- وضعیت فرهنگی شیعیان در زمان امامت امام رضا (علیه السلام) از منظر مسائل فرهنگی، امام علی بن موسی الرضا (علیه السلام) هفده سال از دورة امامت خود را در مدینه سپری کرده و با آزادی نسبی به نشر معارف اسلامی و مذهبی می‌پردازد. در این مدت، هارون عمدتاً گرفتار درگیری‌های سیاسی و نظامی در شرق یعنی خراسان بوده و پس از وی دوران درگیری میان پسران او، امین و مأمون (۱۹۳ ۱۹۸ ق) فرا می‌رسد و در آغاز حکومت مأمون، وی به تثبیت پایه‌های حکومت خود و مبارزه با مدعیان در نقاط مختلف می‌پردازد و از این رو در این هفده سال، حکومت مرکزی نمی تواند توجه چندانی به فعالیت‌های امام (علیه السلام) وبه دنبال آن ممانعت از ادامة آن داشته باشد. [۱] جایگاه والای امام رضا (علیه السلام) در مدینه که پیشتر آورده شد، می‌تواند مؤید این گفته باشد. در طی حکومت پنج سالة امین، مدینه نیز درگیر مناقشات سیاسی بین دو برادر بوده و از توجه به مسائل دیگر و ازجمله فعالیت‌های فرهنگی شخصیتی مانند امام رضا (علیه السلام) غافل بودند و در طی این مدت، امام (علیه السلام) توانست بخش عظیمی از معارف اسلامی و شیعی را در میان مردم منتشر سازد که بخش مهمی از روایات آن حضرت (علیه السلام) تحت عنوان مسند الامام الرضا (علیه السلام) گردآوری شده است. گفته شده در دورة حکومت امین، امام رضا (علیه السلام) در سال ۱۹۴ ق به بصره رفته و به درس و تعلیم و تربیت پرداخت. [۲] سرشماری تعداد راویان امام رضا (علیه السلام)، نشان می‌دهد که تعداد کسانی که از این بزرگوار کسب حدیث کرده اند، بیش از تعداد کسانی هستند که از سه امام بعد از امام علی (علیه السلام) و از سه امام بعد از امام رضا (علیه السلام) نقل روایت کرده اند، که این امر با توجه به اینکه ایشان غالب عمر خود را در مدینه سپری کرده اند، نشانگر پویایی و تحرک و نشاط مدرسة مدینه در این دوران می‌باشد. به عنوان نمونه، شیخ طوسی تعداد راویان امام رضا (علیه السلام) را ۳۱۷ نفر برشمرده است، این در حالی است که تعداد راویان سه امام پس از امام رضا (علیه السلام) را به ترتیب ۱۱۳ و ۱۸۲ و ۱۰۳ نفر، و تعداد راویان سه امام پس از امام علی (علیه السلام) را به ترتیب ۴۱ و ۱۰۹ و ۱۷۳ نفر ذکر کرده است. [۱] محل تحدیث، تدریس و افاضات علمی وحدیثی امام رضا (علیه السلام) در مدینه، مسجد نبوی بود و همچنین مجالس دیگری نیز در بیت شریف آن حضرت (علیه السلام) منعقد می‌شد. [۲] چنانکه از امام رضا (علیه السلام) نقل شده که می‌فرمود: «در روضه می‌نشستم و شهر مدینه آکنده از عالمان بود، اما هرگاه یکی از آنان در مسأله ای دچار مشکل و سرگشتگی می‌شد، همگان او را به سوی من راهنمایی می‌کردند، ومسأله را نزد من می‌فرستادند و من پاسخ آن را می‌دادم». [۳] نکتة شایان ذکر دربارة شیوه‌های حاکم بر مدرسة حدیثی شیعه در مدینه آن که، پس از عصر صادقین (علیهماالسلام) به تدریج کار تبویب و دسته بندی همراه با کتابت احادیث در کتب و مجموعه‌های حدیثی رو به آغاز و انجام گرفتن نهاد؛ و لذا در بررسی فهرست مؤلفات اصحاب امام کاظم و امام رضا (علیهماالسلام) کار تبویب و دسته بندی احادیث به وضوح مشاهده می‌شود. [۱] حیثیت علمی امام (علیه السلام) مهم ترین عامل در توسعةمذهب شیعه به حساب می‌آمد. به ویژه که مبانی فکری شیعه نیز در آن شرایط، مشخص شده بود و طبعاً مرجعیت علمی امام (علیه السلام)، توسعۀ فکر شیعی را دربرداشت. [۲] چنانچه آثار متعددی با عناوین کتاب، نسخۀ، مسائل، نسخۀ مبوّبۀ کبیرۀ، به آن حضرت (علیه السلام) منسوب است. [۳] از مهم ترین ویژگی‌های دورة امامت امام رضا (علیه السلام) در بعد فرهنگی، حضور چند ساله امام (علیه السلام) (۲۰۰ ۲۰۳ ق) در شرق دنیای اسلام آن روز که به خراسان مشهور بود می‌باشد؛ حضوری که در طول سلسله امامت دربارة هیچ یک از دیگر امامان: تکرار نشد واین خود فرصتی گرانبها برای امام (علیه السلام) بود تا معارف شیعی را مستقیماً و بدون واسطه برای خراسانیان که به صورت کلی دوستدار خاندان اهل بیت: بودند و هنوز تفکیک چندانی میان مصادیق این خاندان نمی کردند، بیان کند. [۴] خراسان از قرن دوم هجری بدین سو، محلی مناسب برای حضور و رشد و گسترش تشیع بوده و حضور هرچند کوتاه مدت امام رضا (علیه السلام) در این منطقه نیز موجب تعمیق و تقویت این زمینه شد. در بررسی منابع مربوط به تاریخ تشیع در خراسان، قراین متعددی بر گرایش‌های شیعی در نقاط مختلف آن دلالت دارند. [۱] امام رضا (علیه السلام) که از روی اکراه و اجبار راهی خراسان شده بود [۲]، در این سفر هم، از تلاش و فعالیت برای هدایت و ارشاد جامعه و بخصوص شیعیان فروگذار نکردند واز هر فرصتی برای ارشاد آنان استفاده می‌نمودند، چنانکه در طول مسیر، همواره و از طرق مختلف و حتی با بجاگذاشتن آثار و معجزاتی، به ارشاد و هدایت مردم می‌پرداختند [۳] و با اینکه مأمون دستور داده بود که امام (علیه السلام) را از مسیر

