📜 یادداشت های #ورامین_شناسی (بیست و پنج)
📌 #دخمه_ها، امانت خانه های مردگان در #دشت_ورامین
🖊 محمدرضا تاجیک
نویسنده و ورامین شناس
دانش آموخته تاریخ ایران اسلامی
دشت ورامین که اهالی آن امروزه مذهبی و به تشیع و شیعه اثنی عشری مشهورند، ازجمله مناطقی در فلات مرکزی ایران است که بنابر شواهد و قرائن موجود، سابقه مذهبی مردمان آن، به دوران قبل از اسلام و تقریبا حدود ۱۸۰۰ سال قبل و زمانیکه دین و آئین زردشت و اعتقاد به اهورامزدا و یکتا پرستی در سراسر امپراطوری ایران برقرار بود بر می گردد.
اعتقاد به تولد و ظهور زرتشت به عنوان پیامبر ایران باستان در شهر ری و وجود آتشکده موسوم به #تپه_میل در منطقه ری و روستای قلعه نو در غرب دشت ورامین (در حاشیه جاده تهران به ورامین) که به عنوان یکی از آتشکده های مهم و مقدس زرتشتیان به شمار می رفته، نشانه هایی از دینداری مردمان این دیار در قبل از اسلام بوده و خود دلیل دیگری بر این ادعا است که مردمان این دشت از گذشته های دور تاکنون مذهبی بوده اند.
پس از ورود اسلام، مردم ورامین ازجمله مناطقی بودند که همان اول شیفته این دین الهی شده و با جان و دل مذهب شیعه را پذیرفتند و حتی می توان گفت با این اقدام نیز از قتل و عام و کشتار خودشان توسط سپاه اعراب در فتح ایران و تسخیر پی در پی شهرها درامان ماندند.
در همین راستا، تا دوران ایلخانان مغول که بغداد نیز فتح شد و امپراتوری عباسیان به سقوط و نابودی گرایید، با مسلمان شدن چهارتن از سلاطین مغول و پادشاهان سلسله ایلخانیان، مسلمانان جانی تازه یافتند و سفرهای زیارتی آنان به عتبات عالیات عراق و حتی شام سرعت یافت.
از اینرو مردمان #دشت_ورامین ازآنجا که علاقه وافری به دین اسلام و مذهب شیعه و آستان مقدس ائمه در عراق داشتند، بعضا متمولینشان وصیت می نمودند به جهت برخورداری از شفاعت ائمه اطهار علیهم السلام و یا نداشتن فشار قبر و دیگر اعتقادات، بعد از فوت، در #کربلا و یا قبرستان وادی السلام #نجف دفن گردند. چه بسا که برخی از مشاهیر، شاهان و شاهزادگان آل بویه، ایلخانان، تیموریان و قاجارها همچون مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه، احمدشاه قاجار، ، ظلل السلطان، امیر کبیر و ... درکربلا دفن شده اند.
بنا بر همین اعتقاد، به دلیل عدم وجود سردخانه و طولانی بودن مسیر تا عتبات عالیات، امکان حمل اجساد تازه درگذشته به راحتی وجود نداشت، از اینرو در شهرها و اکثر روستاهای مذهبی دشت ورامین همچون گورستان جنب بقعه کوکب الدین در شهر ورامین و بقاع امامزادگان روستاهایی همچون خاوه، ایجدان، محمدآباد عربها، حصار اولیاء، حصار قاضی و ... ، در کنار بنای امامزادگان، ساخت #دخمه_ها (استودان یا استخوان دان) و یا #سرداب_هایی با عنوان کلی #امانت_خانه رواج پیدا کرد.
اجرای این رسم اینگونه بود که مردگان را بنا بر #وصیت خویش، بعد از به جای آوردن آداب و مراسم مرسوم، به صورت #موقت و حداکثر به مدت یکسال در این دخمه ها به امانت قرار می دادند و دهانه آن را با خشت و گل می پوشاندند.
