تفسير سوره نور اين سوره شصت و چهار آيه دارد و در مدينه نازل شده است. علّت نام گذارى اين سوره به «نور»، آيه ى سى وپنج آن است كه خداوند را به عنوانِ نور آسمان‌ها و زمين معرّفى مى كند. از آنجا كه در اين سوره سفارش هاى بسيار در مورد رعايت عفّت و پاكدامنى تو آيه ۱ تا ۵ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند بخشنده مهربان سُورَةٌ أَنزَلْنَاهَا وَفَرَضْنَاهَا وَأَنزَلْنَا فِيهَآ ءَايَاتٍ بَيِّنَاتٍ لَّعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ (۱) (اين) سوره اى است كه آن را نازل كرديم و (عمل به) آن را واجب كرديم و در آن آياتى روشن فرستاديم. شايد شما متذكّر شويد. پيام ها: ۱- كلمه ى «سوره» يك نام گذارى از طرف خداوند براى يك مجموعه آيات از قرآن كريم است. «سورة... انزلنا فيها آيات» ۲- احكام، به دستور خداوند واجب مى شود. «فرضناها» ۳- قرآن، قانون اساسى و آيين نامه ى الزامى و اجرايى دين است. «فرضناها» ۴- قرآن، كتابى است كه آيات آن، روشن وقابل فهم است. «فيها آيات بينات» (گرچه درك قسمتى از آياتش نيازمند دقّت وتحقيق وتفسير است) ۵ - انسان به پند و تذكّر نيازمند است. «لعلّكم تذكّرون» ۶- معارف قرآن در فطرت انسان ريشه دارد و با تذكّر، پرده ى غفلت برداشته مى شود. «تذكّرون» اَلزَّانِيَةُ وَالزَّانِى فَاجْلِدُواْ كُلَّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا مِاْئَةَ جَلْدَةٍ وَلَا تَأْخُذْكُم بِهِمَا رَأْفَةٌ فِى دِينِ اللَّهِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْأَخِرِ وَ لْيَشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَآئِفَةٌ مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ (۲) هر يك از زن و مرد زناكار را صد تازيانه بزنيد. و اگر به خدا و روز قيامت ايمان داريد، در اجراى حكم خدا نسبت به آن دو گرفتار دلسوزى نشويد و هنگام كيفر آن دو، گروهى از مؤمنان حاضر و ناظر باشند. نكته ها: احكام زنا بر اساس شرايط افراد متفاوت مى شود، در اين آيه فقط به يك صورت اشاره شده كه اگر مرد يا زن مجردى زنا كند، صد تازيانه مى خورد، ولى اگر كسى با داشتن همسر و دسترسى به او، مرتكب زنا شود، رجم و سنگسار مى گردد. #تفسیر_سوره_نور ✍#محسن_قرائتی https://eitaa.com/zandahlm1357

مفاسد زنا در قرآن و روايات قرآن، زنا را كارى زشت مى داند و از نزديك شدن به آن نهى مى كند. «و لاتقربوا الزّنا» (۱) ترك زنا را نشانه ى بندگان راستين خداوند مى شمرد. «و عباد الرّحمن... لايزنون» (۲) و دورى از اين گناه را شرط بيعت با پيامبر مى داند. «اذا جائك... و لا يزنين» (۳) برخى از مفاسد اجتماعى زنا، در يكى از سخنان حضرت رضا عليه السلام چنين عنوان شده است: ۱- ارتكاب قتل به واسطه ى سقط جنين. ۲- بر هم خوردن نظام خانوادگى و خويشاوندى. ۳- ترك تربيت فرزندان. ۴- از بين رفتن موازين ارث. (۴) * حضرت