۵ فروردین ۱۴۰۰
#یاد_داشت 7️⃣3️⃣
#عقاید
#تحلیل
📝📝 موضوع: استفاده از تعبیر (علم غیب) برای معصومان.
⏬⏬⏬
▫️ بسیاری از عالمان بزرگ به‌صراحت تصریح می‌کنند که امام معصوم علم غیب نمیداند. مثلاً ابن شهرآشوب (م 588 ق): «و لا يجب أن يعلما الغيب» ((متشابه القرآن،211/1؛ سید مرتضی، رسایل،3/130؛ شیخ طوسی، تلخیص الشافی، ص 400) یا شیخ مفید چگونه روایات باب علم امام در کتاب گران‌سنگ «الکافی» را بدون هیچ نقدی می‌پذیرد. به نظر می‌رسد پس از دقت در مجموعه روایات و تحقیق عالمان، نتیجه می‌گیریم اطلاق «علم غیب» داشتن بر امام معصوم جایز نباشد؛ که در ادامه به دلایل آن اشاره می‌شود.
➕
1.شکی نیست امام (ع) می‌تواند علم مخصوص داشته باشد. که دلایل فراوانی بر این امر وجود دارد. آیات: نساء/113؛ آل‌عمران/42-45؛ لقمان/12. و «محَدَث» بودن ائمه علیهم‌السلام گواهی برداشتن این علم موهوبی است.
+
2.. علم غیب در لغت، هر چیزی است که از حواس ظاهری انسان پنهان است.(لسان العرب،1/654) هست. ولی در اصطلاح تعاریف مختلفی برای آن گفته‌شده است (عاشور، علم امام، ص 39).
+
3.در قرآن با چند دسته آیه درباره علم غیب مواجه هستیم. دسته‌ای غیب را اختصاص به خدا می‌داند (نمل/65؛ انعام/50) در مقابل آیاتی سخن از اعطاء غیب به غیر خداوند شده است «ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحيهِ إِلَيْك» (آل‌عمران/44) وجه جمع این دودسته آیات در سوره جن آمده است. چون خداوند می‌فرماید علم غیب در قرآن اصالتاً از آن خداوند است و او به هراندازه بخواهد به بندگان برگزیده‌اش عطا میکند «عالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلى غَيْبِهِ أَحَداً إِلَّا مَنِ ارْتَضى مِنْ رَسُول» (جن/26).
+
4.در روایات معصومین چهار دسته حدیث درباره داشتن یا نداشتن علم غیب امام آمده است.
〰️
4.1.نداشتن علم غیب: امیرالمؤمنین (ع) فرمود: ای برادر کلبی! این علم غیب نیست؛ علمی است که از پیامبر آموخته‌ام.علم غیب، علم به زمان قیامت است و آنچه خداوند در کلامش شمرده است.(نهج‌البلاغه، خ 128، ص 186). امام زمان نیز به محمد بن علی بن هلال کرخی فرمود: » ما شریک خداوند در علم و قدرتش نیستیم. غیر او کسی غیب نمیداند. (طبرسی، احتجاج،2/473).
〰️
4.2.اهل‌بیت (ع) به نداشتن مصادیقی از علم غیب اشاره‌کرده‌اند. مثلاً: شناخت ذات خداوند یا برخی از صفاتش؛ و دلیلش را نیز تحیر انسان گفته‌اند. در تعدادی از این روایات نام‌های خداوند 72 نام است و یک حرف که علم غیب می‌شود مختص خداوند است که اهل‌بیت (ع) ندارند.(کلینی، الکافی،1/571).
〰️
4.3.سومین دسته روایات، علومی به امور غیبی از طریق قرآن یا وراثت از پیامبر، علم غیب معرفی‌شده که امام دارای آن است. طبری مینویسد: «إِنَّ عَلِيّاً كَانَ يَدَّعِي عِلْمَ الْغَيْب»(دلائل الامامه، ص 236).
〰️
4.4.علومی به اهل‌بیت (ع) نسبت داده‌شده است که به‌طور صریح، علم غیب خوانده‌نشده است. اما معنای لغوی آنرا دارد. این روایات متواتر معنوی دارد. و در ابواب مختلف پراکنده است. ازجمله: علم به ضمائر افراد، علم به حوادث آینده، علم به زمان شهادتشان. علم به ملکوت، علم به اعمال انسان‌ها، شناخت ارواح مؤمنان و...
