✨بسم الله الرحمن الرحیم✨ 🌹شرح #حکمت6 🔴 قسمت اول 🔰 امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) در حکمت ۶ نهج البلاغه می فرمایند: «سینه خردمند صندوق راز اوست وخوشرویی وسیله دوست یابی و شکیبایی گورستان پوشاننده عیب ها است». بعضی هم گفته اند که حضرت فرموده است : «پرسش کردن وسیله پوشاننده عیبها است و انسان از خود راضی دشمنان او فراوان هستند». بنابراین ۵ مطلب را در این حکمت باید بررسی کنیم: 1. رازداری 2. خوشرویی 3. صبر و شکیبایی 4. آداب پرسش کردن 5. ازخودراضی و خودپسند نبودن. 🔸1. رازداری: درباره رازداری قبلاً در حکمت ۲ به بهانه مطلبی که پیرامون حاکمیت زبان بر انسان و نتیجه اش که خفت و خواری است کامل بیان کرده‌ایم . 🔸2. خوشرویی: 🔹2.1 تعریف خوشرویی: در حکمت ۳۳۳ نهج البلاغه امیرالمومنین علی (علیه السلام) در توصیف مؤمن می فرمایند : «شادی مومن در چهره او و اندوهش در دل پنهان است». یعنی با مردم خوشرو و بشاش برخورد می کند اگر چه مؤمن به خاطر دوری از جایگاه اصلی او که در قیامت به او خواهد رسید قلبش پر از حزن است. 🔹 2.2 آثار خوشرویی: در نهج البلاغه چند مورد برای آثار خوشرویی بیان شده است: 2.2.1 اقبال مردم: در حکمت ۵۰ می‌خوانیم: «دل‌های مردم گریزان است به کسی روی می آورند که خوشرویی کند» 2.2.2 دوست یابی: در حکمت ۶ می‌خوانیم : «خوشرویی وسیله دوست یابی است» 🔸3. پرسش کردن: در نهج البلاغه بعضی آداب برای پرسش کردن و سؤال کردن بیان شده است. 🔹3.1 سؤال برای فهمیدن و دانستن است نه برای امتحان کردن و دست انداختن. حضرت در حکمت ۳۲۰ در جواب کسی که سوال پیچیده ای را پرسید فرمودند: «برای فهمیدن بپرس نه برای آزار دادن زیرا نادان آموزش گیرنده همانند دانا است و دانای بی‌انصاف مانند نادان بهانه‌جویی است». یعنی شما که چیزی را می‌دانید برای چه چیزی برای دست انداختن سؤال می‌کنید. 🔹3.2 پرسش نکردن از چیزی که نیامده و اثری هم در دانش او ندارد. در حکمت ۳۶۴ می فرمایند: «از آنچه پدید نیامده است نپرسید زیرا آنچه پدید آمده برای سرگرمی تو کافی است». 🔻آداب پاسخ دادن: پاسخ دادن هم آدابی دارد نمونه آن در نهج البلاغه بیان شده است. 1. اقناع و قانع کردن پرسش کننده است. حضرت در حکمت ۲۸۹ درباره یکی از دوستان قدیم خودشان می فرمایند: «گاهی که لب به سخن می گشود بر دیگر سخنوران برتری داشت و تشنگی پرسشگران را فرو می نشاند». 2. وقتی از انسان سؤال کردند و جواب را بلد نبود از گفتن نمی دانم خجالت نکشد. امیرالمؤمنین درحکمت ۸۲ می‌فرمایند: «اگر از کسی سوال کردند و نمی‌دانست شرم نکند و بگوید نمی دانم و کسی که شرم نکند در آنچه نمی داند، بیاموزد». یعنی اگر هم چیزی را بلد نیست خجالت نکشد برود بیاموزد اما اگر کسی چیزی را نمی داند ولی از گفتن نمیدانم هم پرهیز کرد حضرت در حکمت ۸۵ می فرمایند : «کسی که از گفتن نمی دانم رویگردان است به هلاکت و نابودی می رسد» 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع #حکمتی_از_نهج_البلاغه منتظــــران ظهــــور 🍃اَللّھُمَّ؏َـجِّل‌لِوَلیِّڪَ‌الفَࢪَج 🍃 •┈••✾🍃🌼🌺🌼🍃✾••┈