در این زمان سالی یکبار با فرارسیدن ایام محرم و صفر، #کاروان_های_مخصوص_حمل_مردگان جهت عزیمت به کربلا و نجف، روستا به روستا مراجعه می کردند و متولیان امامزادگان و امانت خانه ها با حضور صاحبان متوفی، درب دخمه و امانت خانه را بازنموده و #بقایای_اجساد و استخوان ها را جمع آوری و خرد نموده و داخل #گونی و یا جعبه ایی قرار می دادند و با دادن مبلغی به #کاروان_دار، بار کاروان می کردند تا بنا بر وصیت متوفی و به سفارش صاحب متوفی، او جسد را به کربلا و یا نجف برده و دفن نماید.
این اعتقاد به دلیل هزینه زیاد حمل و نقل که صاحبان متوفی می بایست به کاروان دار می پرداختند، تبدیل به #رسمی_پرهزینه شده و فقط صاحبان متوفی #متمول قادر به انجام این وصیت و رسم بودند. افراد مذهبی تا حدی به این رسم اعتقاد داشتند و برایشان مهم بود که بعضا قبل از فوتشان وصیت میکردند فلان طلا و جواهر، یا فلان باغ یا زمین و فلان خانه را وراث بعد از فوت حتما بفروشند و خرج ادای این وصیت نمایند.
اما این رسم در #دوره_قاجاریه به اوج خودش رسید و در اواخر دوران حکومت پهلوی اول به جهت جلوگیری از انتشار انواع مختلف بیماری های شایع، به دستور رضا خان لغو گردید.
بعد از این دستور، باز هم این رسم تا اواسط دوران حکومت محمدرضا شاه پهلوی در برخی از مناطق کشور ازجمله در ورامین رواج داشت. در این ایام با اعتراض #حجت_الاسلام_حاج_آقا_طاهری از روحانیون مذهبی و پرطرفدار ورامین مبنی بر اینکه این کار را، نبش قبر و خردکردن استخوان اجساد مردگان را نوعی بی احترامی به مسلمین و قبور آنان می دانست، این رسم رونق خود را کم کم از دست داد تا اینکه به طور کلی #منسوخ شد.
پس از این وقایع، به مرور زمان در طرح توسعه و مرمت بنای امامزادگان، دخمه ها و امانت خانه ها و آثار برجای مانده آنها یکی پس از دیگری #تخریب شدند تا حدی که امروزه کمتر نشانی را می توان از آنها در گورستان های قدیمی دشت ورامین یافت.
💠 همراه ما باشید در #ورامین_گردی
💠 @varamingardi
📜 یادداشت های #ورامین_شناسی (بیست و پنج)
📌 #دخمه_ها، امانت خانه های مردگان در #دشت_ورامین
🖊 محمدرضا تاجیک
نویسنده و ورامین شناس
دانش آموخته تاریخ ایران اسلامی
دشت ورامین که اهالی آن امروزه مذهبی و به تشیع و شیعه اثنی عشری مشهورند، ازجمله مناطقی در فلات مرکزی ایران است که بنابر شواهد و قرائن موجود، سابقه مذهبی مردمان آن، به دوران قبل از اسلام و تقریبا حدود ۱۸۰۰ سال قبل و زمانیکه دین و آئین زردشت و اعتقاد به اهورامزدا و یکتا پرستی در سراسر امپراطوری ایران برقرار بود بر می گردد.
اعتقاد به تولد و ظهور زرتشت به عنوان پیامبر ایران باستان در شهر ری و وجود آتشکده موسوم به #تپه_میل در منطقه ری و روستای قلعه نو در غرب دشت ورامین (در حاشیه جاده تهران به ورامین) که به عنوان یکی از آتشکده های مهم و مقدس زرتشتیان به شمار می رفته، نشانه هایی از دینداری مردمان این دیار در قبل از اسلام بوده و خود دلیل دیگری بر این ادعا است که مردمان این دشت از گذشته های دور تاکنون مذهبی بوده اند.