کوفه و قم که شیعه نشین بودند، عبور ندهند بلکه از راه بصره و اهواز و فارس به مرو بیاورند، [۴] ولی با این حال امام (علیه السلام)، تمام تلاش خود را برای گسترش معارف شیعی می‌نمودند، چنانکه ملاحظه می‌شود در نیشابور که شمار بسیاری از مردم به استقبال امام (علیه السلام) شتافته بودند و چند هزار قلم به دست مشغول نوشتن روایت از امام (علیه السلام) بودند، [۵] وقتی علماء نیشابور از امام (علیه السلام) تقاضا نمودند که حدیثی از پدران ---------- [۱]: صفری فروشانی، تحلیلی بر قیام‌های علویان در دوران امام رضا (علیه السلام) و ارتباط آن با ولایتعهدی، پیشین، ص ۵۸. [۲]: ابوعبدالله حاکم نیشابوری، تاریخ نیشابور، ترجمه محمد بن حسین خلیفة نیشابوری، تصحیح و تعلیق محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ اول، آگه، تهران، ۱۳۷۵، صص ۲۰۷ ۲۰۸. لازم به ذکر است که این مطلب، در منابع دیگر یافت نشد. [۱]: ر. ک: محمدرضا جباری، مکتب حدیثی قم: شناخت و تحلیل مکتب حدیثی قم از آغاز تا قرن پنجم هجری، چاپ اول، انتشارات زائر، قم، ۱۳۸۴، صص ۳۵ ۳۶. [۲]: ر. ک: محمدرضا جباری، مکتب حدیثی قم: شناخت و تحلیل مکتب حدیثی قم از آغاز تا قرن پنجم هجری، چاپ اول، انتشارات زائر، قم، ۱۳۸۴، ص ۳۶. [۳]: محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، الطبعة الثانیة المصححة، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۳ه، ج ۴۹، ص ۱۰۰. [۱]: جباری، پیشین، ص ۳۷. [۲]: رسول جعفریان، تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا قرن دهم هجری، چاپ اول، انصاریان، قم، ۱۳۷۵، ج ۱، ص ۲۲۱. [۳]: جباری، پیشین، ص ۴۲؛ برای آگاهی در مورد دلایل انتساب و عدم انتساب برخی از این کتب به امام (علیه السلام)، ر. ک: محمد جواد فضل الله، پیشین، صص ۱۸۹ ۲۰۱؛ همچنین برای آشنایی بیشتر با آثار منسوب به امام (علیه السلام)، ر. ک: جباری، پیشین، صص ۴۲ ۴۳. [۴]: صفری فروشانی، تحلیلی بر قیامهای علویان در دوران امام رضا (علیه السلام) و ارتباط آن با ولایتعهدی، پیشین، صص ۵۸ ۵۹. [۱]: جباری، پیشین، ص ۶۴. [۲]: در این مورد برای نمونه ر. ک: صدوق، پیشین، صص ۱۵۰ ۱۵۲ و ۱۶۱. [۳]: برای آگاهی از برخی آثار و معجزات امام (علیه السلام) برای نمونه، ر. ک: صدوق، پیشین، صص ۱۴۱ و ۱۴۲ و ۱۴۵؛ همچنین ر. ک: مجلسی، پیشین، صص ۱۲۰ ۱۲۵. [۴]: صدوق، پیشین، ص ۱۶۱. [۵]: برای آگاهی بیشتر از ماجرای عظیم استقبال در نیشابور ر. ک: حسینی عاملی، پیشین، صص ۱۴۴-۱۴۵. بزرگوارش بیان نماید، حضرت (علیه السلام) با ذکر حدیثی که سلسله سند آن را از طریق پدر بزرگوارش تا حضرت رسول اکرم (علیه السلام) متصل نمود، از قول جبرئیل و او از قول خداوند متعال چنین فرمود: [۱] «لا إله إلا الله دژ من است، پس هرکس وارد [قلعه و دژمن] شود، از عذاب من در امان خواهد بود». و سپس بعد از آنکه مرکب امام به حرکت درآمد، حضرت فرمود: «بشروطها، وأنا من شروطها» [۲] ؛ البته شروطی دارد و من از شروط آن هستم. و نیز در روایتی مشابه در پایان چنین آمده است که؛ و جبرئیل از قول خداوند متعال فرمود: منم خدایی که نیست خدایی جز من، پس عبادت کنید مرا، و هرکس از شما با اخلاص به لا إله الا الله شهادت دهد، همانا او وارد قلعه و دژ من شده است، و هرکس وارد دژ من شود، از عذابم در امان خواهد بود. در این هنگام از امام (علیه السلام) پرسیدند که اخلاص در شهادت چیست؟ و آن حضرت (علیه السلام) فرمود: «طاعۀ الله و طاعۀ رسول الله و ولایۀ أهل بیته علیهم السلام». [۳] این واقعة تاریخی، حاوی نکات فراوانی است از جمله اینکه؛ امام (علیه السلام) در آن لحظة حساس و فرصت طلایی، اساسی ترین مسأله را بیان می‌نمایند وآن مسألۀ توحید است و در ادامه و در پیوند با مسألۀ توحید، مسألۀ امامت را بیان می‌نمایند. طرح مسألۀ امامت و ارتباط آن با توحید، از یک طرف مشروعیت حکومت را زیر سؤال می‌برد و از طرفی پاسخی محکم و دندان شکن به همة کسانی بود که به هر طریق و به هر دلیلی، در حلقات سلسلة امامان معصوم:، دست برده و جامعة شیعه را دچار سرگردانی و چالش نموده بودند. مسألۀ امامت، مسأله ای مهم و کلیدی بود که اختلاف بر سر آن، باعث ایجاد بحران در جامعه و بخصوص در بین شیعیان شده بود تا جایی که میان آنها تفرقه انداخته بود؛ و طرح آن، در این فرصت طلایی، نشان دهندة اوج بحران در این دوره می‌باشد. همچنین در اینجا امام (علیه السلام) با نقل حدیث از طریق پدران بزرگوارش، امامان قبل از خود را به طور واضح معرفی می‌نمایند و خط بطلانی بر تمام فرق به وجود آمده تا آن زمان، می‌کشند. تکیة ائمه: بر طریق اباء خود، در نقل روایت، بهترین علامت برای توسعۀ فکر شیعی بوده است. [۱]