✨بسم الله الرحمن الرحیم✨ 🌹 شرح #حکمت6 🔴 قسمت دوم 🔰خودپسندی و از خود راضی بودن: 🔻سرفصل دیگری که در حکمت ششم به آن پرداخته می‌شود در مورد خودپسندی و از خود راضی بودن است. حضرت علی (علیه السلام) در حکمت ۶ فرمودند: «دشمنان انسان از خود راضی فراوانند». 🔹 نکته اول که باید در باب خودپسندی و هم خانواده های آن از رذایل اخلاقی مانند فخر فروشی و تکبّر دانست، این است که اگر انسان به ناتوانی خودش توجّه کند اصلاً جایی برای فخرفروشی و خود پسندی وجود ندارد. حضرت در حکمت ۴۵۴ می فرمایند: « فرزند آدم را چه به فخر فروشی، زیرا در آغاز نطفه ای گندیده و در پایان مرداری بدبو است نه می تواند روزی خویش را فراهم کند و نه مرگ را از خود دور نمایند». 🔹 نکته دوّم این است که انسان اگر از سرنوشت متکبّران تاریخ پند و عبرت بگیرد هیچگاه دچار این رذیله اخلاقی نمی شود. در خطبه ۱۹۲ نهج البلاغه بند ۷ می‌خوانیم: «مردم! از آنچه بر ملت‌های متکبّر گذشته از کیفر ها و عقوبتها و سخت گیری ها و ذلّت و خواری فرود آمده عبرت بگیرید و از قبرها و خاکی که بر چهره آنها نشست و زمین هایی که با پهلوها بر آن افتاده پند بگیرید و از آثار زشتی که کبر و غرور در دلها می گذارد به خدا پناه ببرید، همانگونه که از حوادث سخت به او پناه می‌برید. آگاه باشید زنهار زنهار، از پیروی و فرمانبری سران و بزرگان تان آنان که به اصل و حسب خود می نازند و خود را بالاتر از آنچه هستند می پندارند و کارهایی نادرست را به خدا نسبت می دهند و نعمت های گسترده خدا را انکار می کنند تا با خواسته‌های پروردگار مبارزه کنند». 🔻 همچنین در خطبه ۲۳۰ بند ۳ می فرمایند: « بر شما باد به تلاش ، کوشش، آمادگی و آماده شدن و جمع آوری زاد و توشه آخرت در دوران زندگی دنیا، دنیا شما را مغرور نسازد چنانکه گذشتگان شما و امّت های پیشین را در قرون سپری شده مغرور ساخت -که البته در اینجا منظور از مغرور شدن فریب دنیا را خوردن است-» 🔹 نکته سوّم تسلیم گمراهان نشدن است. حضرت در بند ۲ از خطبه ۸۷ می فرماید: «و دیگری که او را دانشمند می نامند اما از دانش بی بهره است یک دسته از نادانی ها را از جمعی نادانی گرفته و مطالب گمراه کننده را از گمراهان آموخته و به هم بافته است و دام هایی از طناب های غرور و گفته های دروغین بر سر راه مردم افکنده است. قرآن را بر امیال و خواسته های خود تطبیق می‌دهد و حق را به هوس های خود تفسیر می کند». 🔹 نکته چهارم در بحث خود پسندی مبتلا شدن به بیماری شیطان است. حضرت در بند ۴ از خطبه ۱۹۲ می فرمایند: « ای بندگان خدا! از دشمنان خدا پرهیز کنید مبادا شما را به بیماری خودش مبتلا سازد و با ندای خود شما را به حرکت درآورد و با لشکرهای پیاده و سواره خود بر شما بتازد. به جانم سوگند شیطان تیر خطرناکی برای شکار شما در چله کمان گذارده و تا حد توان کشیده و از نزدیک ترین مکان شما را هدف قرار داده است». یا در بند ۵ خطبه ۱۹۲ می فرمایند: «خدا را خدا را از تکبّر و خودپسندی و از تفاخر جاهلی بر حذر باشید که جایگاه بغض و کینه و رشد وسوسه های شیطان است. ملت‌های گذشته و امّت های پیشین را فریب داده است تا آنجا که در تاریکی جهالتها فرو رفتند و در پرتگاه هلاکت سقوط کردند و به آسانی به همان جایی که شیطان می خواست کشانده شدند. کبر و خودپسندی چیزی است که قلبهای متکبّران را همانند هم نموده است تا قرن ها به تضاد و خونریزی بگذرانند وسینه‌ها از کینه‌ها تنگی گرفت». دربند ۴ همین خطبه ۱۹۲ می فرمایند: « مردم! آتش خشم خود را بر ضد شیطان به کار بگیرید و ارتباط خود را با او قطع کنید». 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع #حکمتی_از_نهج_البلاغه منتظــــــران ظهــــــور 🍃اَللّھُمَّ؏َـجِّل‌لِوَلیِّڪَ‌الفَࢪَج 🍃 •┈••✾🍃🌼🌺🌼🍃✾••┈

