📌این چند سطر برشی از بیانات استاد معظم دکتر هاشمی طباطبائی در حاشیه درس خارج است. بسم الله الرحمن الرحیم؛ #مراجع معظم و گرانقدر تقلید، در عین آگاهی‌های بسیاری که در #فقه #احکام و فروعات شرع دارند و به‌رغم اینکه برای ما ثابت است که آنها دارای #سلامت نفس هستند. به‌شدت نیازمند آشنایی با علوم جدید و البته پیچیدگی‌های #سیاست ، #اقتصاد و جریان‌شناسی ، #تاریخ اسلام و ایران ، قوانین #جزایی نوین و روش‌های متنوع و نوبنیاد در تربیت و گفت‌وگو با انسان معاصرند. و اگر دانش‌اندوزی در این زمینه‌ها را در شأن خویش نمی‌بینند یا فرصت آن را ندارند، دست‌کم جانب احتیاط را فرونگذارند. چراکه در مقام پاسخگویی به #استفتائات و بررسی‌ قواعد نوین، نمیشود علوم جدیده را با الحان و الفاظ صد سال پیش پاسخگو بود! گاهی توقف در مسائل، به اندازۀ فتوا اثر دینی و ارزش علمی دارد. ... و از طرفی مراجع گرامی باید بقدر وسعشان مجتهدان نو اندیش و دانشمندان علوم جدید را مطرح، و حتی به عامه مردم معرفی کنند.تا مردم درخور تخصص و شأنشان به آنها رجوع کنند. قطعا این عمل باعث می‌شود که جامعه ی تبلیغی و ترویجی مذهب حقه #تشیع ، رنگ نبازد و در مقابل دیگر مکاتب جهانی حس عقب ماندگی به خود نگیرد. مطلقا می‌گویم که این امر قطعا باید در ضل مقام رفیع مرجعیت واقع شود و نیازمند رأی و نظر مراجع عظام تقلید است. اما مراجع عالیقدر هم باید از جانب خود، علمای متفکر و آشنا به جوامع نوپدید را به هر وجه که مقدور است، پشتیبانی کنند. گرچه ما در دورانی واقع شده ایم که عده ای درصدد حذف مقام مرجعیت، یا حدأقل ، حذف استقلال و رأی مراجع عظام تقلید هستند. و به اسم نظارت بر مقام مرجعیت و چاپ رسالات عملیه ، بر این امرند که مرجعیت را گزینشی کنند و کسانی که به افکار خودشان نزدیک هستند را به این مقام منصوب کنند. که واقعا روزی که مرجعیت انتصابی بشود ، آنروز، روز مرگ حوزات علمیه است. 🔹 تذکرا و مضطراً این موضوع را بیان میدارم. ترسی در وجود ما رخنه کرده است و آتش تسأصل در وجود ما زبانه میزند. با این رویه ی انفعالی؛ کأنه میخواهند با مختل کردن علم آموزیِ درست و طبیعی #حوزویان و عدم خوشه چینی آنان از علوم آل محمد علیهم السلام ، آنها را فقط برای کارمندی فلان و فلان معمم کنند. بر کسی پوشیده نیست که اولین قدم برای انفعال، بی سوادی تام است. چراکه اگر رأی مستقل و معتبر وجود داشته باشد ، انسان بدنبال این و آن نمیرود. و از طرف دیگر علمای اسلام و روحانیون مروج مذهب را که دل جز به حریم ولایت اهل بیت علیهم السلام نسپرده اند، تخریب و تکفیر میکنند. والله که میخواهند حوزه علمیه ، روحانیت و مرجعیت را در دلِ حکومت ها ، دولت ها و اشخاص« هضم » کنند. والله میخواهند روحانیت شیعه را از چشم اهل تشیع بندازند. والله که می‌خواهند حوزه علمیه ای را که از شیخ طوسی اعلی الله مقامه به ما رسیده، با مباحث پوچ، و زد و خورد های سیاسی مشغول نمایند تا از نشر عقاید و معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام باز دارند. والله که همه ی ما مسئولیم در قبال حفظ حریم مرجعیت و بدنه ی حوزات علمیه. والله که اگر مرجعیت برود ، حوزات علمیه می‌رود.علوم و معارف آل محمد علیهم السلام میرود ، دین می‌رود ، امام حسین میرود ، مباحث فقهی و اصولی می‌رود ، این عمامه میرود. والله چوبش را می‌خورید.... 🔸 علمای معظم حوزوی و دانشگاهی به هیچ وجه نباید از جایگاه خیرخواهی امت ، انتقاد و حتی مبارزه با انحرافات و فساد‌ تنزل پیدا کنند.و در مقام یک توجیه گر ظاهر شوند. که اگر اینگونه باشد ، برای مردمِ درد کشیده هم اینطور امر متشبه شود که علمای علوم، کارمند فلان دولت و حکومتند، و محل فعالیتشان هم شعبه ای از آن دولت ها و حکومت هاست. #مرجعیت #نو_اندیشی_معقولانه #استقلال_مرجعیت #مرجعیت_انتصابی

