ لا یموت بیده الخیر و هو علی کل شی ء قدیر. اللهم لا مانع لما أعطیت و لا معطی لما منعت و لا ینفع ذا الجد منک الجد».
پس از قرائت دعا، دست ها را به صورت بکشد.[۱۱]
ده رکعت نماز در نیمه ی ماه رجب: همانند ده رکعت اول خوانده می شود و پس از سلام، دستها را بلند کرده و این دعا را میخواند:
لا إله إلا الله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد یحیی و یمیت و هو حی لا یموت بیده الخیر و هو علی کل شی ء قدیر إلها واحدا أحدا فردا صمدا لم یتخذ صاحبه و لا ولدا.» و سپس با دستها صورتِ خود را مسح میکند. [۱۲]
ده رکعت نماز آخر ماه رجب: به همان کیفیت خوانده می شود و پس از سلام، دستها را بالا برده و اینگونه دعا میکند:
«لا إله إلا الله وحده لا شریک له له الملک و له الحمد یحیی و یمیت و هو حی لا یموت بیده الخیر و هو علی کل شی ء قدیر و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین و لا حول و لا قوه إلا بالله العلی العظیم.»
و سپس دستها را به صورتِ خود میکشد و حاجات و خواسته های خویش را طلب میکند. [۱۳]
فضیلت نماز سلمان
پیامبر اکرم صلی الله علیه درباره ی فضیلت این نماز به سلمان فرمودند:«هیچ شخص مؤمنی این نماز را اقامه نمی کند مگر اینکه تمام گناهان کوچک و بزرگش آمرزیده میشود، پاداش او همانند کسی است که همه ی روزهای ماه رجب را روزه گرفته، تا سال آتی، نزد خداوند، در زمره ی نمازگزاران نوشته میشود و برایش هر روز، عمل شهیدی از شهدای جنگ بدر نوشته خواهد شد و در برابر هر روزی که در این ماه روزه بگیرد، عبادت یک سالِ کامل نگاشته میشود و هزار مرتبه بالا میرود و اگر همه این ماه را روزه بگیرد، خداوند او را از آتش دوزخ نجات داده و بهشت را بر او واجب میگرداند. [۱۴]
رسول الله این نماز را علامت مؤمنان و تفاوت آنها با منافقان دانسته و معتقد بودند که منافقان این نماز را نمیخوانند.[۱۵] پیامبر اکرم صلوات الله پس از تعلیم این نماز به جناب سلمان فرمودند: چون نمازگزار حاجتش را بخواهد، برآورده خواهد شد و میان او و جهنم هفت خندق فاصله خواهد بود که هر یک به وسعت فاصله ی میان آسمان و زمین است و در برابر هر رکعت، هزارهزار رکعت حساب میشود و برائت از آتش و گذر از پل صراط برای او نوشته میشود.[۱۶]
اعمال مخصوص روزها و شب های ماه رجب
اعمال شب و روز اول ماه رجب
دعای شب اول ماه رجب
حضرت امام محمد جواد علیه السلام فرمودند: مستحب است که هر شخصی این دعا را در شب اول ماه رجب بعد از نماز عشاء بخواند:
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِأَنَّکَ مَلِکٌ وَ أَنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ مُقْتَدِرٌ وَ أَنَّکَ مَا تَشَاءُ مِنْ أَمْرٍ یَکُونُ اللَّهُمَّ إِنِّی أَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ نَبِیِّ الرَّحْمَهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَا مُحَمَّدُ یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّی أَتَوَجَّهُ بِکَ إِلَى اللَّهِ رَبِّکَ وَ رَبِّی لِیُنْجِحَ (لِی) بِکَ طَلِبَتِی اللَّهُمَّ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ وَ الْأَئِمَّهِ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ أَنْجِحْ طَلِبَتِی؛
اى خدا از تو درخواست مى کنم به اینکه تو پادشاهى و تو بر هر چیز مقتدرى و تویى که هر چه بخواهى از امرت موجود مى شود. اى خدا من رو به تو آورده ام بوسیله پیغمبرت محمد (ص) که پیغمبر رحمت است که درود خدا بر او و آل او باد اى محمد صلی الله اى رسول خدا من تو را وسیله به درگاه خدا که رب من و توست قرار مى دهم تا به آبروى شما روا شود حاجت هایم خدایا به حق پیغمبرت محمد (ص) و امامان از اهل بیتش که درود خدا بر او و آنها باد که حوائجم را برآور
نماز لیله الرغائب
در روایتی از رسول الله آمده است که میان نماز مغرب و عشاء، دوازده رکعت نماز بخوانید (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت، یک بار سوره حمد و سه بار سوره قدر و دوازده بار سوره توحید را میخوانی. پس از سلام نماز هفتاد مرتبه میگویی: «أللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد النَّبِیِّ الاْمِّیِّ وَ عَلی آلِهِ» سپس به سجده میروی و هفتاد بار میگویی: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَهِ وَ الرُّوحِ» آنگاه سر از سجده بلند می کنی و هفتاد مرتبه میگویی: «رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ، إِنَّکَ أنْتَ العَلِیُّ الاْعْظَمُ» دوباره به سجده رفته و هفتاد مرتبه میگویی: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَهِ وَ الرُّوحِ» آنگاه حاجات خود را میطلبی انشاءالله مستجاب خواهد شد.
پیامبر اکرم صلی الله در فضیلت آن فرمودند: «هر کس که چنین نمازی را بخواند، خداوند همه گناهانش را بیامرزد…»