پس از ورود اسلام، مردم ورامین ازجمله مناطقی بودند که همان اول شیفته این دین الهی شده و با جان و دل مذهب شیعه را پذیرفتند و حتی می توان گفت با این اقدام نیز از قتل و عام و کشتار خودشان توسط سپاه اعراب در فتح ایران و تسخیر پی در پی شهرها درامان ماندند.
در همین راستا، تا دوران ایلخانان مغول که بغداد نیز فتح شد و امپراتوری عباسیان به سقوط و نابودی گرایید، با مسلمان شدن چهارتن از سلاطین مغول و پادشاهان سلسله ایلخانیان، مسلمانان جانی تازه یافتند و سفرهای زیارتی آنان به عتبات عالیات عراق و حتی شام سرعت یافت.
از اینرو مردمان #دشت_ورامین ازآنجا که علاقه وافری به دین اسلام و مذهب شیعه و آستان مقدس ائمه در عراق داشتند، بعضا متمولینشان وصیت می نمودند به جهت برخورداری از شفاعت ائمه اطهار علیهم السلام و یا نداشتن فشار قبر و دیگر اعتقادات، بعد از فوت، در #کربلا و یا قبرستان وادی السلام #نجف دفن گردند. چه بسا که برخی از مشاهیر، شاهان و شاهزادگان آل بویه، ایلخانان، تیموریان و قاجارها همچون مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه، احمدشاه قاجار، ، ظلل السلطان، امیر کبیر و ... درکربلا دفن شده اند.
بنا بر همین اعتقاد، به دلیل عدم وجود سردخانه و طولانی بودن مسیر تا عتبات عالیات، امکان حمل اجساد تازه درگذشته به راحتی وجود نداشت، از اینرو در شهرها و اکثر روستاهای مذهبی دشت ورامین همچون گورستان جنب بقعه کوکب الدین در شهر ورامین و بقاع امامزادگان روستاهایی همچون خاوه، ایجدان، محمدآباد عربها، حصار اولیاء، حصار قاضی و ... ، در کنار بنای امامزادگان، ساخت #دخمه_ها (استودان یا استخوان دان) و یا #سرداب_هایی با عنوان کلی #امانت_خانه رواج پیدا کرد.
اجرای این رسم اینگونه بود که مردگان را بنا بر #وصیت خویش، بعد از به جای آوردن آداب و مراسم مرسوم، به صورت #موقت و حداکثر به مدت یکسال در این دخمه ها به امانت قرار می دادند و دهانه آن را با خشت و گل می پوشاندند.
در این زمان سالی یکبار با فرارسیدن ایام محرم و صفر، #کاروان_های_مخصوص_حمل_مردگان جهت عزیمت به کربلا و نجف، روستا به روستا مراجعه می کردند و متولیان امامزادگان و امانت خانه ها با حضور صاحبان متوفی، درب دخمه و امانت خانه را بازنموده و #بقایای_اجساد و استخوان ها را جمع آوری و خرد نموده و داخل #گونی و یا جعبه ایی قرار می دادند و با دادن مبلغی به #کاروان_دار، بار کاروان می کردند تا بنا بر وصیت متوفی و به سفارش صاحب متوفی، او جسد را به کربلا و یا نجف برده و دفن نماید.
این اعتقاد به دلیل هزینه زیاد حمل و نقل که صاحبان متوفی می بایست به کاروان دار می پرداختند، تبدیل به #رسمی_پرهزینه شده و فقط صاحبان متوفی #متمول قادر به انجام این وصیت و رسم بودند. افراد مذهبی تا حدی به این رسم اعتقاد داشتند و برایشان مهم بود که بعضا قبل از فوتشان وصیت میکردند فلان طلا و جواهر، یا فلان باغ یا زمین و فلان خانه را وراث بعد از فوت حتما بفروشند و خرج ادای این وصیت نمایند.
اما این رسم در #دوره_قاجاریه به اوج خودش رسید و در اواخر دوران حکومت پهلوی اول به جهت جلوگیری از انتشار انواع مختلف بیماری های شایع، به دستور رضا خان لغو گردید.
