هدایت شده از پیامهای کوتاه قرآنی و حدیث
📖 ادامه #درس_51
#تجوید #صفات_حروف
🍃 #شرح_بیشتر 🍃
✅ استعلاء و استفال از مباحث مهم تجوید به شمار می آیند.
💠 صفت استعلاء همچون بقیه صفات اصلی ، صفتی ذاتی است و تحت هیچ شرایطی در حرف زیاده و کم نمی شود. چه حروف مستعلیه مفتوح باشند، چه ساکن، چه مکسور، چه ...
⬅️ بلکه حالت تفخیم حروف استعلاست که در شرایط مختلف تغییر میکند. که ان شاء الله در آینده خواهد آمد.
@Payam_Quran
۲۷ خرداد ۱۴۰۲
هدایت شده از پیامهای کوتاه قرآنی و حدیث
📖 #درس_52 🔵 #تجوید 🔴
💠 #صفات_حروف 💠
🍃 شرح صفات اصلی 🍃
7⃣ اطباق (انطباق) 👈 بمعنای منطبق کردن و روی هم قرار دادن دو سطح و در تجوید 👈 مطابق شدن بخشی از سطح زبان با سقف دهان در هنگام تلفظ حرف است.
◀️ یعنی سطح زبان به علت انعطاف پذیری که دارد، به شکل سقف دهان در می آید و به آن نزدیک می شود. لذا زبان، خود را با سقف دهان منطبق می کند.
🔹 حروفی منطبقه (4 حرف) عبارتند از 👇
ص _ ض _ ط_ ظ
👈 در میان این 4 حرف، اطباق حرف (ط) از بقیه بیشتر است و (ظ) از همه کمتر است.
8⃣ انفتاح (ضد اطباق) بمعنای 👈 باز شدن - گسترده شدن و در تجوید 👈 جدا بودن و دور بودن سطح زبان از سقف دهان و گسترده شدن آن در هنگام تلفظ حرف است.
🔸 غیر از حروف مطبقه، بقیه حروف دارای صفت انفتاح هستند. (حروف منفتحه 24 حرفند)
@Payam_Quran
۲۷ خرداد ۱۴۰۲
هدایت شده از پیامهای کوتاه قرآنی و حدیث
📖 ادامه #درس_52
#تجوید #صفات_حروف
🍃 #شرح_بیشتر 🍃
🛑 از حروف استعلاء ، 4 حرف آن (ص_ض_ط_ظ) دارای اطباق و بقیه (غ_خ_ق) دارای انفتاح هستند.
‼️ برخی میگویند اهمیت اطباق از استعلاء بیشتر است.
و اگر در این 4 حرف (ص_ض_ط_ظ) اطباق نباشد، استعلاء آنها هم غیر ممکن است. و استعلاء و اطباق از هم تفکیک ناپذیرند.
❇️ فایده عملی شناخت اطباق🔰
مثلا اگر اطباق حرف (ص) رعایت نشود، تمامی تاکید صدا در (ص) روی دندانها منتقل میشود و از (ص) فقط صدای سوت مانندی شنیده خواهد شد.
اما اطباق (ص) موجب می شود که صدای (ص) به عمق دهان منتقل شده و قدرت و حجم لازمه را پیدا کند و در واقع استعلاء آن هم رعایت شود.
@Payam_Quran
۲۷ خرداد ۱۴۰۲
هدایت شده از پیامهای کوتاه قرآنی و حدیث
📖 #درس_53 🔵 #تجوید 🔴
💠 #صفات_حروف 💠
🍃 شرح صفات اصلی 🍃
9⃣ اصمات 👈 بمعنای منع کردن و مانع شدن و در تجوید 👈 سنگین و سخت اداء شدن حرف و امتناع حرف از سهل و راحت تلفظ شدن است.
🔹 این حروف ۲۲ عدد می باشند . اگر از حروف ۲۸ گانه ، حروف اذلاق را کم کنیم مابقی حروف دارای این صفت است.
✳️ همچنین در تعریف اصمات گفته اند: (امتناع حروف اصمات از جمع شدن در کلمات چهار یا پنج حرفی) یعنی اینکه در کلمات چهار یا پنج حرفی باید حداقل یک حرف از حروف اذلاق باشد تا کمی از سنگینی تلفظ آن بکاهد.
✅ بدین ترتیب اگر کلمه ای در زبان عربی بیابیم که همه حروف آن مصمته باشد، آن کلمه غیر عربی است و از زبان بیگانه وارد شده است. مثل عَسجَد (طلا)
🔟 اذلاق (ضد اصمات) بمعنای 👈 تیزی زبان و بلاغت و روانی آن است و در تجوید 👈 سرعت و سهولت تلفظ حرف در حین اداء شدن از مخرج خود است.
