🖋 پیشرفت به #روش_عادلانه 🔅 وَٱقصِدۡ فِي مَشيِكَ (از حکمت‌های لقمان به پسرش) در راه‌رفتن، اعتدال را رعایت کن. سوره مبارکه لقمان آیه ۱۹ 🔅 أَفَمَنْ يَمْشِي مُكِبًّا عَلَىٰ وَجْهِهِ أَهْدَىٰ أَمَّنْ يَمْشِي سَوِيًّا عَلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ آیا کسی که به رو افتاده حرکت می‌کند به هدایت نزدیکتر است یا کسی که راست‌قامت در صراط مستقیم گام برمی‌دارد؟! سورۀ مبارکه ملک آیۀ ۲۲ 🔅 وَعَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَمِنْهَا جَائِرٌ ۚ وَلَوْ شَاءَ لَهَدَاكُمْ أَجْمَعِينَ ارائۀ راه راست فقط بر عهدۀ خداست، برخی از راه ها کژ و منحرف است، اگر می‌خواست همۀ شما را هدایت می کرد. سورۀ مبارکه نحل آیه ۹ 🔹 پیشرفت اسلامی یعنی حرکت در مسیر حق به #روش_عادلانه. با استفاده از روش‌های غیراسلامی و نامشروع و ناعادلانه و بشری نمیتوان به پیشرفت اسلامی دست یافت و این همان نکته‌ای است که غفلت از آن باعث شده است عده‌ای گمان کنند که صرفا با تکیه بر علوم انسانی و اجتماعی مدرن که شالوده آن بر کفر و استکبار و نفی دین و معنویت قرار گرفته میتوان جامعه اسلامی را به حرکت در مسیر حق واداشت. 🔹 دعوای امروز کشور، دعوای فکری و اندیشه‌ای است بین دو طیف که یکی آنچه از غرب آمده را تحت لوای «علم» بدون حلاجی و نقادی می‌پذیرد و جامعه اسلامی و ولایت اسلامی را تحت فشار قرار می‌دهد که خود را با حدود و مناسک توصیه شده این علوم تنظیم کنند و دیگری از موضع استقلال فکری و با حفظ اصول و چارچوبهای کلان فکری و فرهنگی و اسلامی در تلاش است روشی مبتکرانه و نوآورانه و متفاوت از جریان رایج در دنیای غرب طراحی و اجرا کند. 🔹 زمانی علوم انسانی و اجتماعی به معنای واقعی کلمه اسلامی می‌شود که عدالت در معنای اسلامی آن به روش تحلیل و طراحی تبدیل شود و متفکران و صاحبنظران و کارشناسان و مسئولان کشور مسایل را به #روش_عادلانه ادراک کرده و برای حل آنها از روشهای عادلانه اسلامی و‌ مشروع استفاده کنند. 🟢 مثال سیاستی: اگر عدالت به معنای دادن حق هر ذی‌حقی باشد، در حل مسأله انرژی و سوخت به روش عادلانه باید به این سوالات پاسخ داد که مالکیت منابع اصلی انرژی یعنی نفت و گاز متعلق به چه کسانی است؟ چه کسانی #حق دسترسی، استخراج، مدیریت، انتقال و بهره‌برداری از آن را دارند؟ اگر مالکیت نفت و گاز متعلق به تمام مردم باشد، فرآورده‌های نفتی نیز متعلق به تمام مردم است و شرکتهای نفت و‌ پالایش و توزیع صرفا باید حق‌العمل یا کارمزد خود را دریافت کنند بدون آنکه در سود یا زبان ناشی از تبدیل نفت به فرآورده نفعی ببرند و از آنجا که کارمزد عادلانه نمی‌تواند درصدی باشد، قیمت نهایی فرآورده‌های نفتی باید صرفا برابر با هزینه فرآوری آنها باشد و لذا قیمت نفت خام آن هم به دلاری نمی‌تواند در آن لحاظ شود که اگر بشود به حقوق عامه مردم تعرض شده و این خلاف #عدالت است. 🆔 @DrSaeedi

حدود یک سال و نیم پیش مبلغی به من ارث رسید و تصمیم گرفتم آن را در یک بخش مولد سرمایه‌گذاری کنم. پس از گذشت یک سال وقتی داشتیم میزان سود به‌دست‌آمده را محاسبه می‌کردیم، تحت فضای افزایش قیمت طلا و ارز، ذهنم به این سمت رفت که اگر به‌جای سرمایه‌گذاری در این پروژه، سال گذشته تمام پولم را طلا می‌خریدم و بعد از یکسال می‌فروختم، سود حاصل بیش از سه برابر می‌شد! عددی وسوسه‌انگیز بود و ذهنم درگیر تحلیل این مسئله بود. برخی از سرمایه‌گذاران دیگر در آن پروژه هم همین محاسبات را کرده بودند و به‌سرعت پولشان را