✨بسم الله الرحمن الرحیم✨
🌹شرح #حکمت14
🔴 قسمت اول
🔹 درود خدا بر امیرالمؤمنین فرمود: «كسی را كه نزديكانش واگذارند بيگانه او را پذيرا باشد.»
🔻امیرالمؤمنین (علیه السلام) در حکمت چهاردهم می فرمایند: « مَنْ ضَيَّعَهُ الْأَقْرَبُ أُتِيحَ لَهُ الْأَبْعَدُ» اجمالاً مرحوم آقای دشتی اینگونه ترجمه کرده اند: "کسی را که نزدیکانش واگذارند، بیگانه او را پذیرا می گردد."
🔰 منتها ما در این نوع برداشت بزرگواران از این حکمت، نظر مخالفی داریم که به جهت اینکه علتش درست و علمی مشخص بشود و معنای دقیقتر به نظر ما معلوم شود، مقدماتی را باید بطور مختصر خدمت شما عرض کنم:
✅ سه واژه در این حکمت باید ترجمه بشود:
1⃣ یکی عبارت «ضَيَّعَهُ» ؛ یعنی تضییع کرد، ضایع کرد، پایمال کرد، از بین برد، حق کسی را نابود کردن.
2⃣ دوم « الْأَبْعَدُ» است. الْأَبْعَدُ در مقابل« الْأَقْرَبُ»، "أَقْرَب" از "اقربا" گرفته شده است؛ یعنی کسانی که با ما خویشاندی و پیوند نزدیکی دارند. پس "أبعد" یعنی کسی یا کسانی که نسبت فامیلی و خویشاوندی و نزدیکی با ما ندارند.
3⃣ ولی مهمترین واژه «أُتِيحَ لَهُ» است. « مَنْ ضَيَّعَهُ الْأَقْرَبُ أُتِيحَ لَهُ الْأَبْعَدُ»؛ "أُتِيحَ لَهُ" یعنی چه؟ "أُتِيحَ" فعل ماضی مجهول است از "تاح"؛ عرب وقتی می گوید: " تاح له الشّئ" یا "أُتیح له الشّئ" ؛ یعنی برای او چیزی آماده شد، فراهم شد، زمینه سازی شد. پس "أُتِيحَ لَهُ" یعنی زمینه سازی میشود برای او، فراهم میشود برای او. اما ببینیم معنای دقیق و مقصود اصلی امیرالمؤمنین از این حکمت چیست؟
🔻 برداشت اکثر شارحین و مترجمین محترم نهج البلاغه از این حکمت اینگونه است: «کسی را که نزدیکانش واگذارند، خداوند برای یاری او دیگران را برمی انگیزد» و به طور مفصّل توضیحاتی دادند که می توانید به آدرسهایی که عرض میکنم مراجعه بفرمایید.
📚 ترجمه مرحوم فیض الاسلام جلد۶ ص۱۰۹۴/ ترجمه مرحوم شهیدی ص۳۶۲/ شرح ابن میثم ج۵، ص۲۴۶/ ترجمه شرح ابن میثم ج۵ ص۴۱۸/ شرح مرحوم مغنیه تحت عنوان: « فی ضِلال نهج البلاغه» ج۴ ص ۲۲۵/ شرح شیخ عباس قمی تحت عنوان « شرح حِکم نهج البلاغه» ص۲۰۵ و۲۰۶/ شرح منهاج البرائه، آیت الله خویی ج۲۱ ص ۲۹ و ۳۰/ شرح لاهیجی ص۲۹۳/ شرح ابن ابی الحدید ج۱۸ ص ۱۱۸ و شرح نهج البلاغه منظوم ج۹ ص ۲۱.
#حکمتی_از_نهج_البلاغه
🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع
🍃اَللّھُمَّ؏َـجِّللِوَلیِّڪَالفَࢪَج 🍃
•┈••✾🍃🌼🌺🌼🍃✾••┈
https://eitaa.com/Montazeran_zohor_m
✨بسم الله الرحمن الرحیم✨
🌹شرح #حکمت14
🔴 قسمت دوم
🔹 روش برخورد با خویشاوندان
🔻...اما بنده معتقدم معنای این حکمت چیز دیگری است مستند به عبارات صریح نهج البلاغه، معتقدم معنای حکمت ۱۴ این است: کسی را که خویشاوندانش ضایعش کنند و واگذارند، بیگانگان برای آسیب زدن به او آماده خواهند شد. شاهد این مدعا " أُتِيحَ لَهُ " در حکمت ۱۴ است که عینا در نامه اول نهج البلاغه به کار رفته است.
