#نهج_البلاغه
#عجیب
#تفسیر_سوره_تکاثر
در نهج البلاغه خطبه اي [شمارهي اين خطبه طبق نسخهي صبحي صالح، 221 است و طبق نسخهي فيض، 212] است كه اين گونه آغاز مي شود: «يا له مراماً ما أبعده و زوراً ما أغفله و خطراً ما أفظعه»؛ وه! كه چه مقصد بسيار دور و چه زيارت كنندگان بي خبر و چه كاري دشوار و مرگبار! و در پايان آن چنين مي فرمايد: «مرگ آن چنان بر هستي انسان مسلّط مي شود و او را فرا مي گيرد كه وصف پذير نيست، عقول دانشمندان توان آن را ندارد كه پديده مرگ را به درستي تشريح كنند!
يكي از جمله هاي بلند خطبه مزبور این است كه مي فرمايد: اينان خواه در شب سفر كنند و در سفر شب بميرند، يا در روز مسافرت كنند و روزْ رخت بربندند، سرمدي خواهند شد.
اين جمله از غرر جمله هاي نهج البلاغه است و شارحان نيز در تشريح اين جمله كوشش ها كرده اند، ولي بسياري از آنان به عمق اين جمله امام علي(عليهالسلام) ره نيافته اند.
ابن ابي الحديد معتزلي در شرح اين خطبه مي گويد:
« اين خطبه از عمقي عجيب برخوردار است و حاوي الفاظي بليغ، مشكل و فصيح است كه اگر كسي اين فصل از نهج البلاغه را بررسي كند، خواهد فهميد كه آنچه معاويه گفته است كه «كسي جز علي فصاحت را براي قريش بنيانگذاري نكرد»، صحيح گفته است، اگر تمام فصحاي عرب در جايي جمع باشند و اين خطبه بر آنان قرائت شود، شايسته است همگي به خاك افتاده، سجده كنند! همان گونه كه شعرا براي قول عدي بن رقاع سجده كردند و در جواب اعتراض عده اي گفتند: ما جايگاه هاي سجده در شعر را مي شناسيم، همان گونه كه شما جايگاه هاي سجده در قرآن را مي شناسيد»[1].
همان طور كه قرآن سوره هايي دارد و در آن آياتي است كه اگر خوانده شود، بايد سجده كرد، علي بن ابي طالب(عليهالسلام) نيز خطبه هايي دارد كه (يكي از آن ها همين خطبه است) اگر آن را براي خردمندان فصيح و بليغ و كارشناسان فصاحت و بلاغت بخوانند، بايد سجده كنند!.
اين نكته در حضور استاد علامه طباطبايي مطرح شد كه چگونه ابن ابي الحديد چنين تعبير بلندي دارد. استاد فرمود: ابن ابي الحديد گزاف نگفته است، زيرا سجده براي كلام خداست؛ همان محتواي قرآني است كه به صورت خطبه هاي
===========
[1]ـ شرح نهج البلاغه، ابن ابي الحديد، ج11، ص153.
علي(عليهالسلام) درآمده است، سجده در حقيقت براي كلام خداوند است، نه براي كلام مخلوق او.
ابن ابي الحديد در ادامه مي گويد: «قسم ياد مي كنم به آن مبدئي كه همه امّت ها بدان سوگند ياد مي كنند كه من اين خطبه را از پنجاه سال پيش تاكنون، بيش از هزار بار خوانده ام، و هر بار كه مي خواندم برايم تازگي داشت و مطلب جديد و موعظه اي تازه در قلبم پديد مي آورد[1].
===========
[1]ـ شرح نهج البلاغه، ابن ابي الحديد، ج 11، ص153.
شميم ولايت، صص 561 و 562
https://eitaa.com/Mohammadrezakaramati1402