برهان امکان فقری و امکان و وجوب ـ فصلنامه حکمت اسلامی.pdf
741.1K
کاربرد منطق در کشف برهان صدیقین با تقریر صدر المتألهین از آیه 53 سوره فصلت.pdf
352.1K
کاربرد منطق در کشف #برهان_صدیقین با تقریر #صدر_المتألهین از آیه ۵۳ سورهٔ فصلت
احمد #ملکی
#مقاله
#ملاصدرا
#منطق
➖➖➖➖➖
🗳@vajeazeh
4_5825595375737637834.ogg
39M
🔹 زمانی که کار ترجمه، ویراست و پی نوشت های کتاب «درآمدی تاریخی بر فلسفه طبیعی در جهان اسلام» به پایان رسید، از پروفسور جان مک گینس پژوهشگر طبیعیات ابن سینا و استاد دانشگاه میسوری سنت لویس امریکا خواستیم مقدمه ای برای اثر بنگارد. در پی مکاتبه موضوعی که برای مقدمه به ایشان پیشنهاد دادیم این بود که «چرا طبیعیات دوره اسلامی؟».
🔹 فارغ از آنچه ایشان برای ما نگاشتند-که علاقمندان می توانند برای مطالعه آن به اصل اثر مراجعه نمایند- در حقیقت این سؤال ذهن هر پژوهشگر تاریخ فلسفه و علم را به خود جلب می کند. واقعا مطالعه طبیعیات دوره میانه و از جمله دوره اسلامی چه دستاورد معرفتی را برای ما می تواند داشته باشد؟
🔹 می دانیم پیشرفت های علمی در زمینه دانش های طبیعی و با محوریت فیزیک و شیمی فضای اندیشه ای دانشورزان را در سه سده اخیر بسیار دگرگون کرده است. حتی تحولات خود این دوره اینقدر گسترده است که نمی توان به راحتی از یک گفتمان طبیعیاتی واحد مدرن سخن گفت و در دانش هایی مانند فیزیک شاخه ها و گرایش های موازی به وجود آمده که برای پاسخگویی به سؤالات ما درباره جهان طبیعی در کنار هم به علم ورزی می پردازند.
🔹 برای اینکه زیادی گویی نکرده باشم، نظر خود را درباره پاسخ به سؤال یادشده بدون مقدمه یاد می کنم و اصل موضوع را در پرونده ای خاص در کانال «حکمت طبیعی» در هفته های آینده مورد توجه قرار خواهم داد. یکی از نکاتی که درباره طبیعیات دوره اسلامی بایستی مورد توجه قرار داد این است که با توجه به پیش زمینه های نظرورزانه فلسفی در نگرش طبیعی دانان دوره اسلامی، بسیاری از مباحثی که اندیشه ایشان وارد شده از سنخ «فلسفه طبیعی(Natural Philosophy)» و «جهان شناسی فلسفی(Philosophical Cosmology)» است و نه صرفا جزئیات دانش های طبیعی. با بازخوانی و بازسازی آثار فیلسوفان مسلمان درباره مباحث طبیعت شناختی به بسیاری بحث های جالب بر می خوریم که همین امروزه نیز در فاصله مرزی میان فلسفه و علوم طبیعی از جمله فلسفه و فیزیک مورد کاوش قرار می گیرد. بحث هایی مانند چیستی جسم، حرکت، ماهیت زمان و مکان، قابلیت و فعلیت امور طبیعی، نسبت عوالم کیهانی، تناهی و عدم تناهی ابعاد و همچنین بحث های فلسفی درباره خلأ و ملأ و مرزهای پایانی کیهان (فلک محدّد)، ماهیت نور و بسیاری موضوعات دیگر بخش های شایان توجهی از طبیعیات دوره اسلامی هستند که هنوز در فلسفه فیزیک و فلسفه های دیگر علوم طبیعی موضوعاتی زنده و بحث برانگیز را تشکیل می دهند.
🔹 دیگر اینکه نگرش طبیعت شناختی فیلسوفان مسلمان علاوه بر محتوای علمی، از منظر روش شناسی علمی نیز بسیار قابل توجه است. سیطره اندیشه منطقی نزد طبیعی دانان مشاءی-سینوی و فراروی از آن در نگرش های اشراقی مایه حاصلخیزی را برای پژوهش درباره «علم شناسی فلسفی» طبیعی دانان دوره اسلامی فرا آورده است. موضوعی که توجه بسیاری از اندیشمندان غربی را در نگاشته هایشان به خود جلب کرده است. این پژوهشگران کوشش نموده اند به بازسازی اندیشه دانشمندان دوره اسلامی در رابطه با فلسفه علم بپردازند و با طرح مسائلی مانند نسبت تجربه و استقراء، روش شناسی علمی ایشان را به عنوانی دستاوردی نو در زمانه خودشان مورد بررسی قرار دهند.
🔹 ضیق مجال اجازه یادآوری نکات بعدی را نمی دهد. فقط در پایان یادآور می شوم که دانش نفس شناسی نیز به طور سنتی در متون طبیعیات طبقه بندی می شده است. همین نکته کافی است تا پژوهشگران امکان پژوهش های میان رشته ای دامنه داری در حوزه های معرفت شناسی (Epistemology)، فلسفه ادراک حسی(Philosophy of perception)، روان شناسی و روان پزشکی، فلسفه ذهن(Philosophy of mind)، علوم شناختی(Cognitive Science) و حتی فلسفه پزشکی(Philosophy of medicine) را در متون طبیعیات دوره اسلامی بیابند؛ نه الزاما در جست وجوی پاسخ های نهایی بلکه در مسیر بررسی، بازاندیشی و بازتولید دیدگاه های طبیعی دان/نفس شناسان مسلمان که به نحوی دیگر بدین موضوعات می اندیشیده اند.
➖➖➖➖➖
🗳@vajeazeh