بعد از این دستور، باز هم این رسم تا اواسط دوران حکومت محمدرضا شاه پهلوی در برخی از مناطق کشور ازجمله در ورامین رواج داشت. در این ایام با اعتراض #حجت_الاسلام_حاج_آقا_طاهری از روحانیون مذهبی و پرطرفدار ورامین مبنی بر اینکه این کار را، نبش قبر و خردکردن استخوان اجساد مردگان را نوعی بی احترامی به مسلمین و قبور آنان می دانست، این رسم رونق خود را کم کم از دست داد تا اینکه به طور کلی #منسوخ شد.
پس از این وقایع، به مرور زمان در طرح توسعه و مرمت بنای امامزادگان، دخمه ها و امانت خانه ها و آثار برجای مانده آنها یکی پس از دیگری #تخریب شدند تا حدی که امروزه کمتر نشانی را می توان از آنها در گورستان های قدیمی دشت ورامین یافت.
💠 همراه ما باشید در #ورامین_گردی
💠 @varamingardi
امروز، نهم شهریورماه است و بر روی برگ امروز تقویم نام یکی از گنج های حیات وحش ایران نقش بسته است. این روز از سال ۱۳۸۶ و با ابتکار انجمن یوزپلنگ ایرانی با نام یکی از جانوران زیبای ایرانی گره خورده و 《 روز ملی حفاظت از یوزپلنگ ایرانی 》به عنوان جانداری که در معرض انقراض در ایران قرار داشته و نیازمند حفاظت ملی می باشد، نامگذاری گردیده است.
علت نامگذاری این روز، به نهم شهریور سال ۱۳۷۳ و حادثه دلخراش گرفتار شدن یک ماده یوزپلنگ به همراه سه توله اش که برای نوشیدن آب به سوی نخلستان های اطراف شهر بافق آمده بودند مربوط می شود که در این حادثه به علت حمله تعدادی از مردم محلی، دو توله کشته و توله دیگر شدیدا مجروح می شود.
حال به بهانه گرامیداشت این روز، در این نوشتار به پارک ملی کویر مرکزی ایران و منطقه حفاظت شده آن در حاشیه #دشت_ورامین به عنوان قدیمی ترین زیستگاه شناخته شده این گونه شاخص جانوری پرداخته شده است.
کویر ورامین شامل دو قسمت #پارک_ملی_کویر با وسعت ۲۲۰ هزار هکتار و #منطقه_حفاظت_شده_کویر به مساحت ۲۵۰ هزار هکتار بوده و تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست #استان_تهران قرار دارد.
این ذخیره گاه زیست‌کره، در جنوب شرقی #دشت_ورامین و در شرق دریاچه نمک، کویر ریگ جن، کویر مرکزی و کویر گرمسار و میان استان های #تهران، قم، سمنان و اصفهان واقع شده است.
در این کویر، جدای از وجود جاذبه های گردشگری تاریخی و پوشش گیاهی بینظیر، مجموعه ای طبیعی از #پوشش_جانوری و انواع پستانداران، خزندگان، پرندگان و وحوش کمیاب بیابانی و کویری مانند جبیر، آهو، گربه شنی، کل، بز، قوچ، میش وحشی، خرگوش، سیاه گوش، سمور سنگی، کفتار، گرگ، شغال و ... وجود دارد.
دو نمونه شاخص از گونه های جانوری این کویر، #گورخر_آسیایی و #یوزپلنگ_آسیایی یا ایرانی بوده و محل پراکندگی آنها در پارک ملی کویر و منطقه حفاظت شده کویر به عنوان قدیمی ترین زیستگاه های شناخته شده و #پناهگاه_آخرین_بازمانده های_یوز_ایرانی محسوب می گردد.
