🔸 موسیقی، بت بزرگ
🔹 موسیقی به معنای عام آن، سالهای سال است که در کشور ما به هیچ عنوان مورد نقد واقع نشدهاست.
همین مسئله، در کنار تریبون داری جریان لیبرال و غربزده، و سکوت علما، باعث شده تا هالهای از تقدس پیرامون آن تنیده شود.
امروز موسیقی به یک امپراتوری و دیکتاتوری قدرتمند تبدیل شده، که هر نوع نقدی به آن، با شدیدترین عکسالعملهای اطرافیان مواجه میشود.
🔹 تمام برنامههای تلویزیونی با عنوان نقد و بررسی موضوع موسیقی در چندسال گذشته (که البته تعدادشان هم بسیار بسیار اندک است)، یک تقسیمبندی، به دو بخش موسیقی خوب و بد انجام دادهاند،
و بدون هیچ اشارهای به مصادیق موسیقی بد،
به تریبونی برای تعریف و تمجید از موسیقی خوب تبدیل شدهاند.
که البته وقتی مصادیق موسیقی بد گفته نمیشود،
و از طرفی هم تمامی محتوای برنامه به کارکردهای موسیقی خوب (به زعم خودشان)، و دفاع از آن در برابر تنگنظری ها و افراط ها منحصر میشود،
جمعبندی ذهنی مخاطب، منزه بودن عمومی موسیقی از تمام اتهامات خواهد بود.
نقطه اشتراک تمامی این مباحثات، قرار گرفتن طرف مذهبی مناظره، در موضع روشنفکر و حامی موسیقی خوب است.
🔹 ۱. اساساً در مقوله موسیقی، و بسیاری مقولات مشابه دیگر، که به عنوان یکی از جبهههای هجوم تمدن غرب و تفکر لیبرالی به حساب میآیند،
قشر مذهبی به صورت پیشفرض، خود را در معرض اتهام تحجر و امل بودن میبیند،
و سعی میکند با نوع کنشی که در این باره به نمایش میگذارد،
و آشکار کردن موضع روشنفکرنمایانه خود، (حتی در مواقعی که تمایل و درخواستی از طرف مقابل برای این آشکارسازی وجود ندارد)
این اتهام را از خود مرتفع کند.
🔹 ۲. خلط بزرگی که در تمام این صحبتها انجام میشود،
نسبت دادن مفهوم موسیقی خوب، به موسیقیهای حلال است.
این خلط اتفاقا توسط طرفهای مذهبی این نوع مباحثات انجام میشود.
در حالی که مفهوم حلال، میتواند شامل هر کدام از مفاهیم واجب، مستحب، مباح، و مکروه باشد.
🔹 ۳. رویکرد روایات و احادیث نسبت به موسیقی حلال، در دو دسته موسیقی «انسانی» و موسیقی «سازی» قابل بررسی است.
موسیقی انسانی، به معنای آنچه به صورت آواز یا نواهای آهنگین از حنجره انسان خارج میشود، در موارد بسیاری مانند شعرخوانی در مدح و رثای اهلبیت علیهمالسلام، یا تلاوت قرآن، مورد توجه و توصیه روایات و آیات است.
که البته عمدتا معنایی که از کلمه موسیقی به ذهن متبادر میشود، موسیقی سازی است، و نوع انسانی در اینجا مورد بحث ما نیست.
🔹 ۴. با بررسی روایات وارده میبینیم که قطعاً هیچ روایت و حدیث معتبری، درباره مفید بودن یا مدح هر نوع موسیقی سازی وجود ندارد.
برعکس، تعداد بسیار زیادی حدیث و روایت، در ذم و نکوهش این موسیقیها وارد شدهاست.
مثلا برای معاشرت با موسیقیِ سازی، عوارضی چون کم شدن غیرت عنوان شدهاست.
یا گفته شده دعای اهل خانهای که در آن ساز باشد، بالا نمیرود و مستجاب نمیشود.
همچنین در بسیاری تفاسیر، با اشاره به روایات، موسیقی را به عنوان مصداق کلمه «لغو» در قرآن گرفتهاند.
و در آیات قرآن، یکی از نشانههای مؤمنین، رویگردانی از لغو عنوان شدهاست.
🔹 ۵. همه آنچه گفته شد، در حوزه موسیقی حلال است، و تکلیف موسیقیهای حرام، مشخص است.
🔹 ۶. میتوان گفت لااقل در احادیث و روایات، هیچ نشانهای از عبارتی با معنای مشابه «موسیقی خوب»، وجود ندارد،
و حتی انواع حلال آن نیز در زمره مکروهات و در حالت بسیار بسیار خوشبینانه به عنوان امری مباح آورده شدهاست.
و در احکام شرعی مراجع نیز همین نگاه، نگاه غالب است.
🔹 ۷. واضح است که احکام شرع، و حلال و حرام، و مستحب و مکروه، اموری قراردادی نیستند و با توجه به میزان نسبت هر رفتاری با سعادت و شقاوت و تربیت انسان تعریف شدهاند.
🔹 بنابراین با توجه به رویکرد دین نسبت به مسئله موسیقی، به صراحت میتوان گفت که موسیقی در تربیت روحی و معنوی انسان، جایگاهی ندارد،
و این حجم رایج از رژیم مصرفی موسیقی در جامعه، خصوصاً جامعه مذهبی، به هیچ عنوان قابل توجیه نیست.
@valaadiyat
#موسیقی_بت_بزرگ
🔸 مداحیهای موزیکال
🔹 چند روز پیش که مطلب #موسیقی_بت_بزرگ را مینوشتم، با خودم گفتم به زودی یک مطلب دیگر بنویسم و چند مورد از مصادیق موسیقیزدگی قشر مذهبی را در آن بیاورم.
