#محتوای_پژوهشی
#رابطه_متکلمان_و_اندیشه_های_فقهی
متكلمان و انديشههاي فقهي
#دکتر_احمد_پاکتچی
بخش اول
متكلمان متقدم معتزله، در سدههاي 2 و 3 ق در كنار آموزشهاي كلامي، دانش فقه را از نظر دور نداشته، و در بررسيهاي خود شيوههاي استدلال فقهي و مباني اصولي فقه را نيز به بحث نهادهاند. به عنوان نخستين اظهار نظرهاي متكلمانه درباره مباني استدلال فقهي بايد به نقلي كوتاه، اما پر اهميت از زبان واصل بن عطا اشاره كرد كه بر پايه آن، فقيه ميبايد در صورت فقدان دليلي از كتاب و «خبري كه حجت باشد» (خبر جاء مجيء الحجه)، راه «عقل سليم» را در پيش گيرد. اگر چه به دست آوردن مفهومي روشن از شيوه عقل سليم در اين عبارت مجمل، دشوار مينمايد، اما با مقايسه اين عبارت واصل با روايات پر رواج در عصر او، ميتوان تعبير عقل سليم را جايگزيني براي تعبير «اجتهاد الراي» در روايات مورد نظر دانست كه ظاهراً واصل به تعمد و به منظور گريز از پذيرش مشروعيت راي، تعبير منصوص را به عبارتي موافقتر با انديشه عقل گراي خود بدل كرده است.
از متكلمان معتزلي در نسلهاي بعد، نظريه ابراهيم نظام درباره منابع استدلال فقهي قابل تامل است كه ميتوان آن را ادامه انديشه واصل به شمار آورد. نظام ادله [ نقلي] فقه را عبارت از كتاب و «خبر قاطعِ عذر» ميدانست و بر آن بود كه همه اشياء در حكم اطلاق عقليند، جز در مواردي كه حكمي در خبر قاطع عذر به ثبوت رسيده باشد؛ انديشهاي كه اساس شكل گيري اصل برائت در دورههاي بعدي علم اصول بوده است. نظام درباره اجماع كه در آن دوره به عنوان دليل نقلي ثالث تثبيت ميشد، موضعي مخالف داشت؛ او در كتاب النكت خود، مباني مورد استناد قائلين به حجيت اجماع،به ويژه «عدم اجتماع امت بر خطا» را به نقد گرفته،و حجيت اجماع را مورد بحث قرار داده است، اما شايد دقيقترين نقل درباره ديدگاه نظام، سخن ابن راوندي بوده باشد كه ميگويد نظام معتقد بود كه امت پيامبر (ص) ممكن است از جهت راي و قياس بر گمراهي اجتماع نمايند و نه از جهت «تنقل عن الحواس» (يعني اخبار از واقع). نظير همين برخورد با اجماع، در نسل بعد، در نظام فكري جعفر بن مبشر (د 234 ق) نيز ديده ميشود كه در واقع به عنوان نظريه پرداز يك نظام فقهي مدوّن درميان معتزله شناخته ميشود.
بهعنوان يك تحليلتاريخي بايدگفت كهمعتزليان تاميانه سده 3 ق / 9 م، با وجود گرايش عقلي خود درمسائل كلامي، درنظام فقهي بسيار«نص گرا» بودند و در آثار متعدد خود اصحاب راي و قياس را مورد حمله قرارميدادند. روش عموميمتقدمانمعتزله كه درآن روزگار به«استخراج»شهرت يافته بود، عبارت از آن بود كه ادله فقهي و منابع الزام آور شرعي را در كتاب و خبر «قاطع عذر» محدود كرده، در ديگر مسائل، بدون روي آوردن به شيوههايي چون عمل به اخبار غير ثابت، اجماع، يا رأي و قياس، شرع را در آن باره ساكت شمرده، بر پايه دليل عقل به مفهومي خاص، به اصل كلي اطلاق تمسك ميكردند.
اما نيمه دوم سده 3 ق، شاهد تحولي بنيادين در نظام فقهي معتزليان بود؛ تحولي كه شذوذ پيشين درفقه اعتزالي را از اذهان ميزدود و مواضع اصولي معتزلي را تا حد زيادي به مذاهب متداول فقهي نزديك ميساخت. در اين دوره ابوالحسن خياط، از سران معتزله بغداد سعي داشت تا به گونهاي نمادين، شيوه فقهي نظام و جعفر را با مواضع جديد معتزله التيام بخشد. در مكتب بصره، ابوعلي جبايي حجيت اجماع و قياس را پذيرا شد و در عين اينكه يك فقيه مستقل معتزلي بود، درباره ادله اربعه كتاب، سنت، اجماع و قياس، با فقيهان شافعي و حنفي اختلاف بسياري داشت. در ادامه اين روند، شيوه مستقل فقه معتزلي منقرض گشت و به تدريج متكلمان متاخر به مذاهب فقهي معمول، چون حنفي و شافعي روي نهادند.
