#توحید_عبادی #شرک_عبادی #اخلاق بیان شد که توحید دارای اقسام و مراتب است. شرک در مقابل توحید است و همان اقسام و مراتب را داراست. اگر توحید به کلّی منتفی باشد، بالاترین درجة شرک نمایان شده است. این شرک ظاهری است که مورد بخشش خداوند -تبارک و تعالی- قرار نمی گیرد. «ان الله لایغفر ان یشرک به». (سورة مبارکة النساء، آیة شریفة 48 و 116). اگر توحید در اعلی مراتب خود ظهور کرده باشد -مانند بروز توحید در ذوات مقدس معصومین علیهم الصلاه و السلام-، هیچ شرکی وجود نخواهد داشت. اما بین این دو مرتبه، توحید و شرک با یکدیگر آمیخته می شوند و هر چند توحید قویتر، شرک ضعیفتر و هر چه توحید ضعیف تر باشد، شرک قویتر خواهد بود. در توحید عبادی، اگر انسان به اعلی مراتب توحید عبادی نرسیده باشد و تمام افعال و سکناتش «لوجه الله» نباشد، اعمالش با شرک عبادی همراه خواهد بود. کوچکترین عملی که برای هوای نفس و غیر خدا باشد، شرک عبادی است و مصداق هواپرستی و مصداقی برای آیة شریفة «مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواه‏» شده است. (کسی که هوای نفسش را خدایش قرار داده است / سورة مبارکة مریم، آیة شریفة87 و سورة مبارکة فرقان، آیة شریفة 43). ایمان ظاهری به تمام اقسام توحید -مخصوصا توحید عبادی- وجود دارد، اما شرک خفی باطن انسان را فرا گرفته است. ایمان به توحید وجود دارد اما ملکة ایمان در رفتار و اعمال وجود ندارد و اعمالی از او سر می زند که خالص برای ذات باری تعالی نیست. از این رو خداوند -تبارک و تعالی- می فرماید ««و ما یومن اکثرهم بالله الا و هم مشرکون». (اکثر مومنین، مشرک هستند / سورة مبارکة یوسف، آیة شریفة 106). باید با این شرک های به ظاهر کوچک مقابله کرد، چرا که اولا مانع کمال و رشد انسان و دور کننده از خدا و اهل بیت -علیهم الصلاه و السلام- است و ثانیا کم کم حساسیت ما نسبت به شرک کم شده و شرک بزرگ می شود. مثلا زبیر از مسائل کوچک مالی شروع کرد تا جایی که مقابل حضرت امیر ع شمشیر کشید. اگر امروز برای رسیدن به مقام کوچک -مثل استادی یا مدیر فلان جا یا پول- اخلاص ندارم، فردا برای رسیدن به مناصب بزرگ اخلاص نخواهم داشت، تا جایی که ممکن است انسان ایمان خود را به دلیل هوای نفس از دست بدهد.