✨بسم الله الرحمن الرحیم ✨ 🌹شرح #حکمت6 🔴 قسمت سوم 🔹 نکته پنجم که در بحث خودپسندی باید توجه کرد تا از این آفت در امان ماند، بحث توجه به این حقیقت است که عزت و بزرگی و کبریا مخصوص ذات اقدس خداوندی است. در خطبه ۱۹۲ بند اول ، حضرت می فرمایند: «ستایش خداوندی را سزاست که لباس عزّت و بزرگی پوشید و آن دو را برای خود انتخاب کرد و از دیگر پدیده‌ها بازداشت. آن دو را مرز میان خود و دیگران قرار داد و آن دو را برای بزرگی و عظمت خویش برگزید و لعنت کرد آنکس را که در آرزوی عزت و بزرگی با خدا به ستیزه برخیزد، از این رو فرشتگان مقرب خود را آزمود و فروتنان را از گردن کشان جدا فرمود» ، که اشاره است به آزمون سجده بر آدم که ابلیس به خاطر گردنکشی مردود و رجیم شد اما فرشتگان مقرّب شدند. 🔹نکته ششم در مورد علل خودپسندی است. چه می‌شود انسانها دچار این رذیله مهلک و خطرناک می‌شوند؟ در نهج‌البلاغه چندین دلیل برای خود پسندی بیان شده است که به ترتیب عرض می‌کنم. 🔸1. ستایش و تشویق: در نامه ۵۳ خطاب به مالک اشتر رحمت الله می نویسند: «تا می توانی با اهل ورع و راستگویان بپیوند و آنان را چنان پرورش بده که تو را فراوان نستایند و تو را برای اعمال زشتی که انجام نداده‌ای تشویق نکنند، که ستایش بی اندازه خودپسندی می آورد و انسان را به سرکشی وامی دارد.» در جای دیگری از همین نامه می‌فرمایند: «مبادا هرگز دچار خودپسندی گردی و به خوبیهای خودت اعتماد کنی و ستایش را دوست داشته باشی که اینها همه از بهترین فرصتهای شیطان برای هجوم آوردن به تو است و کردار نیک نیکوکاران را نابود می سازد.» 🔸2. دنیا پرستی : در نامه اول نهج البلاغه است: «همانا بسیاری از مردم تغییر کرده‌اند و از سعادت و رستگاری بی‌بهره مانده اند، به دنیا پرستی روی آورده و از روی هوای نفس سخن گفتند. کردار اهل عراق مرا به شگفتی واداشته است که مردمی خودپسند در چیزی گرد آمده اند.» در خطبه ۲۳۰ هم می فرمایند: «بر شما باد به تلاش و کوشش، آمادگی و آماده شدن و جمع آوری زاد و توشه آخرت در دوران زندگی دنیا. دنیا شما را مغرور نسازد چنانکه گذشتگان شما و امّتهای پیشین را در قرون سپری شده مغرور ساخت.» 🔸3. افتخار به آفرینش خود: در خطبه ۱ درباره ابلیس ملعون و راز سکوتش می فرمایند: «سپس خداوند از فرشتگان خواست تا آنچه در عهده دارند انجام دهند و عهدی را که پذیرفته اند وفا کنند، این گونه که بر آدم سجده کنند و او را بزرگ بشمارند و فرمود بر آدم سجده کنید، همه سجده کردند جز شیطان، غرور و خودبزرگ بینی او را گرفت و شقاوت و بدی بر او غلبه کرد و به آفرینش خودش از آتش افتخار نمود و آفرینش انسان از خاک را تحقیر کرد.» 🔻 در بند دوم از خطبه ۱۹۲ هم می فرمایند: «شیطان بر آدم به جهت خلقت او از خاک فخر فروخت و با تکیه به اصل خود که از آتش است دچار تعصّب و غرور شد. پس شیطان دشمن خدا و پیشوای متعصّبین و سرسلسله متکبران است.» 