+
🔺نتیجه:
دستیابی امامان به علوم ویژه محال نیست و شواهد عقلی، قرانی و روایات بر آن دلالت دارد. اختلاف در امکان علم آنان به غیب است. ائمه علم ذاتی و استقلالی به غیب ندارند. علم به برخی مصادیق غیب نیز فقط نزد خداوند است؛ اما ممکن است خداوند، این معارف غیبی را به هرکس، عطا کند. از این علوم به‌عنوان علوم ویژه یادشده است؛ و چون در قرآن علم «علم غیب» به معنای خاص اختصاص به خداوند دارد؛ و دانشوران بزرگ زیادی این کلمه را برای غیر خداوند استفاده نمی‌کردند. ما نیز از «علم غیب» یاد نکنیم؛ و بگویی امام خبرهای مخفی و علوم موهوبی دارد.
➖➖➖
•┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_water
۵ فروردین ۱۴۰۰
۵ فروردین ۱۴۰۰
#نگین_آفرینش
🔺 ویژه نامه مهدویت 1400ش .
▫️ آیا ظهور امام زمان (عجل الله فرجه) نزدیک است؟
〰️〰️〰️
1. در فرسته قبلی نوشتم که معصومان علوم ویژه‌ی موهوبی دارند، لیکن علم غیب (بنا بر آنچه توضیح دادم) ندارند. مولی صالح مازندرانی از دانشوران نامدار شیعی مینویسد: «و علم الامام لما كان مستفادا منه تعالى لا يكون علما بالغيب حقيقة و قد يسمى أيضا علما بالغيب نظرا الى تعلقه بالامور الغائبة» (شرح الکافی، ج 6، ص 32).
🔅
2. زمان مشخص کردن برای ظهور (=توقیت) در روایات فراوانی نهی شده است. نعمانی در باب «ما جاء في المنع عن التوقيت و التسمية لصاحب الأمر ع» پانزده روایت در این زمینه آورده است.(نعمانی، الغیبة، ص 288-297). شیخ طوسی مینویسد: «و اما وقت خروجه ع فليس بمعلوم لنا على وجه التفصيل بل هو مغيب عنا إلى أن يأذن الله بالفرج.» (طوسی، الغیبه، ص 425).
🔅
3. امام رضا (ع) در پاسخ سؤال دِعْبِل بْن عَلی خُزاعی فرمودند: «حديث كرد مرا پدر بزرگوارم از پدر بزرگوارش از پدرانش از على (ع) كه به پيغمبر عرض كردند يا رسول اللَّه چه زمان خروج میکند قائم از ذريه تو فرمود مثل او مثل روز قيامت است» (صدوق، عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 266). امام رضا (ع) در این حدیث به آیه سوره اعراف استناد فرمود که خداوند علم زمان قیامت را اختصاص به خودش قرار داده است «قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ رَبىّ لَا يجُلِّيهَا لِوَقْتهِا إِلَّا هُوَ» (اعراف/187). علم به‌روز قیامت علم غیب است که هیچ‌کسی از آن بهره‌ای ندارد.
💡توضیح آنکه: خداوند می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَة؛ بيگمان خداست كه علم هنگام قيامت را دارد» (لقمان/34). در این آیه ظرف، یعنی: (عنده) بر مبتدا، یعنی: (علم الساعه) مُقَدم شده است که مفید انحصار است. آیات دیگر نیز در این زمینه وجود دارد که همین پیام را می‌رساند. آیاتی چون: «احزاب/63؛ فصلت/47؛ زخرف/85 و...». طبرسی در ذیل آیه: «فيمَ أَنْتَ مِنْ ذِكْراها؛ تو كجا باشى و خبرش؟» (نازعات/43) مینویسد: «لست في شيء من علمها و ذكراها» (طبرسی، مجمع‌البیان، ج 10، ص 660).