از آن بخش تولیدی بیرون کشیدند تا با آن طلا بخرند. جهش قیمت طلا تمامی محاسبات پروژه را به هم زده بود. ***ا سر کلاس اقتصاد اسلامی داشتم حدیث #معایش_العباد را برای دانشجویان توضیح می‌دادم. حدیث بسیار خواندنی و عجیب است. از امام صادق علیه‌السلام دربارۀ معیشت بندگان سؤال شده است و حضرت در پاسخ فرمودند که معیشت بندگان چهار وجه دارد که عبارت‌اند از #ولایت، تجارت، صناعات و اجارات و هرکدام از این‌ها دارای دو جهت #حلال و #حرام هستند. اینکه حضرت در معایش العباد اول از «ولایت» شروع می‌کنند نکات فراوانی دارد. وجه حلال از ولایت، پذیرش ولایت والی عادل و کارگزاران او است: «فالولاية له، و العمل معه، و معونته، و تقويته، حلال محلّل» یعنی هر فعالیت اقتصادی درجهت کمک و تقویت ولی عادل حلال و محلل است و عکس آن، حرام و محرم است. در وجه حرام از تجارات هم حدیث تصریح می‌کند که هر کالایی که باعث تقویت کفر و شرک یا تضعیف و توهین #حق شود، خرید و فروش و نگهداری و تملک و هدیه‌دادن و عاریه‌گرفتن و هرگونه تصرف در آن حرام و محرم است! (و كذلك كلّ مبيعٍ ملهوٍّ به، و كلّ منهيٍّ عنه ممّا يتقرّب به لغير اللّه عزّ و جلّ، أو يقوى به الكفر و الشرك في جميع وجوه المعاصي، أو باب يوهن به الحقّ فهو حرام محرَّم بيعه و شراؤه و إمساكه و ملكه وهبته و عاريته و جميع التقلّب فيه، إلّا في حالٍ تدعو الضرورة فيه إلى ذلك.) ***ا این سؤال برایم ایجاد شد که آیا خرید و فروش و نگهداری #طلای آب‌شده و سکه طلا و #دلار باعث #تقویت_نظام_اسلامی می‌شود یا باعث تضعیف آن؟ آیا باعث تقویت پول ملی می‌شود یا تضعیف آن؟ آیا به اقتصاد مسلمانان کمک می‌کند یا باعث تضعیف آن می‌شود؟ آیا درجهت اطاعت از امر ولی جامعه است؟ آیا به #جهش_تولید_با_مشارکت_مردم کمک می‌کند یا آن را نابود می‌کند؟ کما اینکه در پروژه مورد نظر ما این کار را کرده بود و تمامی محاسبات و انگیزه‌ها را به هم ریخته بود. به نظرم دربارۀ این حدیث و این سوالات باید بیشتر و عمیق‌تر فکر کنیم و به صرف اینکه #سود یک بازار بیشتر است، ورود به آن بازار موجه نمی‌شود. به قول شیخ، فتأمل! 🆔 @DrSaeedi

برخی از مردم می‌پرسند تقصیر ما چیست که پول مازادی داریم و نمی‌دانیم یا نمی‌توانیم سرمایه‌گذاری مولد انجام بدهیم و مجبوریم برای حفظ ارزش پول خود، طلا یا دلار بخریم! چند نکته در این زمینه وجود دارد: اولاً بگذارید طور دیگری به ماجرا نگاه کنیم. منشأ این پول مازاد شما چه بوده است؟ اگر از محل درآمد بوده باشد، دو حالت وجود دارد: یا شما با سخت‌گرفتن زندگی و کم‌خرج‌کردن، این پول را پس‌انداز کردید (به تعبیر قرآنی دچار #اقتار شده‌اید برعکس اسراف) که خدا از آن نهی کرده و شما با این کار به خود و خانوادتان ظلم کرده‌اید: 🔅و الَّذينَ إِذا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَ لَمْ يَقْتُرُوا وَ كانَ بَيْنَ ذلِكَ قَواماً (فرقان، ۶۷) 🔅 و كسانى كه هرگاه انفاق كنند، نه اسراف می‌کنند و نه سخت‌گيرى بلكه در ميان اين دو، حدّ اعتدالى دارند. اما اگر سطح زندگی شما در حد عرف بوده و چنانچه این پول را خرج زندگی خودتان می‌کردید دچار اسراف و اتراف می‌شدید، سه راه پیش پای شما وجود دارد: سرمایه‌گذاری، انفاق در راه خدا یا قرض الحسنه. سرمایه‌گذاری خیلی پیچیده نیست، لازم هم نیست پولتان را به یک ناشناس بدون وثیقه و پرریسک بدید تا با آن کار کند، مشارکت در پروژه‌های ساخت و ساز به صورت مشارکتی با چند نفر از دوستان و آشنایان، همچنین خرید وسایل و تجهیزات سرمایه‌ای