در ذهنم بود که روالی که این چندوقته باب شده، و بر روی مداحی ها موسیقی کار میکنند، و گرایش مذهبیها به آن، میتواند یکی از این مصادیق باشد.
خصوصاً که آن روزها شعر و مداحی زیبای تسبیحات حضرت زهرا، که موزیکال! شده بود، به شدت بین هیئتی ها و مذهبیها دستبهدست میشد.
🔹 روزی که حضرت آقا در دیدار مداحان، این جملات را فرمودند، این مسئله در ذهنم زنده شد.
🔹 نوع جملهبندی حضرت آقا، میتواند تأییدی بر این باشد که شاید یکی از موارد مورد نظر ایشان، همین استفادههای پرتکرار از موسیقی برای جذاب کردن مداحی ها باشد.
آنجا که میفرمایند، «ابزارهای هنری»، «صدای خوش»، «نغمه سازی خوش»، «نغمه پردازی خوب»، و در ادامه این عبارات، میفرمایند «از چیزهایی که بیرون از قالب مداحی است»، استفاده نشود،
چه کلمهای میتواند مجموعهی «ابزارهای هنری»، «صدا» و «نغمهسازی» را کامل کند، که آقا از آن نهی میکنند؟
🔹 نمیخواهم بگویم که حضرت آقا حتما به چنین مصداقی نظر داشتهاند،
اما قطعاً «موسیقی» میتواند یکی از مصادیق این نهی باشد،
آنچه که در دایره مداحی نبوده، و برخی (البته عمدتا با نیت خیر و به قصد جذب) دارند آن را وارد میکنند.
🔹 یکی دو سالی است که آهنگکاری! کردن مداحی ها، رواج پیدا کرده،
از معروفترین آنها «من غلام نوکراتم» و همین «تسبیحات حضرت زهرا» بودهاست.
حرکتی که قبلتر هم بوده، اما زیاد دیده نشده، و استقبال چندانی از آن نشدهبود.
🔹 به نظر میرسد با توجه قدرت بالای تخدیر و اعتیادآور بودن موسیقی، ورودش در مداحی
میتواند به سرعت، به تغییر ذائقه مخاطبان،
و از رونق افتادن مداحی اصیل،
و گرایش به موسیقی،
و غلبه سبک و قالب و آهنگ، بر شعر و محتوا و عمق، در مجالس اهلبیت منجر شود.
🔹 حتی اگر با تخفیف بسیار، بپذیریم که اینگونه نماهنگها برای جذب قشر خاکستری، و احیانا غیرهیأتی ها به هیأت و برنامههای مذهبی انجام میشود، و میتواند در آنجا مفید باشد،
باز هم این مسئله وجود دارد که این مدل کارها بیشتر از هر قشر دیگری دارد در میان خود مذهبیها و هیئتی ها دیده و ترویج میشود،
و بنابراین این قشر را به آفاتی که گفته شد دچار میکند.
🔹 و یک نشانه آن هم همین است که دیگر وقتی مداحی اصلی را گوش میدهیم، به اندازه مدل آهنگکاری شدهی آن، به ما مزه نمیدهد!
🔹 شاید بتوان گفت بالاترین و متعالی ترین شأن موسیقی، ایجاد یک جرقه و انگیزش هیجانی و لحظهای، برای حرکت به سمت مثبت باشد،
و همانطور که در #موسیقی_بت_بزرگ بحث شد،
موسیقی هیچ جایگاه استمراری در سیر الی الله ندارد،
و نباید به آن اجازه ورود در رژیم مصرفی روزانه مان را بدهیم.
@valaadiyat
#مداحیهای_موزیکال
🔸 تخدیر موزیکال
◀️ از کوچه و خیابان گذر میکنی،
هر از چند ثانیه، یک ماشین، با صدای بلندِ موسیقی تند و مبتذل عبور میکند،
◀️ سوار تاکسی میشوی،
موسیقی به اندازه چرخهای ماشین، برای به حرکت درآمدنش، اهمیت دارد
◀️ وارد بازار میشوی،
کوبش آهنگهای بلندگوها مغزت را له میکند،
◀️ برای استراحت، به خانه پناه میبری،
باید بخواهی یا نخواهی، به اجبار،
در سرخوشی «شش و هشت»ی واحد بالایی،
یا بیحیایی لسآنجلسی واحد پایینی،
یا افسردگی «شکست عشقی خوانی» واحد بغلی،
شریک شوی، و حق همسایگی را به جا آوری!
◀️ برای نجات خودت و خانوادهات از آهنگهای مهاجم چپ و راستی، و پوشش صدای آنها،
تلویزیون را روشن میکنی،
همان آهنگها و ریتمها را در تیتراژ، و ابتدا و انتها و میانهی سریال و جُنگهای تلویزیونی، و برنامههای کودک، و پیامهای بازرگانی، و... میشنوی و میبینی!
🔹 این حجم از مصرف ولنگار موسیقی، با قدرت تخدیر فوقالعاده بالا، تهدید بسیار بزرگی برای سلامت روحی و روانی جامعه است.
اما بت بزرگی که تمدن غرب، از موسیقی ساختهاست، اجازه فکر کردن را از بشر گرفتهاست.
🔹 کسی به فکر ما نخواهدبود،
این وظیفه ماست که خودمان و خانوادهمان را از این بلاهای آخرالزمانی حفظ کنیم.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَ يَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ
التحریم _ آیه ۶
غلامرضا گلصفتان
@valaadiyat
#تخدیر_موزیکال
#موسیقی_بت_بزرگ