على عليه السلام ترك زنا را مايه ى استحكام خانواده وترك هم جنس بازى را عامل حفظ نسل مى داند. (۵) * پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله فرمود: زنا داراى زيان هاى دنيوى و اُخروى است: امّا در دنيا: از بين رفتن نورانيّت و زيبايى انسان، مرگ زودرس و قطع روزى. امّا در آخرت: درماندگى، هنگام حساب قيامت; غضب الهى و جهنّم هميشگى. (۶) * از پيامبر صلى الله عليه وآله نقل شده است: هر گاه زنا زياد شود، مرگ ناگهانى هم زياد مى شود. (۷) * زنا نكنيد، تا همسران شما نيز به زنا آلوده نشوند. هر كه به ناموس ديگران تجاوز كند، به ناموسش تجاوز خواهد شد. آن گونه كه با ديگران رفتار كنيد، با شما رفتار خواهد شد. (۸) از مكافات عمل غافل مشو گندم از گندم برويد جو ز جو * چهار چيز است كه هر يك از آنها در هر خانه اى باشد، آن خانه، ويرانه است و بركت ندارد: ۱- خيانت. ۲- دزدى. ۳- شرابخوارى. ۴- زنا. (۹) * زنا، از بزرگ ترين گناهان كبيره است. (۱۰) * امام صادق عليه السلام فرمود: هر گاه مردم مرتكب چهار گناه شوند، به چهار بلا گرفتار شوند: ۱- زمانى كه زنا رواج يابد، زلزله خواهد آمد. ۲- هر گاه مردم زكات نپردازند، چهار پايان به هلاكت مى رسند. ۳- هرگاه قضاوت مسئولان قضايى، ظالمانه باشد، باران نخواهد باريد. ۴- زمانى كه پيمان شكنى رواج يابد، مشركان بر مسلمانان غلبه خواهند كرد. (۱۱) #تفسیر_سوره_نور ✍#محسن_قرائتی https://eitaa.com/zandahlm1357

پيام ها: ۱- آزادى جنسى و روابط نامشروع، در اسلام ممنوع است. «الزّانية... فاجلدوا... » ۲- نقش زنان در ايجاد روابط نامشروع و فراهم آوردن مقدّمات آن، از مردان بيشتر است، به همين دليل كلمه زانيه قبل از كلمه زانى آمده است. «الزّانية و الزّانى» بر خلاف دزدى كه نقش مردان بيشتر است و لذا كلمه سارق، بر سارقه مقدم شده است. «السّارق و السّارقة» (۱۲) ۳- تنبيه بدنى مجرم، براى تأديب او وحفظ عفت عمومى لازم است. «فاجلدوا» ۴- در روابط نامشروع هر دو طرف به يك ميزان تنبيه مى شوند. «كل واحد» ۵ - حدود كيفر بايد از طرف خداوند معين شود. «مأة جلدة» ۶- در مجازات مجرمان، ترحم و تحت تأثير عواطف قرار گرفتن، جايز است. «لا تأخذكم بهما رأفة» ۷- محبّت و رأفت بايد در مدار شرع باشد. «لا تأخذكم بهما رأفة» ۸ - دين، تنها نماز وروزه نيست; اجراى حدود الهى از اركان دين است. «فى دين اللّه» ۹- صلابت و قاطعيّت در اجراى قوانين، در سايه ى ايمان به مبدأ و معاد به دست مى آيد. «اِن كنتم تومنون بالله واليوم الآخر» ۱۰- اجراى حدود، نشانه ى ايمان به خداست. «ان كنتم تؤمنون» ۱۱- مجازات مجرم بايد به گونه اى باشد، كه مايه عبرت ديگران شود. «وليشهدعذابهما» ۱۲- زناكار، علاوه بر شكنجه ى جسمى، از نظر روحى نيز بايد زجر ببيند. «وليشهد عذابهما طائفة... » #تفسیر_سوره_نور ✍#محسن_قرائتی https://eitaa.com/zandahlm1357