🔻 در نامه اوّل نهج البلاغه وقتی حضرت امیر (علیه السلام) می خواهد دستهایی را که دست به دست هم دادند و عثمان را به قتل رساندند رسوا کند، در قسمتی از نامه می فرمایند: «وَ كَانَ مِنْ عَائِشَةَ فِيهِ فَلْتَةُ غَضَبٍ فَأُتِيحَ لَهُ قَوْمٌ فَقَتَلُوهُ»؛ یعنی ناگهان عایشه بی فکر و تأمل درباره عثمان خشم گرفت، پس گروهی برای کشتن عثمان آماده شدند. "أُتِيحَ لَه" نه اینکه آمدند به داد عثمان رسیدند، آمدند که او را بکشند؛ با نقشه ای که اینها کشیدند.
🔻شما می دانید دیگر، طلحه، زبیر، عایشه و معاویه، اصلی ترین دست اندرکاران نقشه قتل و شورش علیه عثمان بودند. گرچه بعداً خودشان را به عنوان خونخواه عثمان جا زدند.
🔻 در نهج البلاغه که مراجعه کنید، همین نمونه قتل عثمان برای فهمیدن " اُتیحَ له" در حکمت ۱۴ کافی است. آقایان مترجم و شارحین عزیز اینطور نوشته اند: آسان ترین روش طلحه و زبیر درباره او تندروی و آهسته ترین سوق دادنشان سخت راندن بود. این ترجمه و توضیح نامه ۱ است: هرگز او را نصیحت نکردند بلکه همیشه در صدد برپا نمودن فتنه و تباه کاری بودند. از این رو مردم را از دور و نزدیک گرد آورده و به کشتن او ترغیب می نمودند. چنانکه زبیر میگفت او را بکشید که دین شما را تغییر داده و عثمان هنگام محصور بودن در خانه گفت: وای بر طلحه که من او را چنین و چنان رعایت نمودم ولی اکنون در صدد ریختن خون من برآمده است و ناگهان عایشه بی تأمل و اندیشه درباره او خشم گرفت برای اینکه عثمان بیت المال را به خویشاوندان خود اختصاص می داد، برآشفت و مردم را به کشتن عثمان وادار نمود و می گفت: قتلوه نعثلا قتل الله نعثلا ،نعثل یک پیرمرد یهودی ریش بلندی در مدینه بود که عثمان را به او تشبیه می کردند.
🔻 بنابراین طلحه و زبیر و عایشه خودشان مردم را به کشتن عثمان ترغیب کردند اگرچه بعداً ادعای خونخواهی عثمان را داشتند. این ماجرا را ببینید ؛ خود معاویه در این داستان چه نقشی دارد؟ حضرت علی (علیه السلام) در نامه های خودش به معاویه انگار دارند می فرمایند تو این وسط داری چه میگویی؟! در حالی که دست نامرئی تو تا آرنج از خون عثمان آلوده است، بازهم دم از خون عثمان میزنی؟ یعنی علی(علیه السلام) پرده از رازی بر می دارد که تا عصر ما کمتر محقّقی به آن دستیابی داشت و باور میکرد طلحه و زبیر و عایشه و معاویه، سردمداران اصلی قتل عثمان باشند. چرا خیلی ها باور نمیکردند؟ چون معاویه و عثمان هر دو اموی بودند.
🔻 پس اولاً پیوند قبیله ای داشتند، از طرف دیگر اُمویان همانطور که در نهج البلاغه هم هست، بنی امیه بالخصوص چنان پیوند محکم بر اساس اهداف حساب شده و روشهای مشخص داشتند، که مورخین امروز معتقدند پیوند بنی امیه با هم، از نوع پیوندهای حزبی دنیای امروز بود. یعنی فقط احساسات نژادی و قبیله ای نبود که اینها را به هم پیوند می داد، بلکه اینها اهداف مادی بزرگتری داشتند که ناگزیر می دانستند که اتصالشان به همدیگر قوی باشد. بنابراین اینها خیلی به یکدیگر تظاهر به دوستی و محبت و کسی نمی توانست باور کند معاویه قاتل عثمان است.
🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع
#حکمتی_از_نهج_البلاغه
🍃اَللّھُمَّ؏َـجِّللِوَلیِّڪَالفَࢪَج 🍃
•┈••✾🍃🌼🌺🌼🍃✾••┈
https://eitaa.com/Montazeran_zohor_m
✨بسم الله الرحمن الرحیم✨
🌹شرح #حکمت14
🔴 قسمت سوم
🔹روش برخورد با خویشاوندان
🔻بنابراین وقتی که عثمان را نزدیکانی مثل معاویه که هم خویش و هم قبیله و هم خونش بود را رها کردند، نزدیکانی مثل طلحه که تا خرخره از قبل عثمان از بین المال خورده بودند، هم فکرهایی مثل عایشه که هم فکر عثمان بودند در مخالفت با امیرالمؤمنین ؛ وقتی اینها عثمان را واگذاردند، آن موقع دیگران آمدند و نقشه کشیدند و زمینه را فراهم کردند برای کشتن عثمان.