نور شریعت: 🔻جايگاه سنت و مبانی ارزشی حديث حجيت سنّت با توجه به اين كه سنت از نگاه شيعه شاملِ قول و فعل و تقرير پيامبر اكرم - صلي الله عليه و آله و سلم - و امامان معصوم - عليهم السلام - است، اثبات حجيت هر يك نيازمند استدلال جداگانه است. از اين رو در آغاز، حجيت سنت رسول اكرم - صلي الله عليه و آله و سلم - را مورد بررسی قرار مي دهيم و در پی آن اعتبار سنت ائمه را دنبال خواهيم كرد. حجيت سنّت پيامبر اكرم - صلي الله عليه و آله و سلم - اعتبار سنت پيامبر اكرم - صلي الله عليه و آله و سلم - با دو دليل عقلي و نقلي قابل اثبات است. دليل عقلي از فلسفه رسالت و نبوت بهره مي گيرد و دليل نقلي به قرآن و اجماع و سيرة مسلمانان قابل تقسيم است. 1ـ دليل عقلي طبق مباني فلسفي و كلامي، خداوند براي هدايتِ مردم و سامان دادن به نظام اجتماعي و پايان دادن به اختلاف هاي فكري و اجتماعي، انسان هاي برگزيده اي را به عنوان پيامبر به سوي آنان گسيل داشته و بر انگيختن پيامبران بر اساس قاعده لطف و كامل شدن حجّت الهي بر مردم لازم بوده است.[1] از سوي ديگر انجام چنين مسئوليت هاي سنگين تنها در صورتي ميسّر است كه پيامبران از ارتكاب هر گونه لغزش و خطا به دور باشند و صفحه جانشان چنان پاك و پيراسته باشد كه آينة تمام نماي حق و منعكس كننده اراده الهی به شمار آيد؛ زيرا تنها در اين صورت است كه مردم با راهنمايي آنان به صراط مستقيم هدايت مي شوند و با اجراي شريعت الهي و آموزه هاي آسماني، نظام اجتماعي سالم و خدا گونه شكل مي گيرد و اختلاف ها پايان مي پذيرد.[2]  آيا از پيامبري كه وسوسه هاي شيطاني در او راه دارد و گفتار و رفتارش به جاي انعكاس خواسته هاي الهي، منعكس كنندة هواهاي نفساني است و مرتكب لغزش و خطا مي شود، مي توان انتظار داشت كه مردم را از تاريكي ها به سوي نور رهنمون گردد؟! درست به همين دليل است كه متكلّمان مسلمان از آغاز بر عصمت پيامبران پاي فشرده اند و بسياري از مفسران، آياتي را كه در ظاهر با عصمت آنان منافات دارد، به تأويل برده اند. بنابر اين فلسفه بر انگيختن پيامبران - عليهم السلام - عصمت آنان را ضروري مي سازد و عصمت به معناي انطباق كامل در انديشه رفتار و گفتار پيامبران - عليهم السلام - با حقّ و خواست الهي است. و ما از حجيت سنت جز اين را دنبال نمي كنيم. مقصود ما از حجيت سنت آن است كه انديشه، رفتار و گفتار پيامبران به گونه اي باشد كه سراسر انعكاس دهنده ارادة خداوند بوده و به خاطر انتساب الهي، پيروي از آن بر ما لازم باشد. در اين ميان سنت پيامبر اكرم - صلي الله عليه و آله و سلم - به خاطر شخصيت برگزيده و ممتاز آن حضرت در مقايسه با ساير پيامبران از ويژگي منحصر به فردي برخوردار است؛ زيرا پيامبر اكرم - صلي الله عليه و آله و سلم - به خاطر وصول به فرازمندترين قلّه تكامل بشري و مراتب