کویر مرکزی به لحاظ #موقعیت_مناسب_جغرافیایی و عدم وجود عوامل تهدید کننده حیاط یوزپلنگ همچون چرای مفرط دام در زیستگاه، سگ های گله و تصادفات جاده ایی از یکطرف و عواملی همچون وجود #امنیت_بالا و #طعمه_های_فراوان از طرف دیگر موجب شده بود تا به زیستگاه بسیار مناسبی برای یوزها و دیگر #گوشتخواران_ایران تبدیل گردد.
از سوی دیگر امروزه اشغال بخشی از منطقه حفاظات شده توسط برخی مراکز و اجرای برنامه اکتشاف نفت و ذخیره سازی گاز، عدم سامان دهی گردشگران، شکار غیر مجاز، دسترسی دشوار و کمبود امکانات ارتباطی و حفاظتی و ... منجر به ایجاد نگرانی های شدیدی از به خطر افتادن زیستگاه جانوران این پارک شده است.
همچنین متاسفانه گزارش های قابل اعتنایی حاکی از آن است که حضور یوزپلنگ در این پارک در طول سال‌های گذشته به شدت کاهش یافته و این نگرانی را پدید آورده که یوزپلنگ ایرانی نیز مانند گور آخر آسیایی در این منطقه منقرض شده و یکی از مهمترین زیستگاه های یوز در ایران از دست رفته است.
اما در یک دهه اخیر توسط سبزپوشان حفاظت محیط زیست و فعالان پروژه حفاظت از یوزپلنگ ایرانی، چندین بار متوالی یک قلاده یوزپلنگ ایرانی و سایر گوشتخواران هم بوم با یوز مانند پلنگ، کفتار و گرگ در پارک ملی کویر مشاهده شد و با دوربین های تله ایی از آنها #تصویربرداری گردیده است.
بر این اساس پارک ملی کویر که سال ها اهمیت خود را به عنوان یکی از زیست گاه های مهم یوز پلنگ ایرانی از دست داده بود، مجددا مورد توجه بیشتری قرار گرفته است.
ضمن گرامی روز نهم شهریور «روز ملی حفاظت از یوزپلنگ ایرانی» امیدوارم همگان با ارتقاء دانش عمومی خود در این زمینه، حافظ و پاسدار میراث ملی و جهانی خود باشیم.
💠 همراه ما باشید در کانال #ورامین_گردی
💠 @varamingardi
پس از پیروزی انقلاب مشروطه، تغییرات و تحولات ناشی از آن آهسته آهسته در جامعه و زندگی مردم آغاز گردید.
تا قبل از سال ۱۲۹۵ ه.ش ثبت وقایع حیاتی از جمله ولادت و وفات افراد براساس اعتقادات مذهبی و سنت های رایج در کشور، با نگارش نام و تاریخ ولادت مولود در پشت جلد کتب مقدس از جمله قرآن مجید به عمل می آمد و از افراد متوفی نیز جزء نام و تاریخ وفات آنان که بر روی سنگ قبر ایشان نگاشته می شد اثری مشاهده نمی گردید.
در ایران همزمان با نوسازی و مدرنیزاسیون و نیاز به شناسایی اتباع جهت ایجاد ارتش منظم، اخذ مالیات و... تاسیس ثبت احوال در دستور کار قرارگرفت و در جلسه مورخه ۳۰ آذر ماه ۱۲۹۷ ه.ش به تصویب هیات وزیران رسید و با صدور اولین شناسنامه برای دختری به نام فاطمه ایرانی در تاریخ ۳ دی‌ماه ۱۲۹۷ در تهران فعالیت خود را آغاز کرد.
مجلس شورای ملی (دوره پنجم) برای نخستین بار در مورخ ۱۴ خرداد ۱۳۰۴ قانوني با عنوان قانون سجل احوال را در ۴ فصل و ۳۵ ماده به تصويب رساند.
براساس این قانون، حداکثر تا يک سال آتی آحاد مردم ايران لزوماً بايد دارای ورقه هويت (شناسنامه) می شدند.