➖➖
🔹 نتیجه:
دانستن زمان قیامت علم غیب است و اختصاص به خداوند دارد. معصومان (ع) زمان ظهور را مثل قیامت می‌دانند. درنتیجه علم به‌وقت ظهور مثل قیامت مخفی است و احدی بر آن اطلاع ندارد. حال وقتی امام (ع) با آن علوم الهی و توجهات ویژه خداوندی چنین علمی ندارد، قطعاً هیچ‌کسی بر پهنه هستی وقت ظهور را نمیداند؛ و اگر کسی وقت برای ظهور گفت، ما وظیفه تکذیب داریم. امام صادق (ع) فرمودند: «مَنْ وَقَّتَ لَكَ مِنَ النَّاسِ شَيْئاً فَلَا تَهَابَنَّ أَنْ تُكَذِّبَهُ؛ هر كس كه تعيين وقتى را از ما نقل كرد هيچ مترس كه دروغش پندارى زيرا ما براى احدى وقتى را تعيين نمىكنيم.» (نعمانی، الغیبة، ص 289)
•┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_wate
۸ فروردین ۱۴۰۰
۸ فروردین ۱۴۰۰
#نگین_آفرینش
🔺 ویژه نامه مهدویت 1400ش .
▫️عاقبت زندگی امام زمان (عجل الله فرجه) شهادت است یا مرگ طبیعی؟
〰️〰️〰️
⚪️ادعا شده است: «... فتقتله امرأة من بني تميم اسمها سعيدة و لها لحية كلحية الرجل بهاون صخر من فوق سطح و هو متجاوز في الطريق؛ پیرزنی ریش‌دار از پشت‌بام هاونی بر سر امام زمان (ع) میزند و ایشان شهید می‌شوند.» (الزام الناصب، ج 2، ص 138-139.)
🔹
در پاسخ این سؤال و ادعا باید گفت:
1.درباره نحوه فرجام زندگی ائمه (ع) اختلاف وجود دارد. عده‌ای چون شیخ صدوق باور دارند: «و به تحقیق كه خبر دادند پيغمبر(ص) ائمه عليهم السّلام كه ايشان [ائمه اطهار] مقتول می‌گردند پس هر كه گويد كشته نگشتهاند تكذيب ايشان نموده» (الاعتقادات، ص 99). در مقابل شیخ مفید مینویسد: آنچه قطعی است امیرالمؤمنین (ع)، امام حسن و امام حسین (ع) شهید شدند. موسی بن جعفر (ع) مسموم از دنیا رفت. در مورد امام رضا (ع) نیز شهادتش مشکوک است؛ اما خبر شهادت بقیه ائمه (ع)«يجري مجرى الإرجاف؛ روایاتی است که از احساسات گفته شده و یقیین آور نخواهد بود.» (تصحیح الاعتقادات، ص 131).
🔅
2.با توجه به دلایل ذیل به نظر می‌رسد مرگ امام زمان طبیعی است؛ و نظر گروه دوم دانشوران شیعی درست باشد.
2.1رشد عقل و دیانت در عصر ظهور. در آن دوران جور و داد نیست و عقول بشر کامل است (کمال‌الدین، ج 2، ص 675.) طبعاً در چنین شرایطی قتل و کشتار وجود ندارد.
☀️
2.2روایت: «مَا مِنَّا إِلَّا مَقْتُولٌ أَوْ مَسْمُومٌ؛ هیچ‌یک از ما امامان نیست، جز آنکه کشته یا مسموم شود» به این صورت فقط در کتاب کفایه الاثر نوشته علی بن محمد خزاز قمی از دانشمندان قرن چهار و پنج هجری آمده است. این روایت، در کتاب‌های پیش از آن مورداشاره قرار نگرفته است. همچنین مطابق این روایت ائمه 13 نفرند زیرا در روایت می‌خوانیم: «... هَذَا الْأَمْرَ يَمْلِكُهُ اثْنَا عَشَرَ إِمَاماً مِنْ وُلْدِ عَلِيٍّ..» شمار امامان که از نسل علی (ع) است، دوازده نفر ذکرشده است که با خود آن حضرت سیزده خواهد شد.