🔸 حروف مذلقه (6 حرفند) عبارتند از
ب _ ر _ ف _ ل _ م _ ن
⏺ برای سهولت یادسپاری ، حروف مذلقه در عبارت ( فَرَّمِن لُب) جمع شده اند.
@Payam_Quran
۲۷ خرداد ۱۴۰۲
هدایت شده از پیامهای کوتاه قرآنی و حدیث
📖 ادامه #درس_53
#تجوید #صفات_حروف
🍃 #شرح_بیشتر 🍃
🔴 حروف اصمات و اذلاق ، تحت هیچ شرایطی حذف یا کم و زیاد نمی شوند. همیشه. و در همه حال (حرکت - سکون - تشدید و ...) همراه حرف هستند.
⚫️ اگر تصور شود منظور از اذلاق این است که ( هرگاه حروف اذلاق ساکن باشند باید به سرعت از آنها گذشت ) این برداشت 👈 کاملا غلط و مردود است.
🔵 برخی علمای تجوید، اصولا اذلاق و اصمات را جزء صفات حروف نمی دانند. و در واقع ذکر این دو صفت هیچ گونه فایده عملی در قرائت قرآن ندارد.
@Payam_Quran
۲۷ خرداد ۱۴۰۲
هدایت شده از پیامهای کوتاه قرآنی و حدیث
📖 #درس_54 🔵 #تجوید 🔴
💠 #صفات_حروف 💠
🍃 شرح صفات فرعی (غیر متضاد) 🍃
1⃣ صَفیر 👈 بمعنای صوت شبیه صدای پرنده و در تجوید 👈 صدای صوت مانندی است که در هنگام تلفظ سه حرف (ص_ س_ ز) شنیده می شود.
🔹 صفیر در (صاد) از (زاء) بیشتر و در (زاء) از (سین) بیشتر است.
🔶 منظور از ذکر صفت صفیر این نیست که 👈 در هنگام تلفظ این حروف ، خصوصا (صاد) سوت شدیدی از مخرج حرف شنیده شود!!
👈 بلکه در این صفت نیز باید اعتدلال رعایت گردد.
@payam_quran
۲۷ خرداد ۱۴۰۲
هدایت شده از پیامهای کوتاه قرآنی و حدیث
📖 #درس_55 🔵 #تجوید 🔴
💠 #صفات_حروف 💠
🍃 شرح صفات فرعی 🍃
قلقله 👈 قلقله مهمترین صفت فرعی است و بمعنای اضطراب و تحریک و در تجوید 👈 رها شدن صدای حرف از مخرجش در حال سکون است.
🔹 این رها شدن و ظهور حرف از مخرجش آنچنان نباید باشد که به حد حرکت فتحه یا کسره یا ضمه برسد.
✅ این صفت در پنج حرف : (ق_ ط_ب_ج_ د) وجود دارد که در عبارت (قُطبُ جَد) گرد آمده اند.
🔸 علت قلقله را اجتماع دو صفت جهر و شِدّه در حروف مزبور دانسته اند.
🔴 اگر حرف دارای قلقله در آخر کلمه قرار داشته باشد، در صورت وقف؛ قلقله آن آشکارتر از زمانیست که همان حرف در وسط کلمه باشد.
🔵 قلقله در (ط) بیشتر و در (ج) متوسط و در بقیه کمتر است. در برخی کتب نیز (ق) را قویترین حرف قلقله ذکر کرده اند.
@payam_quran
۲۷ خرداد ۱۴۰۲
هدایت شده از پیامهای کوتاه قرآنی و حدیث
📖 #درس_56 🔵 #تجوید 🔴
💠 #صفات_حروف 💠
🍃 شرح صفات فرعی 🍃
3⃣ لین 👈 بمعنای نرمی و در تجوید 👈 به نرمی اداء شدن حرف است.
🔹 لین صفتِ دو حرف (واو ساکن ماقبل مفتوح ـ یاء ساکن ماقبل مفتوح) است.
🔴 مانند: خَوف_ قَوم_ یَوم _ بَیت_ اِلَیک_ شِیء
💥 برخی حروف مدی را نیز دارای صفت لین می دانند.
@payam_quran
۲۷ خرداد ۱۴۰۲
هدایت شده از پیامهای کوتاه قرآنی و حدیث
📖 #درس_57 🔵 #تجوید 🔴
💠 #صفات_حروف 💠
🍃 شرح صفات فرعی 🍃
4⃣ انحراف 👈 بمعنای میل _ عدول و در تجوید 👈 میل و انحراف حرف از مخرجش به سوی مخرج دیگر است. (انحراف بسوی صفات دیگر)
🔹 انحراف صفتِ دو حرف (ل_ر) است.
🔻 حرف (لام) از مخرج خود به کناره زبان و بسوی مخرج (ضاد) منحرف می شود.