برای صاحبان کسب‌وکار و اجاره‌دادن به آن‌ها و سهم‌بری از حاصل تولید که هم کمک به تولید است و هم ریسک کمی دارد و... مصادیق در این زمینه خیلی زیاد است و البته این را باید در نظر داشته باشید که سرمایه‌گذاری در تولید به هر حال با ریسک و نااطمینانی کم یا زیاد، همراه است و نمی‌توان آن را به صفر رساند اگرچه باید آن را مدیریت کرد. اگر به هیچ وجه امکان و توان سرمایه‌گذاری ندارید حق ندارید پولی را که مازاد بر مخارج زندگی است #راکد نگهدارید، چه به صورت ریال و چه به صورت دلار یا طلا! به این کار «کنز مال» گفته می‌شود: 🔅والَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلَا يُنْفِقُونَهَا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ (توبه، ۳۴)🔅 کسانی را که طلا و نقره می اندوزند و آن را در راه خدا هزینه نمی‌کنند، به عذاب دردناکی مژده ده. پس‌اندازکردن مال به این معنا که از چرخه اقتصادی خارج بشود و با آن کاری انجام نشود به‌‌شدت به زیان جامعه است و #شهید_صدر در کتاب اسلام راهبر زندگی به زیبایی این مسأله را توضیح داده است. یادمان باشد که اموالی که در دست ماست صرفا #حق ما نیست بلکه مسئولیتی است بر گردن ما: 🔅وآتُوهُمْ مِنْ مَالِ اللَّهِ الَّذِي آتَاكُمْ (نور، ۳۳)🔅 چیزی از مال خدا را که به شما عطا کرده است به آنان بدهید. به این روایت از امام صادق علیه‌السلام دقت کنید: ثروت از آنِ خداست و او آن را نزد بندگان خود #امانت گذاشته و دستور داده است كه از آن درحدّ قصد (متعارف) بخورند و بياشامند و لباس تهيه كنند و ازداوج كنند و براى سوارى از آن استفاده كنند و بقيه آن را به مؤمنان نيازمند بدهند. بنابراين كسى كه در هرقسمت از آن حدّ معمول (قصد) تجاوز كند و بيشتر مصرف كند ـ مرتكب گناه شده است وآنچه زيادى خورده يا آشاميده يا پوشيده يا در امر ازدواج و سوارى صرف كرده است، حرام است [ بحارالانوار ج ۱۰۳ ص ۱۶ ح ۷۴]. مالی که مازاد بر نیاز متعارف شما در دست شماست دیگر حق شما نیست که آن را اسراف کنید یا راکد نگهدارید، بلکه حق سایر مؤمنان نیازمند است که در اموال شما قرار گرفته است: 🔅و الَّذينَ في أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ (معارج، ۲۴ و ۲۵)🔅 و کسانی که در اموالشان حق مشخصی برای درخواست‌کنندگان و محرومان است. اما اگر نمی‌خواهید اصل پولتان از دستتان برود، اگرچه انفاق در راه خدا باعث افزایش مال می‌شود نه نابودی آن: 🔅يمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِ (بقره، ۲۷۶)🔅 خدا ربا را نابود می کند، و صدقات را فزونی می‌دهد می‌توانید با قرض‌دادن آن به دیگران، مشمول این سنت الهی بشوید: 🔅من ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِيرَةً وَاللّهُ يَقْبِضُ وَيَبْسُطُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ (بقره، ۲۴۵)🔅 كيست كه به خداوند وام دهد، وامى نيكو تا خداوند آن را براى او چندين برابر بيافزايد و خداوند(روزى بندگان را) محدود و گسترده مى سازد، و به سوى او بازگردانده مى‌شويد. اینکه در برابر خرید طلا یا دلار مقاومت می‌کنید کار کاملا درستی است. به جای راکدگذاشتن مال، آن را به گردش بیندازید یا در این دنیا از آن بهره ببرید و توسعه بر اهل و عیال بدهید، یا به فرمان ولی امر جامعه آن را در فعالیتی مولد سرمایه‌گذاری کنید یا با کمک به مومنان و نیازمندان، توشه‌ای برای آخرت خود بفرستید. 🔔 انشاالله خداوند همه ما را از عمل‌کنندگان به این فرامین و توصیه‌های الهی قرار بدهد. 🆔 @DrSaeedi