ماده ۴ اين قانون، وزارت داخله (وزارت کشور) را موظف می کرد برای هر فرد شناسنامه ای مجزا صادر شده و سند آن را در دفاتر حکومتی ثبت و ضبط کنند.
در ورقه هويت، محل هايی برای رویدادهای چهارگانه زندگی ازجمله ثبت تولد، فوت، ازدواج و طلاق پيش بينی شده بود.
این قانون کليه مأمورين دولتی و حکومتی را در اقصی نقاط کشور ملزم می کرد، از آن پس فقط در قبال ارائه ورقه هويت (شناسنامه) پاسخگوی ارباب رجوع باشند.
این قانون براي کساني که در موعد مقرر شده از دريافت شناسنامه اجتناب کنند و يا به جعل ورقه هويت مبادرت ورزند، مجازات و تنبيهاتی نيز پيش بينی کرده بود.
در مورخ ۲۰ مرداد ۱۳۰۷ مجلس شورای ملي دوره ششم « قانون سجل احوال » ديگری را در ۱۶ ماده تصويب و تصريح نمود که تمام مواد قانونی مصوبه قبلی (۱۴ مرداد ۱۳۰۴) که مغاير با محتوای مصوبه جديد باشند، ملغی خواهند بود.
اين قانون جديد کليه افراد ذکور بالای ۱۷ سال را ملزم می کرد شخصاً براي تهيه ورقه هويت (شناسنامه) به دفاتر سجل احوال محل زندگی خود مراجعه کنند. زنها نيز می توانستند شخصاً و يا با وکلای « ثابت الوکاله » برای اخذ شناسنامه اقدام کنند.
دارندگان ورقه های هويت ملزم بودند حداکثر پس از ۱۰ روز از وقوع تولد، ازدواج و طلاقِ فرزندان، بستگان و افراد تحت تکفل را به مراکز سجل احوال اطلاع دهند تا در شناسنامه های آنان ثبت شود. اين زمان برای فوت حداکثر ۴۸ ساعت تعيين شده بود.
پس از تصویب این قانون، در مناطق مختلف #دشت_ورامین صدور ورقه های هویت توسط نایب الحکومه آغاز شد.
در یکی از نخستین ورقه های هویت صادر شده در دشت ورامین، ورقه هویت آقای #میرزاعباسعلی_حیدرآقایی فرزند مرحوم حیدرآقا و فاطمه می باشد که براساس مشخصات مندرج در آن، در ولایت تهران، بلوک ورامین و قریه امامزاده جعفر در سال ۱۲۴۸ شمسی متولد گردیده است.
این ورقه هویت که یکروزه و در همان روز تسلیم اظهار نامه در مورخ ۲۸ آبان سال ۱۳۰۴ با نمره ۷۰ صادر گردیده، حاوی نکته های جالب توجه ای همچون، الصاق عکس ۴×۳ صاحب ورقه هویت و ممهور آن با مهر حکومتی، تایید و تصدیق هویت میرزاعباسعلی توسط کدخدا امامزاده جعفر با نقش مهر کدخدا و درج نام و امضای متصدی سجل احوال به نام ابوالقاسم کحال زاده می باشد.
همانطور که در تصویر مشخص است، این ورقه شامل یک برگ و فاقد ثبت رویدادهای چهارگانه تولد، فوت، ازدواج و طلاق و فاقد محل درج نام فرزندان و همسر و همچنین فاقد محل ممهور کردن مهرهای شرکت در انتخابات می باشد.
این ورقه هویت، بدون پرداخت هیچگونه وجهی از طرف متقاضی و به صورت رایگان صادر شده است.
امروزه ورقه هویت به نام شناسنامه معروف و پس از چندین بار تغییر شکل ظاهری و محتوایی، به صورت دفترچه ایی با جلد و چندین صفحه صادر می گردد.