🔺 حرف (راء) به پشت زبان و بسوی مخرج (لام) و گاهی (یاء) منحرف می شود.
5⃣ تکریر 👈 به معنای تکرار کردن و در تجوید 👈 ارتعاش سریع نوک زبان و در نتیجه قابلیت تکرار بسیار سریع حرف است و فقط در حرف (راء) وجود دارد.
⛔️ ذکر صفت تکریر برای خودداری از افراط در این صفت است و باید به حداقل رسانیده شود، بویژه هنگامی که حرف ساکن یا مشدد باشد.
مانند : الرَّحمن - مَرَّه _ الأرض
@payam_quran
۲۷ خرداد ۱۴۰۲
هدایت شده از پیامهای کوتاه قرآنی و حدیث
📖 #درس_58 🔵 #تجوید 🔴
💠 #صفات_حروف 💠
🍃 شرح صفات فرعی 🍃
6⃣ تفشی 👈 بمعنای انتشار و پخش نمودن و در تجوید 👈 انتشار هوا در فضای دهان هنگام تلفظ حرف است.
🔹 تفشی صفتِ حرف (ش) است.
👈 منظور این است که نباید در هنگام تلفظ این حرف تمامی فشار هوا در جلوی دندانها متمرکز گردد بلکه باید در دهان پخش شود.
7⃣ استطاله 👈 به معنای امتداد و در تجوید 👈 امتداد صوت از اول کناره زبان تا آخر آن است.
🔸 تفشی صفتِ حرف (ض) است.
✔️ طولانی بودن نسلی مخرج (ضاد) باعث می شود که صوت آن در چنین وسعتی امتداد پیدا کند و همین پدیده را استطاله می گویند.
✖️ و الا اگر منظور از استطاله صرفا امتداد صوت باشد، این همان صفت رخاوه است که در حروف دیگری نیز وجود دارد.
❌ شرح صفات فرعی مطابق قول (ابن الجزری) به پایان رسید.
@payam_quran
۲۷ خرداد ۱۴۰۲
هدایت شده از پیامهای کوتاه قرآنی و حدیث
📖 #درس_59 🔵 #تجوید 🔴
💠 #صفات_حروف 💠
🍃 تکمله شرح صفات فرعی 🍃
💠 صفات فرعی دیگری وجود دارد که اهمیت شان کمتر از صفات هفتگانه فرعی، نیست. به برخی از آنها اشاره می کنیم.
✅ غنه 👈 صوتی است که از خیشوم یا فضای بینی خارج می شود.
🔹 حروفی که دارای صفت غنه هستند؛ عبارتند از : (ن) - (م)
🔸 دقت داشته باشید که دو حرف (نون) و (میم) اعم از متحرک یا ساکن در حالت اظهار و اخفاء و ادغام و مشدد، دارای صفت غنه هستند.
✅ نبره 👈 به معنای تسلط و اشراف است.
🔵 نبره صفتِ حرف (همزه) است.
🔴 منظور از نبره، حالت سنگینی و تیزی مخصوص همزه است که تسلط و برتری قدرت این حرف را نسبت به سایر حروف موجب می شود. لذا همزه را (أثقلُ الحروف) می دانند.
⚫️ همین ویژگی همزه باعث شده که در قرائت، احکام گوناگونی از قبیل حذف، تبدیل، تسهیل و ... برای همزه قائل شوند تا در سنگینی و (حِدّت) آن تعدیل شود.
🔘 دقت شود که همزه را چون (عین) تلفظ نکنیم.
@payam_quran
۲۷ خرداد ۱۴۰۲
هدایت شده از پیامهای کوتاه قرآنی و حدیث
📖 ادامه #درس_59 🔵 #تجوید 🔴
💠 #صفات_حروف 💠
🍃 تقسیم بندی صفات از لحاظ قوت و ضعف 🍃
🔴 صفات قویّه عبارتند از 👇
از صفات اصلی👈 جهر _ شده_ استعلاء_ اطباق_ اصمات
از صفات فرعی👈 صفیر_ قلقله_ تکریر_ انحراف_ تفشّی _ استطاله_ غنه
🔵صفات ضعیفه عبارتند از👇
از صفات اصلی👈 همس_ رخوه_ توسط_ استفال_ انفتاح_ اذلاق
از صفات فرعی👈 لین
⚫️هرچه تعداد صفات قوی در یک حرف بیشتر باشد، آن حرف قوی تر است و هرچه تعداد صفات ضعیف در یک حرف بیشتر باشد، آن حرف ضعیف تر است.
اگر تعداد صفات قوی و ضعیف در یک حرف مساوی بودند، آن حرف در حد متوسط قرار دارد.
✅ بر این اساس حرف (ط) قوی ترین و حرف (ف) ضعیف ترین حروف تهجی است.
@payam_quran
۲۷ خرداد ۱۴۰۲