قرب الهي، تجلّي گر اسماء و صفات الهي بوده و در سرزمين جانش جز خواست و ارادة الهي چيز ديگري راه نيافته است. چنين جايگاه بلند معنوي به انديشه، كردار و گفتار آن حضرت اعتباري بس ويژه مي بخشد.  2ـ دلايل نقلي دلايل نقلي حجيّت سنّت شامل، قرآن، اجماع و سيرة مسلمانان است كه اينك به بررسي آنها مي پردازيم:  🔹 قرآن شمار زيادي از آيات قرآن بر اعتبار سنت پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - و هر آنچه منتسب به ايشان است، تصريح نموده كه مي توان آنها را به چهار دسته تقسيم كرد: 🔸 الف ـ حجيّت داوري پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - چنان كه در تبيين فلسفة رسالت اشاره شد، يكي از مسئوليت هاي پيامبران، داوري و پايان دادن به مشاجرات و اختلاف ها است. قرآن كريم در اين باره آورده است: كان الناس امة واحدة فبعث الله النبيين مبشّرين و منذرين و انزل معهم الكتاب بالحقّ ليحكم بين الناس فيما اختلفوا فيه[3]. مردم، امّتي يگانه بودند؛ پس خداوند پيامبران را نويد آور و بيم دهنده بر انگيخت و با آنان، كتاب را به حق فرو فرستاد، تا ميان مردم در آنچه با هم اختلاف داشتند داوري كنند.  پيداست چنين مسئوليتي از پيامبر اكرم - صلي الله عليه و آله و سلم - نيز خواسته شده است، امّا اين فلسفه، زماني به تحقّق مي پيوندد كه داوري آنان براي مردم حجيت داشته باشد. از اين رو قرآن بر حجيت و نافذ بودن داوري پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - تأكيد كرده است. قرآن، مؤمناني را مي ستايد كه وقتي براي داوري به سوي پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - فرا خوانده مي شوند سمعاً و طاعتاً را بر زبان جاري مي كنند و از جان و دل پذيراي داوري پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - مي شوند. انما كان قول المؤمنين اذا دعوا الي الله و رسوله ليحكم بينهم ان يقولوا سمعنا و اطعنا و اولئك هم المفلحون[4]. ⬇️ ⬆️ گفتار مؤمنان ـ وقتي به سوي خدا و پيامبرش خوانده شوند تا ميانشان داوري كند ـ تنها اين است كه مي گويند: شنيديم و اطاعت كرديم و اينانند كه رستگارند. و در جاي ديگر به مردان و

زنان مؤمن گوشزد مي كند كه پس از داوري پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - حقّ هيچ گونه اظهار نظر و تغيير رأي را ندارند و ما كان لمؤمن و لا مؤمنة اذا قضي الله و رسوله امراً ان يكون لهم الخيرة من امرهم.[5] هيچ مرد و زن مؤمني را نرسد كه چون خدا و فرستاده اش به كاري فرمان دهند، براي آنان در كارشان اختياري باشد.  و در جاي ديگر پا را از اين فراتر گذاشته و نشان ايمان را آن دانسته كه اوّلاً: مؤمنان، پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - را داور خود در مرافعات قرار دهند و ثانياً: در پي داوري پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - نه بر زبان، بلكه حتي در دل نيز احساس ناخوشايندي نداشته باشند و تسليم محض ايشان باشند. فلا و ربّك لا يؤمنون حتّي يحكّموك فيما شجر بينهم ثمّ لا يجدوا في انفسهم حرجاً ممّا قضيت و يسلّموا تسليماً[6]. ولي چنين نيست، به پروردگارت قسم كه ايمان نمي آورند، مگر آنكه تو را مورد آنچه ميان آنان ماية اختلاف است داور گردانند؛ سپس از حكمي كه كرده اي در دلهايشان احساس ناراحتي نكنند، و كاملاً سر تسليم فرود آورند. سوگندِ خداوند به خود، براي تبيين چنين مرتبه اي از ايمان، بسيار لطيف و قابل توجه است. پيام اين آيه تسليم تمام عيار مسلمانان در دل، زبان و عمل با پيامبر اكرم - صلي الله عليه و آله و سلم - است. آيا درخواست چنين تسليمي محض از مسلمانان به معناي اعتبار بخشيدن تمام عيار و بدون حدّ و مرز به داوري پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - ـ كه بخشي از سنّت قولي است ـ نيست؟!  