💠 ورامین گردی
💠 @varamingardi
📜 یادداشت های #ورامین_شناسی
📌 پیرمرد جوان
💠به بهانه یازدهمین سالگرد وفات استاد حاج حسن خان شیرکوند، چهره ماندگار خوشنویسی #دشت_ورامین
✍ محمدرضا تاجیک
روزنامه نگار و ورامین شناس
📌 عظمت رویایی
نمایی از دماوند با ابهت بر فراز کاروانسرای دیرگچین واقع در جنوب دشت #ورامین
نمایی از #قله_دماوند مادر قله های ایران در جنوبی ترین نقطه دشت ورامین و خط مرزی استان تهران و استان قم و نمایی از #کاروانسرای_دیرگچین بزرگترین و مادر کاروانسراهای ایران
با تماشای این شاهکار مهدی اکبری درمی‌یابیم که چرا بیش از 2000 سال پیش در زمان حکومت اردشیر اول ساسانی،( #دِیر_گچین یا کردشیر) در #دشت_ورامین، چنین چشم‌اندازی ساخته شده است.
افسوس که به دلیل #آلایندگی و غبار، امروز کمتر این منظره از پارک ملی کویر قابل مشاهده است. فاصله مستقیم تا دماوند: 120 کیلومتر.
📷 مهدی اکبری
💠 همراه ما باشید در #ورامین_گردی
💠 @varamingardi
💠 بازدید #گردشگران_تهرانی از جاذبه های گردشگری دشت ورامین
🔻 محمدرضا تاجیک رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان های ورامین و پیشوا گفت: با همکاری این اداره و به مناسبت بزرگداشت روز جهانی بناها و محوطه های تاریخی، جمعی از گردشگران تهرانی #گروه_مشق_تاریخ، از جاذبه های گردشگری تاریخی، مذهبی و طبیعی #دشت_ورامین بازدید کردند.
🔻 وی افزود: در این #تور>یکروزه، گردشگران از جاذبه های گردشگری دشت ورامین همچون مسجد جامع، برج علاءالدوله، امامزاده یحیی (ع)، قلعه ایرج، درخت چنار روستای سعدآباد، امامزاده یوسف رضا و ... بازدید کردند.
🔻 ایشان تصریح کرد: در این تور ضمن اهداء #بروشور گردشگری، توضیحات کارشناسی توسط #کارشناسان این اداره به گردشگران ارائه و آنان با گوشه هایی از تاریخ و تمدن کهن این دشت کهن آشنا شدند.
💠 ورامین گردی
💠 @varamingardi
📌 میراث عاشورا در #دشت_ورامین
💠 نگاهی به تاریخچه و برگزاری آئین ملی (کاروان اسرای کربلا) در شهر ورامین
✍ #محمدرضا_تاجیک
روزنامه نگار و ورامین شناس
📌 پیرمرد جوان
💠به بهانه یکصدمین سالگرد ولادت استاد حاج حسن خان شیرکوند، چهره ماندگار خوشنویسی #دشت_ورامین
✍ محمدرضا تاجیک
روزنامه نگار و ورامین شناس
امروز، نهم شهریورماه است و بر روی برگ امروز تقویم نام یکی از گنج های حیات وحش ایران نقش بسته است. این روز از سال ۱۳۸۶ و با ابتکار انجمن یوزپلنگ ایرانی با نام یکی از جانوران زیبای ایرانی گره خورده و 《 روز ملی حفاظت از یوزپلنگ ایرانی 》به عنوان جانداری که در معرض انقراض در ایران قرار داشته و نیازمند حفاظت ملی می باشد، نامگذاری گردیده است.
علت نامگذاری این روز، به نهم شهریور سال ۱۳۷۳ و حادثه دلخراش گرفتار شدن یک ماده یوزپلنگ به همراه سه توله اش که برای نوشیدن آب به سوی نخلستان های اطراف شهر بافق آمده بودند مربوط می شود که در این حادثه به علت حمله تعدادی از مردم محلی، دو توله کشته و توله دیگر شدیدا مجروح می شود.
حال به بهانه گرامیداشت این روز، در این نوشتار به پارک ملی کویر مرکزی ایران و منطقه حفاظت شده آن در حاشیه #دشت_ورامین به عنوان قدیمی ترین زیستگاه شناخته شده این گونه شاخص جانوری پرداخته شده است.
