✳️ درس خارج فقه آیت الله محمد جواد #فاضل_لنکرانی  ۱۲ آذر ۱۳۸۸ 🔶 بررسی ملاک‌های #مکی و #مدنی بودن آیات قرآن: 1⃣ نظریه اول این است که این تقسیم بندی از حیث #مکان است؛ آنچه که در مکّه و نواحی آن مثل منی و عرفات نازل شده باشد، مکّی است و آنچه در مدینه و حوالی آن نازل شده، مدنی است؛ «ما نزّلت بمکّة و ضواحیها فهی مکّیة و ما نزّلت بمدینة و ضواحیها فهی مدنیّة». 2⃣ نظریّه دوم ـ که مشهور بین مفسّرین همین قول استـ تقسیم از حیث #زمان است؛ گفته‌اند المکّی ما نزّل قبل الهجرة ـ آیات مکّی آن است که قبل از هجرت نازل شده باشدـ و إن کان بالمدینة ـ هرچند در مدینه باشد؛ اما چون قبل از امر به هجرت نازل شده، مکّی است. 3⃣ نظریه سوّم این است که باید دید #مخاطب آیه چه کسانی هستند (ملاک خطابی)؛ اگر مخاطبین به عنوان «یا أیّها الناس» است، آیات مکّی خواهد بود و اگر مخاطب «یا أیّها الذین آمنوا» است، این آیات مدنی می‌شوند. #ابن_مسعود این نظر را هم نقل کرده است و هم آن را پذیرفته است. 4⃣(نظریه چهارم) عده ای از حیث #محتوا تقسیم کرده‌اند (ملاک #محتوایی)؛ گفته‌اند: کلّ سورة ذکرت فیه الحدود و الفرائض فهی مدنیّة و کلّ ما کان فیه ذکر القرون الماضیة فهی مکّیة؛ هرچه که راجع به حدود و فرائض است، مدنی است. 🔹البته ناگفته نماند که ملاک خطابی موارد نقض فراوان دارد. @Nardebane_feghahat