اقدامات و فعالیت‌های بعدی امام (علیه السلام) در طول دورة ولایت عهدی، نیزبا همة مراقبت‌ها و محدودیت‌هایی که بر ایشان و شیعیانشان از سوی دستگاه خلافت وجود داشت، در جهت تعلیم و تربیت و نشر معارف ناب اسلامی ادامه یافت، چنانکه از عبدالسلام بن صالح هروی نقل شده که گفت: وقتی خبر به مأمون رسید که حضرت رضا (علیه السلام) مجالس کلام منعقد کرده و مردم جذب دانش او شده اند، مأمون به حاجب خود محمد بن عمرو طوسی دستور داد که مردم را از مجلس آن حضرت (علیه السلام) دور کرده و آن حضرت (علیه السلام) را نزد مأمون حاضر سازد؛ سپس مأمون وقتی نظرش به آن حضرت (علیه السلام) افتاد، سخنان درشت به ایشان گفت و آن حضرت (علیه السلام) را زجر و استخفاف کرد و حضرت رضا (علیه السلام) غضبناک از نزد مأمون بیرون رفت، و او را نفرین سختی نمود. [۱] ---------- [۱]: مجلسی، پیشین، صص ۱۲۰ ۱۲۱. [۲]: صدوق، التوحید، تحقیق سید هاشم حسینی طهرانی، جماعۀ المدرسین، قم، ۱۳۸۷، ص ۲۵. [۳]: مجلسی، پیشین، ص ۱۲۱. [۱]: جعفریان، پیشین. [۱]: صدوق، عیون اخبار الرضا (علیه السلام)، پیشین، صص ۱۸۴ ۱۸۵. #فرقه_های_درون_شیعی ✍نعمت الله صفری https://eitaa.com/zandahlm1357