کویر ورامین شامل دو قسمت #پارک_ملی_کویر با وسعت ۲۲۰ هزار هکتار و #منطقه_حفاظت_شده_کویر به مساحت ۲۵۰ هزار هکتار بوده و تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست #استان_تهران قرار دارد.
این ذخیره گاه زیست‌کره، در جنوب شرقی #دشت_ورامین و در شرق دریاچه نمک، کویر ریگ جن، کویر مرکزی و کویر گرمسار و میان استان های #تهران، قم، سمنان و اصفهان واقع شده است.
در این کویر، جدای از وجود جاذبه های گردشگری تاریخی و پوشش گیاهی بینظیر، مجموعه ای طبیعی از #پوشش_جانوری و انواع پستانداران، خزندگان، پرندگان و وحوش کمیاب بیابانی و کویری مانند جبیر، آهو، گربه شنی، کل، بز، قوچ، میش وحشی، خرگوش، سیاه گوش، سمور سنگی، کفتار، گرگ، شغال و ... وجود دارد.
دو نمونه شاخص از گونه های جانوری این کویر، #گورخر_آسیایی و #یوزپلنگ_آسیایی یا ایرانی بوده و محل پراکندگی آنها در پارک ملی کویر و منطقه حفاظت شده کویر به عنوان قدیمی ترین زیستگاه های شناخته شده و #پناهگاه_آخرین_بازمانده های_یوز_ایرانی محسوب می گردد.
کویر مرکزی به لحاظ #موقعیت_مناسب_جغرافیایی و عدم وجود عوامل تهدید کننده حیاط یوزپلنگ همچون چرای مفرط دام در زیستگاه، سگ های گله و تصادفات جاده ایی از یکطرف و عواملی همچون وجود #امنیت_بالا و #طعمه_های_فراوان از طرف دیگر موجب شده بود تا به زیستگاه بسیار مناسبی برای یوزها و دیگر #گوشتخواران_ایران تبدیل گردد.
از سوی دیگر امروزه اشغال بخشی از منطقه حفاظات شده توسط برخی مراکز و اجرای برنامه اکتشاف نفت و ذخیره سازی گاز، عدم سامان دهی گردشگران، شکار غیر مجاز، دسترسی دشوار و کمبود امکانات ارتباطی و حفاظتی و ... منجر به ایجاد نگرانی های شدیدی از به خطر افتادن زیستگاه جانوران این پارک شده است.
همچنین متاسفانه گزارش های قابل اعتنایی حاکی از آن است که حضور یوزپلنگ در این پارک در طول سال‌های گذشته به شدت کاهش یافته و این نگرانی را پدید آورده که یوزپلنگ ایرانی نیز مانند گور آخر آسیایی در این منطقه منقرض شده و یکی از مهمترین زیستگاه های یوز در ایران از دست رفته است.
اما در یک دهه اخیر توسط سبزپوشان حفاظت محیط زیست و فعالان پروژه حفاظت از یوزپلنگ ایرانی، چندین بار متوالی یک قلاده یوزپلنگ ایرانی و سایر گوشتخواران هم بوم با یوز مانند پلنگ، کفتار و گرگ در پارک ملی کویر مشاهده شد و با دوربین های تله ایی از آنها #تصویربرداری گردیده است.
بر این اساس پارک ملی کویر که سال ها اهمیت خود را به عنوان یکی از زیست گاه های مهم یوز پلنگ ایرانی از دست داده بود، مجددا مورد توجه بیشتری قرار گرفته است.
ضمن گرامی روز نهم شهریور «روز ملی حفاظت از یوزپلنگ ایرانی» امیدوارم همگان با ارتقاء دانش عمومی خود در این زمینه، حافظ و پاسدار میراث ملی و جهانی خود باشیم.
💠 همراه ما باشید در کانال #ورامین_گردی
💠 @varamingardi