☀️
2.3چند روایت درباره فرجام زندگی امام زمان (ع) وجود دارد. امام رضا (ع) فرمودند: «...وَ حُمِلَتْ إِلَيْهِ الْأَمْوَالُ إِلَّا اغْتِيلَ أَوْ مَاتَ عَلَى فِرَاشِهِ حَتَّى يَبْعَثَ اللَّهُ لِهَذَا الْأَمْرِ غُلَاماً مِنَّا خَفِيَّ الْوِلَادَةِ وَ الْمَنْشَإِ غَيْرَ خَفِيٍّ فِي نَسَبِهِ.؛... و اموال نزد وی حمل شود، جز آنکه به خدعه کشته شود یا آنکه بر بستر خود بمیرد»، (کلینی، الکافی،2/370) ازآنجاکه «اغتیال» هر دو احتمال (کشته شدن و مسموم شدن) را شامل می‌شود، می‌توان احتمال داد از مرگ در بستر، همان مرگ طبیعی استفاده شود؛ بنابراین طبق این روایت، مرگ طبیعی برخی از امامان علیهم‌السلام محتمل خواهد بود. امام باقر (ع) فرمودند: «...وَ كَمْ يَقُومُ الْقَائِمُ ع فِي عَالَمِهِ حَتَّى يَمُوتَ»؛ (نعمانی، الغیبه، ص 332). مرگ در روایت فوق شهادت را نیز شامل می‌شود اما احتمال مرگ طبیعی را نیز ردّ نمی‌کند. امام صادق (ع) فرمودند: «...جَاءَ الْحُجَّةَ الْمَوْتُ فَيَكُونُ الَّذِي يُغَسِّلُهُ وَ يُكَفِّنُهُ وَ يُحَنِّطُهُ وَ يَلْحَدُهُ فِي حُفْرَتِهِ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ ع وَ لَا يَلِي الْوَصِيَّ إِلَّا الْوَصِيُّ» (الكافي ج: 8 ص: 206، ح 250).
☀️
2.4. تنها کتابی که کیفیت شهادت امام زمان را آورده است، الزام الناصب یزیدی است (قزوینی، امام مهدی از ولادت تا ظهور، ص 784) آنچه مرحوم یزدی نوشته است والان هم مشهور است صحیح نیست؛ زیرا: سخن مرحوم یزدی از «بعض العلماء» است که نامی از وی در کتاب الزام نیست. در تحقیقات جدید معلوم شده است. نام این شخص ابن ابی جمهور احسائی است. درنتیجه ایشان نیز چون غیر معصوم است سخنش فاقد ارزش هست. مرحوم شهید صدر در بحث مفصلی سخن یزدی و بقیه دلایل شهادت امام زمان (ع) را متذکر شده و نقد میکند. نک: (محمد صدر، تاریخ الغیبة الکبری، ج 3، صص 615-624.)
➖➖➖
💡نتیجه:
بنا بر حاکمیت عقلانیت و عدالت در عصر ظهور، وجود برخی احادیث و مشکلات سندی و دلالی روایت مثبت شهادت ائمه، به نظر می‌رسد مرگ طبیعی فرجام زندگی یوسف زهرا خواهد بود. البته خدا آگاه‌تر به امور است.
•┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_wate
۸ فروردین ۱۴۰۰
#نگین_آفرینش
🔺 ویژه نامه مهدویت 1400ش .
▫️رجعت چیست،دلایل آن کدام است؟
〰️〰️〰️
1. معنای رجعت:
رجعت یعنی بازگشت مؤمنین و کافرین و دشمنان دین در عصر ظهور امام زمان(عج) (شبر، حق اليقين في معرفة أصول الدين،2/298؛ محمدرضا مظفر، عقاید الامامیه، ص 82).
🔅
2. امکان ذاتی:
مُدَلَل شده، خداوند قادر است.قدرت او نیزمحدود نیست. از سویی قدرت کارهای خارق‌العاده و معجزه را برای فرستادگانش فراهم کرده است. بازگشت گروهی از انسان‌ها پس از مرگ، هم با قدرت لایزال الهی همراه است، هم به‌نوعی مثل معجزه رسولان الهی است. پس این بازگشت امکان ذاتی و عقلی دارد. آیاتی و روایاتی نیز بر این امر عقلی اشاره دارد.
+
2.1. نمونه آیات: «وَ يَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً مِمَّنْ يُكَذِّبُ بِآياتِنا فَهُمْ يُوزَعُون» (نمل/83). ظاهر آیه دلالت بر رجعت دارد.
توضیح اینکه:
الف) مفهوم حشر ظاهر در رجوع بعد از مرگ است.
ب) در آیه بعد «حَتىَّ إِذَا جَاءُو» دلالت بر صدق وعده می هد. که این اتفاق بعد از رجوع دوباره به دنیا اتفاق می‌افتد.
