رواق #دارالحفاظ
با مساحت 217 متر مربع در جنوب حرم مطهر و شمال مسجد گوهرشاد قرار دارد
و به دستور بانو گوهرشاد در قرن نهم ساخته شده و ابعاد آن به قرار ذیل است:
عرض 65/8 متر ، طول 18 متر ارتفاع تا زیر سقف 8/12 متر و تا پشت بام 46/14 متر است.
این رواق هفت صفه دارد که سه صفه آن به طرف دارالسیاده و سه صفه به طرف دارالسلام و یک صفه به طرف مسجد گوهرشاد و این صفه ها به استثناء یک صفه باز شده و ارتباط بین دارالحفاظ و رواق دارالسیاده و دارالسلام و مسجد برقرار شده و زوار از آن ها رفت و آمد دارند و کف آن با سنگ مرمر مفروش و دیوارها و سقف آن با طرز بسیار زیبائی ائینه کاری شده است .
کتیبه های دار الحفاظ :
در قسمت شمالی #دارالحفاظ در حاشیه در ورودی به حرم مطهر روی کاشی های چینی نمای سنجری با خط نسخ جلی نوشته شده: «بسم الله الرحمن الرحیم هذه الروضه المکرمه المطهره لمولانا الامام المعصوم الشهید المظلوم الرضا، علی بن الکاظم، موسی بن الصادق، جعفر بن الباقر، محمد بن زین العابدین، علی بن الشهید بکربلا حسین ، الحسن بن علی بن ابی طالب و امام المتقین العابدین علی بن الشهید بکربلا حسین اخ الحسن بن علی بن ابی طالب و امام المتقین و وصی رسول رب العالمین محمد بن عبدالله ابن عبدالمطلب صلوات الله علیه و علی آله الطیبین الطاهرین و اصحابه المنتجبین و رحمه الله و برکاته.»
در همان کاشی در حاشیه به خط ریز در طرف چپ نوشته شده: «من عمل العبد المذنب الراجی الی رحمه ربه مولی الامام علیه الصلوه والسلام علی بن محمد المقری غفر الله له و بعد.» در ذیل آن آمده : «اضعف عباد الله محمد بن اب
طاهر بن الحسن بعد ما عمله و صنعه فی تاریخ غره جمادی الاولی سنه اثنی عشر و ستمادته غفر الله له و لوالدیه و لجمیع المومنین والمومنات بمحمد و عترته الطاهرین.»
بالای در ورودی زیر همین کتیبه روی کاشی های سنجری نوشته شده : «رحمه الله و برکاته علیکم اهل البیت» ، در بالای در ورودی حرم مطهر زیر سقف باخط ثلث زرد رنگ در یک ترنج نوشته شده «یا ایها الذین آمنوا لا تدخلوا بیوت النبی إلا أن یؤذن لکم»
در حاشیه در ورودی حرم مطهر نوشته شده : «قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :
یا علی انا نذیر امتی و انت هادیها والحسن قائدها والحسین سائقفها و علی بن الحسین جامعها و محمد بن علی عارفها و جعفر بن محمد سادقها و موسی بن ج عفر محصیها و علی بن موسی منجیها و محمد بن علی قائمها و علی بن محمد عالمها و الحسن بن علی منادیها و القائم الخلف مناساقیها.»
در طرف راست حرم بالای ازاره روی سنگ نوشته شده:«فی بیوت أذن الله أن ترفع و یسبح فیها بالغدو و الاصال صدق الله العلی العظیم» و در طرف چپ نوشته شده: « هو الفتاح العلیم و هو العلی العظیم و هو الحی القیوم قل لا اسئلکم علیه اجرا الا الموده فی القربی»
در بالای در ورودی #دارالحفاظ به دارالسلام زیر طاق به خط ثلث روی ترنجی نوشته اند :« و ازلفت الجنه للمتقین» و در زیر آن نوشته شده «سلام علیکم طبتم فادخلوها خالدین» و در بالای در ورودی دارالحفاظ به دارالسیاده همین را نوشته اند.
در بالای ازاره اشعاری با خط نستعلیق روی سنگ نوشته شده است :
ای روضه که دهر زبویت معطر است آیت زکوثر و گلت از مشک و عنبر است
در طینت تو چشمه خورشید مضمر است بوی تو چون نسیم جنان روح پرور است
خاکی و نه فلک بوجودت منور است تا در تو نور دیده زهرا و حیدر است
خورشید گو یگانه رو هفت کشور است بهر شرف زخاک نشینان این در است
در این قسمت چند کتیبه به خط ثلث توسط مرحوم حاج میرزا احمد زنجانی رحمه الله نوشته شده «یا مجیب الدعوات یا غافر الخطیئات یاعالم الغیب و الشهاده العزیز الحکیم» و در جای دیگری در دارالحفاظ نوشته شده :
ای ... فلک شرف و کعبه احترام دارالسلام گفته جناب تو را سلام
بر آستان روضه تو مهر و مه غلام در گنبد مرصع تو هر صباح و شام
از قرص آفتاب حرم زومه تمام تصویر می کند به سر تربت امام
صندوق ... زر و قندیل سیم فام قبر تو خاک نیست که روح مصور است
آن بقعه ای که کعبه صدق و صفا در اوست و آن مسکنی که روضه آل عبا در اوست
از نکهتش که رایحه مصطفی در اوست وز طینتش که نکهت شیر خدا در اوست
https://eitaa.com/zandahlm1357
رواق #دارالسلام
در سمت جنوب
بارگاه رضوی رواقی زیبا و باشکوه رواق دارالسلام قرار دارد.
در لغت #دارالسلام را " #بهشت " می گویند.
این رواق از سوی غرب با در زرین نفیسی به رواق #دارالحفاظ و از شمال با دو راهرو به #گنبد حاتم خانی و از سمت شرقی با درِ طلای نفیس دیگری به رواق #دارالسرور می پیوندد.
طول رواق 20 متر، عرض آن 10 متر و ارتفاع آن به 5/9 متر می رسد که در مجموع با فضاهای جانبی #227 متر مربع مساحت دارد.
کف دارالسلام با مرمر به زیبایی نقش بندی و سنگ فرش شده است. در ازاره های رواق تا ارتفاع 65 /1 پوشیده شده از سنگ مرمر یشمی دیده می شود. دیوارها و سقف بنا به سبک زیبایی رسمی بندی شده اند که چشمۀ اصلی سقف را در سه بخش احاطه کرده اند.
بالای ازاره کتیبه ای است به عرض 30 سانتیمتر که به خط نستعلیق بر آن حجاری شده است.
وجود یکی از قدیمی ترین لوسترهای کریستالی نفیس و درخشان حرم مطهر با عمر 200 ساله در رواق دارالسلام، بر عظمت و شکوه این رواق افزوده است .
شالوده این رواق را #گوهرشاد خاتون در دو طبقه بنا نهاد.
سالها پیش بخش بالایی رواق مدتی برای آسایشگاه خادمان اختصاص داشت که به گنبد #اپک میرزا شناخته می شد و طبقه پایینی آن، انبار فرش بود که به آن " #تحویل خانه" می گفتند.
در سال های 1334 تا 1338 به همت مرحوم دکتر سید فخرالدین #شادمان که نیابت تولیت وقت را بر عهده داشت، برای بزرگ کردن محل زائران تغییراتی در آن ایجاد کردند.
آسایشگاه فراشان را به جای دیگری بردند و سقف میانی را برداشتند و به رواق تبدیل کردند.
در اس