ادامه دارد...
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️ @valiasrk
#محتوای_پژوهشی
#رابطه_متکلمان_و_اندیشه_های_فقهی
متکلمان و اندیشه های فقهی
#دکتر_احمد_پاکتچی
بخش دوم
در ميان متكلمان قائل به ارجاء كه از نظر تعاليم عدل گرايانه به معتزله منتسب بودهاند، ديدگاهي ويژه نسبت به ادله فقهي ديده ميشود. در راس اينان بايد از بشر مريسي ياد كرد كه در تبيين ادله فقه، در كنار كتاب و سنت، بر حجيت اجماع تاكيدي ويژه داشته است. اينكه اساس تفكر ارجاء چگونه ميتواند با طرح «حجيت اجماع» در تلازم بوده باشد، امري در خور تامل است، اما شواهد تاريخي حكايت از آن دارد كه مرجيان عدل گرا از مدافعان سرسخت حجيت اجماع و صاحبان نظرياتي ويژه درباره ماهيت آن بودهاند. بشر مريسي كه خود در فقه، چارچوب كلي فقه حنفي را پذيرفته، و همچون اسلاف حنفي خود بر حجيت قياس باوري استوارداشته، به نحوي قياس را بر پايه اجماع نهاده است؛ چنانكه از او نقل شده است كه «قياس (فرع) بر اصل» را تنها در صورتي ممكن ميدانست كه امت بر «تعليل» آن اجماع كرده باشند. بر پايه روايتي منقول از احمد ابن حنبل، بشر مريسي در كنار ابوبكر اصم، متكلم معتزلي معاصرش ـ كه افكار وي كاملاً مورد تأييد عامه معتزليان نبود ـ اصليترين پردازندگان نظريه اجماع درتاريخ فقه بودهاند. در جناحي ديگر از معتزليان مرجي، ابوعمران مويس بن عمران با اين باور درباره تكاليف شرعي كه تفاوت نيست بين اينكه خداوند خود حكمي را بيان فرمايد، يا با علم به اينكه عالمان امت جز آنچه مصلحت است، بر نميگزينند، حكم را به اختيار آنان تفويض كند، به نحوي ديگر موضوعيت اجماع را مطرح كرده است. اين نگرش به مساله اجماع، شايد صريحترين نظريه كهن درباره اجماع است كه آن را به عنوان يك «مرجع قانون گذاري»، و نه طريقي براي دست يابي به حكمي از پيش تعيين شده، شناسانيده است.
* منبع: پاكتچي،احمد. ”مدخل اسلام“. دايره المعارف بزرگ اسلامي. زيرنظر كاظم موسوي بجنوردي. تهران: مركز دايره المعارف بزرگ اسلامي، 1367-، جلد 8، ص 448 ـ 447
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️ @valiasrk
#علم_اصول
#نوسازی_علم_اصول
#آیه_الله_سیستانی
✅ نوسازی علم اصول در اندیشه آیت الله سیستانی
🖋 #حمیدرضا_تمدن
اگر کسی مدتی با تقریرات گوناگون دروس آیت الله سیستانی کار کرده و آنها را مطالعه کرده باشد متوجه ویژگی مشترکی در آنها می شود که عبارت است از تلاش در وارد کردن مباحث فراموش شده یا جدید به اصول فقه. به عنوان نمونه:
۱.یکی از مباحث مورد توجه ایشان در مواجهه با روایات، تفاوت میان مقام افتا و تعلیم در خطابات صادر شده از پیامبر و امامان علیهم السلام است که کمتر به آن توجه شده است.
۲. مورد دیگر توجه به شأن ولایی امامان است که این مورد در نگاه آیت الله سیستانی یکی از ابزارهای حل تعارض میان روایات نیز به شمار می رود.
۳. توجه به اهداف شریعت.(حال این که چقدر در استباطات خود به آن پایبند بوده اند خود بحث دیگری است)
همین امر موجب نگاه متفاوت ایشان به بررسی روایات و غلبه اهمیت مضمون بر سند نیز شده است. همان چیزی که آیت الله سند آن را اصول القانون نام گذاری کرده و روش فقیهان متقدم امامیه نیز بر همین اساس بوده است که بعدها در مکتب حله به فراموشی سپرده شد و روش استنباطی حضرت آیت الله خویی(ره) نیز بر این فاصله افزود.
۴. نگاه قانونی به فقه(طرح نظریه اعتبار قانونی و تلاش در ارائه خوانشی جدید به جای نظام عبد و مولا)
۵. استفاده از علوم جدید در اصول و فقه: برخی از نو آوریهای ایشان و استفاده از علومی همچون روانشناسی، زبان شناسی، انسان شناسی، تاریخ و... در مبحث وضع، تعادل و تراجیح (تعارض ادله) و... قابل پیجویی است.