🔸 ب - برابري اطاعت از پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - با اطاعت الهي در برخي از آيات، اطاعت از پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - برابر با اطاعت خداوند دانسته شده است. و من يطع الرّسول فقد اطاع الله[7]. هر كس از پيامبر اطاعت كند، قطعاً از خدا اطاعت كرده است. چنان كه در برخي ديگر از آيات پس از فرمان مؤمنان به اطاعت خداوند، به آنان امر شده تا از پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - نيز اطاعت كنند. يا ايّها الّذين آمنوا اطيعوا الله و اطيعوا الرّسول....[8]. اي كساني كه ايمان آورده ايد، خدا را اطاعت كنيد و پيامبر را..... در برخي ديگر از آيات مخالفت با پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - در كنار مخالفت با خداوند ـ عزّ اسمه ـ طرح شده است، نظير آية و من يعص الله و رسوله فقد ضلّ ضلالاً مبيناً[9]. و هر كس خدا و فرستاده اش را نافرماني كند قطعاً دچار گمراهي آشكاري گرديده است. در برخي ديگر از آيات پيش دستي بر پيامبر بسان پيش دستي بر خداوند، مورد نكوهش قرار گرفته است: يا ايها الذين آمنوا لا تقدموا بين يدي الله و رسوله[10] ؛ اي كساني كه ايمان آورديد، در برابر خدا و پيامبرش پيشي مجوييد. نكته قابل توجه آن كه در هيچ يك از اين آيات ضرورت اطاعت از پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - يا عدم مخالفت با ايشان، به حكم يا چيز ديگري تخصيص، يا تقييد نخورده است. و همان گونه كه اطاعت الهي به صورت مطلق و فراگير طرح شده بر اطاعت مطلق از پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - نيز تأكيد شده است. اين امر نشان گر عصمت مطلق پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - و انطباق كامل كردار و گفتار ايشان با خواست الهي است كه در آية: و ما ينطق عن الهوي[11]. و از سر هوس سخن نمي گويد. با نفي سخن گويي از روي هواي نفس انعكاس يافته است. بدون ترديد منوط دانستن محبّت الهي به اطاعت از پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم -، ناشي از اين امر است؛ آن جا كه آمده است: قل ان كنتم تحبّون الله فاتّبعوني يحببكم الله[12]. بگو: اگر خدا را دوست داريد، از من پيروي كنيد تا خدا دوستتان بدارد. اين آيه، معادلة شگفت آور و درس آموزي را به دست مي دهد؛ زيرا در بدو امر چنين به نظر مي رسد كه آيه مي بايست اين چنين باشد: قل ان كنتم تحبّون الله فاتبعوا الله.... يعني اگر خدا را دوست داريد از او تبعيت كنيد. زيرا نشانِ حقيقي دوستي، پيروي و همگامي است، امّا به جاي آن كه اطاعت از خداوند نشان صدق ادّعاي آنان در دوستي خداوند مطرح شود، اطاعت از پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - جاي آن نشسته است. . [1] - براي تفصيل بيشتر ر.ك: كشف المراد، ص 348؛ الشفاء، ص 441 ـ 443.[2] - براي آگاهي بيشتر از دلايل عصمت پيامبران عليهم السلام ر.ك: كشف المراد، ص 349 ـ 350؛ الالهيّات، ج 2، ص 144 ـ188 . [3] - سوره بقره، آيه 213. [4] - سوره نور، آيه 51. [5] - سوره احزاب، آيه 36. [6] - سوره نساء، آيه 65. [7] - همان، آيه 80. [8] - همان، آيه 59. [9] - سوره احزاب، آيه 36. [10] - سوره حجرات، آيه 1. [11]- سوره نجم، آيه 3. [12] - سوره آل عمران، آيه 31. #نهایة_الحدیث #علم_الحدیث