ج ) حصول نتیجه که همان عقاب و مواخذه رجعت کنندگان است، وعده قطعی است. آیه: «وَ وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيهْم بِمَا ظَلَمُوا» (نمل/85). بر این امر دلالت دارد. همانطور که آیه: «فَحَقَّ عَلَيهْا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنَاهَا تَدْمِيرًا» (اسراء/16) همین معنی را دارد.
💡 نتیجه: قرآن خبر می‌دهد گروهی از تکذیب کنندگان دومرتبه زنده خواهند شد. عبارت «من کل فوج» به‌وضوح دلالت دارد که این اتفاق در قیامت نیست، زیرا قیامت همگانی است (کهف/47). با توجه به اینکه ظاهر قرآن حجت است، درنتیجه این وعده الهی قطعاً محقق می‌شود. ظرف تحقق این وعده الهی در رجعت است.
+
2.2. نمونه حدیث: امام صادق (ع) فرمودند: «لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ يُؤْمِنْ بِكَرَّتِنَا وَ يَسْتَحِلَّ مُتْعَتَنَا» (صدوق، من لا یحضره الفقیه،3/458).
🔅
3. امکان وقوعی:
علاوه بر امکان ذاتی رجعت، بازگشت مردگان امکان وقوعی نیز دارد. گزارش‌هایی در تراث اسلامی در این زمینه وجود دارد.
گزارش رجعت در امم گذشته درآیات 243 و 259 سوره بقره ازجمله آیات قرآنی است. روایت بازگشت زید بن خارجه (بیهقی، دلایل النبوه،6/55) و ربیع بن حراش (الطبقات الکبری،6/127) ازجمله روایات سنی در این زمینه است.
🔅
4.حکمت رجعت:
برای چرایی رجعت حکمت‌های ذکرشده است. ازجمله این حکمت‌ها، غلبه صالحان بر طالحان و دیدن این غلبه در همین دنیاست. در قران می خوانیم: «كَتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبنَأَنَا وَ رُسُلىِ إِنَّ اللَّهَ قَوِىٌّ عَزِيز» (مجادله،21).
🔅
5.اصول یا فروع دین:
با توجه به اینکه تفصیل و کیفیت رجعت بر ما روشن نیست (آل محسن، اثبات الرجعه، ص 16) و اشکالاتی بر روایات رجعت هست(1) درنتیجه ما مکلف به پذیرش تفصیل و کیفیت آن نیستیم.
🔺 امام خمینی می‌گوید: «...زيرا ما بر اصل رجعت دليل داريم نه بر كيفيت آن و كيفيت آن ضرورى مذهب ما نيست.» (تقریرات فلسفه،3/195)
🔺مرحوم میرزا جواد تبریزی نیز می‌گوید: «رجعت از اصول مذهب نیست ولی اصلی ثابت و یقینی است؛ و از مسلمات در نزد علماست؛ و شخص به سبب جهل نسبت به آن از ایمان و اسلام خارج نمی‌شود» (تبریزی، الانوار الالهیه فی المسائل الاعتقادیه، ص 230).
🔅
💡نتیجه:
بازگشت عده‌ای خاص از انسان‌ها پس از ظهور از مسائل مهدویت است. اجمال و اصل این مسئله امکان ذاتی و وقوعی دارد؛ اما کیفیت آن برما روشن نیست و ما هیچ تکلیفی به پذیرش تفصیل و کیفیت آن نداریم.
➖➖➖
1. شهید صدر، تاریخ بعدالظهور،ج3،صص 633-653. البته ایشان در کتاب دیگرش روایات رجعت را مستفیضه دانسته (محمد صدر، بحث حول الرجعه، ص 23) و اشکالات مطروحه را ضرری به اصل بحث نمیداند (همان، صص 25 و 28).
•┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_wate
۹ فروردین ۱۴۰۰
🔺#توسل
▫️ امام باقر(ع) : هروقت بگویید: یا محمد یا علی،شیطان مثل مِس آب می شود. (کلینی،الکافی،ج6،ص20).
•┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_wate
۱۰ فروردین ۱۴۰۰
🔹 #روشنایی_دلها
💥 تمام امر به امام زمان است
🔵 و لَقَدْ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع فِي ألف ب ت ث أَنَّهُ قَالَ الْأَلِفُ آلَاءُ اللَّهِ وَ الْبَاءُ بَهْجَةُ اللَّهِ وَ التَّاءُ تَمَامُ الْأَمْرِ بِقَائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ ...