🔻عجیب است که مولا امیرالمؤمنین در خطبه ۱۹۲ می فرمایند: «ابلیس که شش هزار سال عبادت خدا را کرده بود فقط به خاطر یک استکباری که از خودش نشان داد از درگاه خدا رانده شد.» چه برسد به ما که عبادت های او را هم نکرده ایم. 🔸4. حسادت : امیرالمؤمنین در حکمت ۲۱۲ می فرمایند: «خودپسندی یکی از حسودان عقل است.» در واقع می‌خواهند بفرمایند یکی از آفتهای عقل است. آثار خودپسندی یکی دیگر از مباحث نهج البلاغه است که در بحث بعدی عرض خواهم کرد. 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع #حکمتی_از_نهج_البلاغه منتظــــــران ظهــــور 🍃اَللّھُمَّ؏َـجِّل‌لِوَلیِّڪَ‌الفَࢪَج 🍃 •┈••✾🍃🌼🌺🌼🍃✾••┈

✨بسم الله الرحمن الرحیم ✨ 🌹 شرح #حکمت6 🔴 قسمت چهارم 🔹نکته هفتم در باب خودپسندی و از خود راضی بودن "آثار خود پسندی" است. 🔻1. خودپسندی آفت عقل: حضرت هم در حکمت ۲۱۲ و هم در نامه ۳۱ نهج البلاغه بند هشتم، به این نکته اشاره کردند. در حکمت ۲۱۲ فرمودند: «خودپسندی یکی از حسودان عقل است.» یعنی خودپسندی دشمن عقل است. در نامه ۳۱ هم می‌نویسند: « بدان که خود بزرگ بینی و غرور مخالف راستی و آفت عقل است.» 🔻2. خودپسندی مانع رشد و فزونی نعمت ها : در حکمت ۱۶۷ می‌خوانیم ؛ «خودپسندی مانع فزونی است.» 🔻3. خودپسندی عامل بی ارزش شدن انسان: در نامه ۵۳ خطاب به مالک اشتر می نویسند: «بپرهیز که خود را در بزرگی همانند خداوند بپنداری و در شُکوهِ خداوندی همانند او بدانی، زیرا خداوند هر سرکشی را خار می سازد و هر خودپسندی را بی ارزش می کند.» 🔻4. خودپسندی عامل عذاب و بدبختی: در بند دوازدهم از خطبه ۲ میفرمایند: « برابر فاسدانی که تخم گناه افشاندند و با آب غرور و فریب آبیاری کردند و محصول آن را که جز عذاب و بدبختی نبود برداشتند.» 🔻5. خودپسندی عامل تولید و گسترش بغض و کینه بین انسان ها: حضرت علی (علیه السلام) در بند پنجم از خطبه ۱۹۲ می فرمایند: «خدا را خدا را از تکبر و خودپسندی و از تفاخر جاهلی بر حذر باشید که جایگاه بغض و کینه و رشد وسوسه های شیطانی است که ملت های گذشته و امّت های پیشین را فریب داده است تا آنجا که در تاریکی های جهالت فرو رفتند و در پرتگاه هلاکت سقوط کردند و به آسانی به همان جایی که شیطان می خواست کشانده شدند. کبر و خودپسندی چیزی است که قلبهای متکبّران را همانند هم کرده است تا قرن ها به تضاد و خونریزی بگذرانند.» 🔻6. خودپسندی عامل جنگ و پیکار با خدا : امیرالمؤمنین در خطبه ۱۹۲ بند دوم میفرمایند: «شیطان بر آدم (علیه السلام) به جهت خلقت او از خاک فخر فروخت و با تکیه به اصل خود که از آتش است دچار تعصّب و غرور شد؛ پس شیطان دشمن خدا و پیشوای متعصّبان و سر سلسله متکبّران است که اساس عصبیّت را بنا نهاد و بر لباس کبریایی و عظمت با خدا درافتاد. لباس بزرگی را بر تن پوشید و پوشش تواضع و فروتنی را از تن درآورد، آیا نمی نگرید که خدا به خاطر خود بزرگ بینی او را تحقیر و خوار کرد؟ و به جهت بلندپروازی او را پست و ذلیل گردانید؟ پس او را در دنیا طرد شده و آتش جهنم را در قیامت برای او مهیّا فرمود.» 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع #حکمتی_از_نهج_البلاغه منتظـــــران ظهــــور 🍃اَللّھُمَّ؏َـجِّل‌لِوَلیِّڪَ‌الفَࢪَج 🍃 •┈••✾🍃🌼🌺🌼🍃✾••┈