🔻با این نگاه معتقدم حکمت ۱۴ حداقل یک معنای عمیقش این است که اگر تو در خانه نتوانستی بچّه ات را درست تحویل بگیری، بیگانگان می آیند فریبش میدهند و دل و ذهن او را می دزدند. اگر خواهر بزرگوار تو نتوانستی شوهرت را در خانه دلگرم کنی، یک زندگی عاشقانه زیبای پاک را برایش فراهم کنی، بترس که زنان ناپاک دل او را با هوسش خواهند برد. مرد بزرگوارِ خانه اگر تو نتوانستی همسر خودت را با محبت ، با احترام، با همکاری، دلگرم به زندگی کنی، آرام آرام ارتباطش با دیگران او را فریب خواهد داد و بیگانگان او را خواهند برد.
🔻 پس معنای حکمت ۱۴ این است: « کسی را که نزدیکانش واگذارند، بیگانه او را خواهد برد.»
🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع
#حکمتی_از_نهج_البلاغه
🍃اَللّھُمَّ؏َـجِّللِوَلیِّڪَالفَࢪَج 🍃
•┈••✾🍃🌼🌺🌼🍃✾••┈
https://eitaa.com/Montazeran_zohor_m
┄┅═══✼🍃🌹🍃✼═══┅┄
#حکمت14
1⃣:لطفاً توضیح دهید ،این جمله انذار برای نزدیکان است یا بشارت برای فرد؟
#جواب:
👈این حکمت اشاره است به یک آسیب عاطفی_رفتاری دارد.
🔴مراد این است که نیاز انسان به توجه عاطفی نزدیکان اگر در منزل و محیط خودی برآورده نشود، به نقطه ضعفی تبدیل خواهد شد که بیگانه همان را بهانه ارتباط گیری و سپس جذب فرد و سوءاستفاده خواهد کرد. مثل فرزندان برخی خواص جامعه که به دلیل ارضاء نشدن نیازهای عاطفی شان در خانه، محل طمع دشمن قرارگرفته بعضا حتی تا سرحد جاسوسی پیش رفتند.
2⃣:اگر به دلیل اعمال ناشایست یکی از بستگان ، به قصد اصلاح او را طرد کنیم واو به دامان بیگانه و دشمن افتد ، مسئولیتی متوجه ماست؟
#جواب:
✅خیر ! در عبارت حضرت کلمه ضَيّعَه آمده است که به معنای تضییع و خوار کردن است.
🔴انسان وضیع یعنی انسان پست و خوار
✳️بنابراین چنانچه تکلیف شرعی ما _بنا به فرض شما_ طرد فرد خاطی باشد دیگر مصداق تضییع نیست . اساسا برخورد با فاسق، یکی از تکالیف مومن حقیقی است که انشاالله در #حکمت31 تحت عنوان امربمعروف از حضرت خواهیم شنید.
3⃣: در عنوان این حکمت آمده :"روش برخورد با خویشاوندان". اما به نظر بنده میرسد که فقط با خویشاوندان نباشد و حتی هم کیش و هم آیین و هموطن را هم شامل بشود. (مثلا فرار مغزهای یک مملکت بعنوان یک مصداق از واگذار کردن خودی هاست). آیا این برداشت صحیح است؟
4⃣:آیا این حکمت بیان میدارد که خودی ها را کلا (نه فقط خویشاوند) ، در میان خودتان نگه دارید و به آنها توجه و نیکی کنید (و البته خوارشان نکنید) تا چه منفی(بزهکاری) و چه مثبت(تامین نیازهای عاطفی، تحصیلی، رفاهی و...) به بیرون پناه نبرند؟
#جواب:
✳️هر دو نکته ای که بیان شده به نظر درست است اگر چه در خود حکمت عبارت " مَنْ ضَیَّعَهُ الْأقربُ " را آقای مرحوم دشتی ازش برداشت نزدیکان کرده کامل نیست.
👈چون حضرت اقرب را مقابل ابعد استفاده کرده.
🔰یعنی هرکسی که نسبت به دیگران نسبت به شما نزدیکتر است حالا این نزدیکتر بودن یا:
⭕️۱) ازنظر قوم وخویشی بودن است
⭕️۲) ازنظر هم وطن بودن است
⭕️۳) ازنظر هم دین بودن است
⏪بنابراین برداشت درست است.
🖊حجت الاسلام مهدوی ارفع
#حکمتی_از_نهج_البلاغه
🍃اَللّھُمَّ؏َـجِّللِوَلیِّڪَالفَࢪَج 🍃
•┈••✾🍃🌼🌺🌼🍃✾••┈
https://eitaa.com/Montazeran_zohor_m