#اسلام #تعلیم_و_تربیت 🔹 پرسش و پاسخ با استاد رحیم‌پور: غیر‌مسلمانان یا حتی فرزندانمان را چطور با اسلام آشنا کنیم؟ ⬅️ همانطور که حضرت امیر سلام‌الله، مردم #یمن رو با اسلام آشنا کرد... که تا همین الان داریم نتایجش رو میبینیم❗️ @zandahlm1357

رادیو چشم به راه 👇👇👇👇👇👇 قابل توجه اعضاء محترم این مجموعه از فایلها تاریخشون به روز نیست @zandahlm1357

🎥 کارتون زیبای شهر موشکی 📼 قسمت ۱۶ : جنگ الکترونیک 🇮🇷 بچه ها ! با هم این کانال و تبلیغ کنیم @zandahlm1357 #کارتون #شهر_موشکی

مجموعه کلیپ های روایتگری 👌 هر روز روایتی از شهدا بشنوید❤️ #روایتگری شماره ۱۸ کاری از گروه راویان سردار شهید حاج عبد الحسین برونسی 🌹

سلام بر فرمانده لشگرها، و صاحب جنگ‌ها اَلسَّلامُ عَلی مُخاطِبِ ذِئْبِ الْفَلَواتِ سلام بر خطاب کننده به گرگ بیابان‌ها اَلسَّلامُ عَلی نُورِ اللهِ فِی الظُّلُماتِ سلام بر نور خدا در تاریکی‌ها اَلسَّلامُ عَلی مَنْ رُدَّتْ لَهُ الشَّمْسُ فَقَضی ما فاتَهُ مِنَ الصَّلوة، وَرَحْمَة اللهِ وَبَرَکاتُهُ سلام بر کسی که خورشید برایش بازگشت، در نتیجه نماز از دست رفته اش را ادا کرد، و رحمت و برکات خدا بر او باد اَلسَّلامُ عَلی اَمیِرِ الْمُؤْمِنینَ سلام بر امیر مؤمنان اَلسَّلامُ عَلی سَیِّدِ الْوَصِیّینَ سلام بر سرور جانشینان اَلسَّلامُ عَلی اِمامِ الْمُتَّقینَ سلام بر پیشوای پرهیزگاران اَلسَّلامُ عَلی وارِثِ عِلْمِ النَّبِیّینَ سلام بر وارث دانش انبیاء اَلسَّلامُ عَلی یَعْسُوبِ الدّینِ سلام بر رئیس دین اَلسَّلامُ عَلی عِصْمَة الْمُؤْمِنینَ سلام بر نگهدار مؤمنان اَلسَّلامُ عَلی قُدْوَة الصّادِقینَ، وَرَحْمَة اللهِ وَبَرَکاتُهُ سلام بر مقتدای اهل صدق، و رحمت و برکات خدا بر او باد. اَلسَّلامُ عَلی حُجَّة الْاَبْرارِ سلام بر حجّت نیکان اَلسَّلامُ عَلی اَبِی الْاَئِمَّة الْاَطْهارِ سلام بر پدر امامان پاک اَلسَّلامُ عَلَی الْمَخْصُوصِ بِذِی الْفَقارِ سلام بر اختصاص یافته به شمشیر ذوالفقار اَلسَّلامُ عَلی ساقی اَوْلِیآئِهِ مِنْ حَوْضِ النَّبِیِّ الْمُخْتارِ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، مَا اطَّرَدَ اللَّیْلُ وَالنَّهارُ سلام بر ساقی دوستانش از حوض پیامبر مختار که درود خدا بر او و خاندانش باد، تا شب و روز از پی هم درآید اَلسَّلامُ عَلَی النَّبَأِ الْعَظیمِ سلام بر خبر بزرگ #هفتمین_زیارت ✍#فاطمه_سادات_درچه_ای https://eitaa.com/zandahlm1357