✍🏻 امام رضا (ع) از پدرش از جدش امير المؤمنين برايم باز گفت: كه الف ب ت ث « الف» آلاء و نعمتهاى خداست « ب » بهجة خداست « ت » تماميت كار بقائم آل محمد است.
📚 شیخ صدوق،الامالی،ص325
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
▫️تذَاكَرُوا وَ تَلاَقَوْا وَ تَحَدَّثُوا
فَإِنَّ اَلْحَدِيثَ 👈 جلاَءٌ لِلْقُلُوبِ 👉
➡️ @Age_of_water
۱۱ فروردین ۱۴۰۰
📌 #نقد_و_نظر 2️⃣
🔺 موضوع: مولوی و ناد علی صغیر
➖➖➖
الف: دیدگاه
▫️ آقای محمد حسن وکیلی در مقاله ای در اثبات تشیع مولوی کوشیده است. اودر صفحه دوازده جزوه‌اش، شعر ذیل را به مولوی نسبت داده است.
دايم ز ولايت على خواهم گفت / چون روح قدس ناد على خواهم گفت
تا روح شود غمى كه بر جان منست / كل هم و غم سينجلى خواهم گفت
〰️〰️〰️
ب: بررسی :
1.این شعر مشتمل بر «ناد علی صغیر» است . که قدیمترین سند برای این شعر سخن کفعمی متوفای قرن نهم است او مینویسد: « وَ رَأَيْتُ بِخَطِّ الشَّهِيدِ أَنَّهُ يُقْرَأُ لِرَدِّ الضَّائِعِ سُورَةُ وَ الْعَادِيَاتِ‌وَ مِمَّا ذُكِرَ لِرَدِّ الضَّائِعِ وَ الْآبِقِ تَكْرَارُ هَذَيْنِ الْبَيْتَيْنِ نَادِ عَلِيّاً مَظْهَرَ الْعَجَائِبِ/ تَجِدْهُ عَوْناً لَكَ فِي النَّوَائِبِ
كُلُّ هَمٍّ وَ غَمٍّ سَيَنْجَلِي / بِوَلَايَتِكَ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ » (کفعمی،المصباح، ص: 183 )
🔺 در هیچ منبع متقدم از منابع معتبرشیعه چنین شعری وجود ندارد. و در منابع حدیثی عامه نیز چنین مطلبی یافت نشد. آیت الله دوزدوزانی، از فقیهان معاصر، گرچه خواندن این ذکر را با امید به ثواب بی‌اشکال دانسته، اما گفته است که مدرک معتبری ندارد( دوزدوزانی تبریزی، استفتائات، ۱۳۷۹ش، ص۲۲.) ملا علی قاری از دانشوران سنی نیز این شعررا ساخته شیعه و از اخبار موضوعه دانسته است . (ملا علی قاری،الاسرار المرفوعه فی الاخبار الموضوعه،368).
+
2. فروزانفر مولوی پژوه بزرگ، اذعان میکند تمام رباعیاتی که در دیوان شمس آمده است،از مولوی نیست ( دیوان شمس،مقدمه) در جلد هشتم که رباعیات مولوی را از نسخه های متعدد آورده است،شعر مورد استناد استاد وکیلی نیست. ده صفحه قبل و ده صفحه بعد از آدرسی که استاد وکیلی را داده اند مطالعه شد، چنین بیتی در آن نبود. (دیوان شمس،تصحیح: فروزانفر،ج8،ص51).
+
3. همانطور که گذشت،ناد علی صغیر در قرن نهم پیدا شده است و این شعر در زمانه مولوی نبوده است. در قرن نهم شاعری با نام محمد بن حسام خوسفی .در دیوانش همین شعر را آورده است .(خوسفی، دیوان مولانا محمد بن حسام خوسفی،اداره اوقاف استان خراسان، رباعیات،ص585)
➖➖➖
💠 نتیجه:
شعر «ناد علیا» در فضایی شیعی در قرن نهم به وجود آمده است. که با تاریخ وفات مولوی (672ق) حداقل دوقرن فاصله دارد. این شعر در دیوان خوسفی که متوفای قرن نهم است آمده است. در کاملترین نسخه دیوان شمس به خامه مرحوم فروزانفر نیز این بیت وجود ندارد.
•┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_wate
۱۱ فروردین ۱۴۰۰
۱۱ فروردین ۱۴۰۰
۱۱ فروردین ۱۴۰۰