۶. به چالش کشیدن دوگانه قطع و ظن از طریق توجه به عنصر اطمینان.(در همین راستا ایشان تفاسیر رایج از مفاهیمی همچون علم یا ظن را نادرست می داند که متأثر از ورود فلسفه به جهان اسلام است.)
۷. به کارگیری نظریه احتمال در مبحث اجماع، شهرت و تواتر
۸. اما آخرین نکته که این یادداشت را بیشتر جهت توجه دادن محققان حوزوی و دانشگاهی نسبت به آن نوشته ام عبارت است از توجه ایشان به ارائه اصول فقه جدید و کارآمد و عدم اکتفا به مباحث سنتی. به این عبارات بسیار مهم ایشان توجه کنید که در آن بر ضرورت به روز ساختن علم اصول با توجه به شرایط زمانه از طریق به کار گرفتن علوم گوناگون همچون جامعه شناسی و روان شناسی تاکید کرده اند:
الدور الثالث
وهو عبارة عن المرحلة الفعلية التي نعيشها .
بيان ذلك : أن الفترة التي نعيشها الان بمقتضى العوامل الاقتصادية والسياسية تمثل الصراع الحاد بين الثقافة الإسلامية والثقافات الأخرى على مختلف الأصعدة، فلا بد من تطوير علم الأصول وصياغته بالمستوى المناسب للوضع الحضاري المعاش . وقد ركزنا في بحوثنا على بعض الشذرات الفكرية التي تلتقي مع حركة التطوير لعلم الاصول من خلال الاستفادة من العلوم المختلفة قديمها وحديثها كالفلسفة وعلم القانون وعلم النفس وعلم الاجتماع ومن خلال محاولة التجديد على مستوى المنهجية وعلى مستوى النظريات الكبروية استمداداً من كلمات الأعلام (قدهم) في عدة حقول .(الرافد، ص۱۸-۱۷)
ای کاش حوزه نجف اشرف اندکی در مباحث علمی نیز همچون مباحث اقتصادی(شهریه و...) به ایشان و افکارشان توجه داشتند و قدری به طرح مباحث علوم انسانی جدید خصوصا در دروس خارج اهتمام بورزند.
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️ @valiasrk
4_806708773606392463.pdf
3.36M
معرفی 200 #پایان_نامه حوزه علمیه خواهران همراه با چکیده
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️@valiasrk
4_811623023646867569.pdf
2.1M
لیست 1900 #پایان_نامه با موضوع " #علوم_حدیث " تقدیم کاربران محترم می گردد.
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️@valiasrk
کتاب پُلی است برای حل مشکلات و راهی به مکان بهتر ...
#به_کتابخوانی_کمک_کنیم
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️@valiasrk
📰 تفاوت افراد موفق و ناموفق در چیست؟
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️@valiasrk
4_5778515477542208813.docx
335K
🌼مشخصات بیش از ۲۰۰۰ #پایان_نامه قرآنی
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️@valiasrk
4_5967301778650170862.pdf
1.29M
🌼 #پایان_نامه
📚 #پایان_نامه های کار شده حوزوی با موضوع #کلام
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️@valiasrk
4_5967301778650170861.pdf
560K
🌼 #پایان_نامه
📚 پایان نامه های کار شده حوزوی با موضوع #الهیات
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️@valiasrk
4_5990264112628629637.xls
204.3K
لیست 770 عنوان پایان نامه کارشده حوزه و دانشگاه با موضوع فلسفه با فرمت اکسل
#پایان_نامه
#فلسفه
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️@valiasrk
دانلود رایگان مقاله #علمی_پژوهشی
💫⭐🌟
📕 عنوان مقاله:
نقد دیدگاه تفسیری قرضاوی با تاکید بر تفسیر آیات حرمت غناء و موسیقی
👥نویسندگان:
محمدصادق يوسفی مقدم
💾فرمت فایل: PDF
📚 مشخصات مقاله:
سطح مقاله: علمی پژوهشی؛ سال انتشار: ۱۳۹۶؛ نویسندگان: محمدصادق یوسفی مقدم؛ موضوع: دیدگاه یوسف قرضاوی پیرامون حرمت غناء ؛ تعداد صفحات: ۱۶؛ فرمت فایل: PDF؛ حوزه تخصصی مقاله: علوم قرآن و حدیث ؛ واژگان کلیدی: آیات الاحکام ؛ تفسیر فقهی ؛ غناء ؛ یوسف قرضاوی ؛ مرجع دانلود: معارف نت | پایگاه مقالات علوم قرآن و حدیث
💡لینک دانلود:
http://maarefnet.ir/?p=4864
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️@valiasrk