۱۳- حضور مردم، اهرمى است براى كنترل قاضى ومجرى. «وليشهد... طائفة» ۱۴- از حضور مؤمنان در صحنه، براى نهى از منكر استفاده كنيم. «وليشهد» ۱۵- تنها مسلمانان حقّ حضور در مراسم اجراى حدّ الهى را دارند. «من المؤمنين» اَلزَّانِى لَا يَنكِحُ إِلَّا زَانِيَةً أَوْ مُشْرِكَةً وَالزَّانِيَةُ لَا يَنكِحُهَآ إِلَّا زَانٍ أَوْ مُشْرِكٌ وَحُرِّمَ ذَلِكَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ (۳) مرد زناكار، جز با زن زناكار يا مشرك ازدواج نكند. و زن زناكار جز مرد زناكار يا مشرك را به همسرى نگيرد. واين (زناشويى) بر مؤمنان حرام است. نكته ها: اين آيه، حال و هواى آيه ى «الخبيثات للخبيثين والخبيثون للخبيثات» را دارد كه در آيه ۲۶ همين سوره مى آيد و بيانگر اين اصل است كه: كبوتر با كبوتر، باز با باز. علاوه بر تنبيه جسمى و اجتماعى، بايد محدويّت هاى ديگرى نيز براى زناكار باشد. در روايات آمده است كه حكم اين آيه در باره ى كسانى است كه به زنا شهرت دارند. و اگر زناكارى توبه كرد مى تواند مانند ديگران با فرد دلخواهش ازدواج كند. (۱۳) امام باقرعليه السلام فرمود: در اين آيه، خداوند زناكار را در برابر مؤمن قرار داده و اين نشان مى دهد كه زناكار مؤمن نيست. (۱۴) #تفسیر_سوره_نور ✍#محسن_قرائتی https://eitaa.com/zandahlm1357

پيام ها: ۱- در ازدواج، مسأله ى كفو بودن، يعنى همسان و هم شأن بودن همسران، يك اصل است. زيرا زنان و مردان ناپاك، لايق همسران پاك نيستند. «الزّانى لا ينكح الاّ زانيه» ۲- افراد فاسد، در جامعه اسلامى مطرودند. «لا ينكح الاّ زانية» ۳- در قرآن، زناكار در كنار مشرك قرار گرفته است. «زانية او مشركة» ۴- مردان و زنان مؤمن، بايد همسران پاك و پاكدامن انتخاب كنند. «حرّم ذلك على المؤمنين» وَالَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُواْ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَآءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِينَ جَلْدَةً وَلَا تَقْبَلُواْ لَهُمْ شَهَادَةً أَبَداً وَ أُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ (۴) و كسانى كه به زنان پاكدامن وشوهردار نسبت زنا مى دهند و چهار شاهد نمى آورند، پس هشتاد تازيانه به آنان بزنيد و گواهى آنان را هرگز نپذيريد و آنان خود فاسقند. نكته ها: گرچه در آيات قبل، سخن از كيفر زناكاران به ميان آمد، اما اثبات زنا، امرى آسان و سهل نيست، بلكه بايد چهار نفر عادل به تحقق آن گواهى دهند و اگر يك نفر كمتر در دادگاه حاضر شود، آن سه نفر كه نسبت زنا داده اند، هر كدام هشتاد ضربه شلاق مى خورند. از امام صادق عليه السلام پرسيدند: چرا براى اثبات قتل دو شاهد لازم است، ولى براى اثبات زنا چهار شاهد؟ حضرت فرمود: با ثابت شدن قتل، يك نفر به كيفر مى رسد، امّا با اثبات زنا، دو نفر (زن و مرد زناكار). (۱۵) پيام ها: ۱- تهمت، به منزله ى پرتاب تير وهجوم به آبروى مردم است. «يرمون» ۲- تهمت زدن به زنان همسردار و پاكدامن، كيفر سخت ترى دارد. «المحصنات» ۳- دفاع از حريم زنان پاكدامن واجب است. «يرمون المحصنات... فاجلدوهم» ۴- از ميان تهمت هاى گوناگون، تهمت زنا حدّ و قانون معين دارد و قرآن با صراحت بر آن تكيه كرده است. «ثمانين جلدة» ۵ - تهمت به قدرى مهم است كه در مجازات مجرم، فاصله ى تهمت زنا با خود زنا بيست ضربه شلاق است. «مأة جلدة - ثمانين جلدة» #تفسیر_سوره_نور ✍#محسن_قرائتی https://eitaa.com/zandahlm1357

پيام ها: ۱- تهمت، به منزله ى پرتاب تير وهجوم به آبروى مردم است. «يرمون» ۲- تهمت زدن به زنان همسردار و پاكدامن، كيفر سخت ترى دارد. «المحصنات» ۳- دفاع از حريم زنان پاكدامن واجب است. «يرمون المحصنات... فاجلدوهم» ۴- از ميان تهمت هاى گوناگون، تهمت زنا حدّ و قانون معين دارد و قرآن با صراحت بر آن تكيه كرده است. «ثمانين جلدة» ۵ - تهمت به قدرى مهم است كه در مجازات مجرم، فاصله ى تهمت زنا با خود زنا بيست ضربه شلاق است. «مأة جلدة - ثمانين جلدة» ۶- كسى كه به ديگران تهمت زنا بزند، شهادت و گواهى اش اعتبار ندارد. «لا تقبلوا لهم شهادة ابدا» ۷- براى حفظ آبروى مردم، گاهى افراد متعدّدى شلاق مى خورند. «فاجلدوهم» ۸ - تهمت، هم عقوبت بدنى دارد، «فاجلدوهم» هم اجتماعى، «لا تقبلوا لهم شهادة ابدا» و هم اخروى. «اولئك هم الفاسقون» ۹- كسانى كه به زنان پاكدامن تهمت مى زنند، سرآمد فاسقانند. «هم الفاسقون» ۱۰- شرط گواه شدن، عدالت است وگواهى فاسق قبول نيست. «لا تقبلوا لهم شهادة... هم الفاسقون» إِلَّا الَّذِينَ تَابُواْ مِن بَعْدِ ذَلِكَ وَأَصْلَحُواْ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (۵) مگر كسانى كه پس از آن (تهمت زدن) توبه كنند و در مقام اصلاح (و جبران) برآيند، كه قطعاً خداوند آمرزنده و مهربان است. نكته ها: در حديث مى خوانيم: توبه كسى كه آبروى زنان پاكدامن را برده، اين است كه در محضر مردم گفته خود را تكذيب نمايد. (۱۶) #تفسیر_سوره_نور ✍#محسن_قرائتی https://eitaa.com/zandahlm1357

پيام ها: ۱- توبه، سبب تجديد حيات دينى و اجتماعى است. «الاّ الّذين تابوا... واصلحوا» ۲- در مكتب اسلام، حتّى گنهكاران به بن بست نمى رسند. «الاّ الّذين تابوا» ۳- توبه، بايد با اصلاح و جبران اشتباه و عمل نيك همراه باشد. «تابوا... واصلحوا» ۴- نااميدى از مغفرت و رحمت الهى، بى جاست. «اِنّ اللّه غفور رحيم» ۵ - باز بودن راه توبه براى همه، نشانه ى رحمت الهى است. «رحيم» ----------------------------------------------- --------------------------------- ۱) اسراء، ۳۲. ۲) فرقان، ۶۳ - ۶۸. ۳) ممتحنه، ۱۲. ۴) بحار، ج ۷۹، ص ۲۴. ۵) نهج البلاغه، حكمت ۲۵۲. آيه ۶ تا ۱۰ وَالَّذِينَ يَرْمُونَ أَزْوَاجَهُمْ وَلَمْ يَكُن لَّهُمْ شُهَدَآءُ إِلَّا أَنفُسُهُمْ فَشَهَادَةُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ إِنَّهُ لَمِنَ الصَّادِقِينَ (۶) وَالْخَامِسَةُ أَنَّ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَيْهِ إِن كَانَ مِنَ الْكَاذِبِينَ (۷) و كسانى كه به همسران خود نسبت زنا دهند، و جز خودشان شاهدى نداشته باشند، گواهى هر يك از آنان چنين است كه چهار مرتبه به خدا سوگند ياد كند كه از راستگويان است. و پنجمين بار (بگويد: ) لعنت خدا بر او اگر از دروغگويان باشد! وَيَدْرَؤُاْ عَنْهَا الْعَذَابَ أَن تَشْهَدَ أَرْبَعَ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ إِنَّهُ لَمِنَ الْكَاذِبِينَ (۸) و عذاب (سنگسار) را از آن زن دفع مى كند، اينكه او (در مقام دفاع) چهار بار به خدا قسم بخورد شوهرش (در اين نسبتى كه به او مى دهد) از دروغگويان است. #تفسیر_سوره_نور ✍#محسن_قرائتی https://eitaa.com/zandahlm1357

وَالْخَامِسَةَ أَنَّ غَضَبَ اللَّهِ عَلَيْهَآ إِن كَانَ مِنَ الصَّادِقِينَ (۹) وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ ورَحْمَتُهُ وَأَنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ حَكِيمٌ (۱۰) و مرتبه پنجم (بگويد: ) غضب خدا بر او باد اگر شوهرش از راستگويان باشد. و اگر فضل و رحمت خداوند بر شما نبود، (رسوا مى شديد و نظام خانوادگى شما مختل مى شد) و همانا خداوند توبه پذير و حكيم است. نكته ها: وقتى آيه ى چهارم نازل شد و حكم نسبت دادن زنا به زنان پاكدامن را بيان كرد، «سعدبن عباده» گفت: يا رسول اللّه! اگر مردى وارد خانه شد و فاسقى را در كنار همسر خود ديد چه كند؟ اگر فرياد بزند، شلاق مى خورد، چون يك نفر است و شاهد هم ندارد. اگر سكوت كند، غيرتش اجازه نمى دهد. اگر به دنبال يافتن شاهد برود، كار تمام مى شود. در اين ميان شخصى به نام «هلال بن اميه» با اضطراب وارد شد و به پيامبرصلى الله عليه وآله عرض كرد: زنم را با مردى در حال زنا ديدم، به خدا سوگند راست مى گويم. پيامبر صلى الله عليه وآله ناراحت شد. اصحاب آن حضرت نيز هيجان زده شدند كه اين مرد، هم ناموسش را در چنين حالى ديده است و هم شلاق خواهد خورد، زيرا شاهدى ندارد تا سخن خود را ثابت كند. ناگهان اين آيه نازل شد «والّذين يرمون... » كه اگر مردى به همسرش نسبت زنا داد و شاهدى نداشت، به جاى آوردن چهار شاهد، چهار بار بگويد: «اُشهد باللّه انّى لمن الصادقين» خدا را گواه مى گيرم كه من از راستگويانم. و براى تحكيم و تثبيت ادّعاى خود يك بار هم اين جمله را بگويد: «لعنة اللّه علىّ ان كنتُ من الكاذبين» لعنت خدا بر من اگر از دروغگويان باشم. البتّه زن نيز همچون شوهرش حقّ دارد از خود دفاع كند، زيرا ممكن است مردى با چهار سوگند دروغ، همسر خود را به سنگسار شدن محكوم كند و براى هميشه آبروى او و بستگانش را ببرد. اسلام كه حامى حقوق همگان است براى پيشگيرى از وقوع اين كار، به زن نيز اجازه داده است تا براى اثبات پاكدامنى خود و نجات از سنگسار، چهار بار سوگند ياد كند و چنين بگويد: «اُشهد باللّه انّه لَمِن الكاذِبين» خدا را گواه مى گيرم كه همسرم از دروغگويان است. و براى محكم كارى بيشتر بگويد: «غَضِب اللّه علىّ اِن كان من الصادقين» قهر و غضب خدا بر من اگر همسرم از راستگويان باشد. در پنجمين جمله ى مرد، «لعنت خدا» بود و در پنجمين جمله ى زن، «غضب خدا» كه از لعنت شديدتر است، زيرا حساسيّت كسى كه مورد تهمت قرار گرفته، بيشتر است و براى نجات از سنگسار شدن حاضر است غضب خدا را تحمّل كند. به هر حال، اگر در محضر قاضى و حاكم اسلامى، اين ده جمله (پنج جمله از مرد و پنج جمله از زن) گفته شود، در اصطلاح به اين كار، «لِعان» (يكديگر را لعن كردن) مى گويند. البتّه در اين مورد مسائل فقهى و حقوقى خاصّى مطرح است. قاضى بايد زن و شوهر را موعظه نمايد و سعى كند لعان واقع نشود و در صورت لزوم اجرا، آن دو را به مكان هاى مقدّس مانند مسجد ببرد و رو به قبله بنشاند، آن گاه مراسم لعان انجام گيرد. #تفسیر_سوره_نور ✍#محسن_قرائتی https://eitaa.com/zandahlm1357

با اجراى لعان و سوگند خوردن زن و شوهر و گفتن جمله هاى ذكر شده، اسلام قوانينى را در نظر گرفته است كه بايد به آنها عمل شود: ۱- اين زن و مرد، بدون صيغه ى طلاق، براى هميشه از يكديگر جدا مى شوند و حقّ مراجعه و ازدواج مجدد ندارند. ۲- مرد هشتاد ضربه شلاق نمى خورد و زن سنگسار نمى شود. قرار دادن چهار شاهد يا چهار سوگند، آن هم با لعنت و غضب، براى اثبات زنا، نشانه ى آن است كه خداوند با فضل و رحمت خود از طريق اين گونه احكام، مانع رسوايى شده و گرنه هر روز خانواده هايى رسوا و قبيله‌ها و فاميل هايى به تباهى كشيده مى شوند. پيام ها: ۱- آبرو و حفظ آن در اسلام مورد توجّه است. «أربع شهادات باللّه» (قانون چهار سوگند و يك لعنت برخود، براى كنترل مردم از رسوا كردن يكديگر است) ۲- در اثبات زناى همسر، چهار سوگند و يك لعنت، به جاى چهار شاهد پذيرفته است. «اِن لم يكن لهم شهداء... فَشَهادةُ أحدهم أربع شهادات» ۳- اسلام، حامى حقوق زن است. زن نيز با چهار سوگند مى تواند اتّهامى را كه مرد با چهار سوگند اثبات كرده، از خود دفع كند. «أربع شهادات... أربع شهادات» ۴- اسلام براى پيشگيرى از فرو پاشى نظام خانواده، علاوه بر چهار بار خدا را گواه گرفتن، گفتن جمله ى پنجمى را نيز بر هر يك از طرفين واجب كرده است. «والخامسة» ۵ - با سوگند زن، راه سوء استفاده مردان بسته مى شود. «و يدرؤا عنها العذاب» ۶- نفرين برخود، در شرايطى جايز است. «غضب اللّه عليها» ۷- اجراى قوانين و دستورات خداوند به نفع خود مردم است. «و لولا فضل اللّه عليكم» ۸ - عذر پذيرى خداوند، با مصلحت و حكمت همراه است. «تَوّابٌ حكيم» ۹- قوانين كيفرى اسلام، احكامى سنجيده و برخاسته از حكمت الهى است. «حكيم» #تفسیر_سوره_نور ✍#محسن_قرائتی https://eitaa.com/zandahlm1357