نور شریعت: 🔻وظیفه حاکم اسلامی در برآوردن نیازهای عمومی جامعه در ابتدای بحث باید گفت که حاکم اسلامی وظیفه دارد با توجه به منابع موجود اقتصادی نیازهای عمومی جامعه را برآورد و به سوی بر پا داشتن عدالت اجتماعی گام بردارد. اگر حاکم اسلامی به سبب پاره‌ای از عوامل مانند: نبود برنامه درست اقتصادی بر اساس ارزشهای اسلامی یا مهیا نبودن زمینه پیاده شدن قانونهای مالی اسلام یا برابر نشدن قانونهای مالی اسلام با زندگی امروز یا کافی نبودن وجوه شرعی برای برآوردن نیازها و... می‌بیند، این هدف بزرگ قرآنی از راه دریافت وجوه شرعی پیاده نمی‌شود و روز به روز بر دامنه فقر و فاقه مردم افزوده می‌شود، باید برابر تشخیص اجتهادی خود و مصلحت جامعه حرکتهای اساسی و بنیادینی را برای محرومیت زدایی و به درآوردن لباس نکبت بار فقر از تن جامعه بیاغازد و از افتادن جامعه به چاه ویل ثروت اندوزان جلو بگیرد و سیستمی عادلانه برای دریافت مالیات پی بریزد تا به این هدفهای بلند جامعه عمل پوشند. ⬇️ ⬆️ 🔻احادیث جواز گرفتن مالیات در متون روایی و احادیث دینی وارد شده که می‌توان در جواز گرفتن مالیات به آنها استناد کرد: امام صادق - علیه السلام-می‌فرماید: ولکن الله عزّوجلّ فرض فی اموال الاغنیاء حقوقاً غیر الزکاة فقال عزّوجلّ: والذّینَ فی أموالِهِم حقٌ معلوم لِلسّائل. فالحق المعلوم غیر الزکاة وهو شئ یفرضه الرّجل علی نفسه فی ماله یجب علیه ان یفرضه علی قدر طاقته وسعة ماله. ومما فرض الله عزوجل ایضاً فی المال من غیر الزکاة قوله عزوجل:(الذین یصلون ما اَمر الله به اَنْ یوصَل) ومَن أدی ما فرض الله علیه فقد قضی ماعلیه.[وسایل الشیعه، ۶، ص۲۷] خداوند در مالهای توانگران حقوقی غیر از زکات واجب کرده است. چنان که فرموده: و آن کسان که در اموالشان حقّی است معلوم. این (حق معلوم) غیر از زکات است چیزی است که شخص آن را بر خود واجب می کند تا از دارایی خود بپردازد و لازم است که به اندازه توان و قدرت مالی وی باشد و از دیگر واجبات مالی غیر از زکات چیزی است که خدا فرموده: آن کسانی که پیوند خود را با هر که خدا فرموده باشد پیوسته و برقرار نگه می دارند. و کسی که آنچه خدا بر او واجب کرده بپردازد وظیفه‌اش را به پایان رسانده است. ➰➰➰➰➰➰➰➰➰➰ 🔹 اما کلام ما اینجاست ، در شرایط کنونی که اقتصاد مملکتی در بدترین وجه خود قرار دارد آیا از لحاظ شرعی و حتی قانونی جائز است که به هر بهانه ای دست در جیب مردم شود؟ ولو به اسم و بهانه ی مالیات اسلامی! چرا حکومتی که باصطلاح به اسم اسلام و احکام شریعت برپا شده ، دست از زیاده خواهی ها و ریخت و پاش های تبلیغاتی خود نمی‌کشد؟ چرا عمال دولتی و حکومتی از تشریفات و زوائد کارکنانشان کم نمیکنند ؟ چرا در بحث مقاومت و تحمل تحریم های اقتصادی فقط مردم بار گرانی و فقر را بدوش بکشند و در عوض عمال حکومت در رفاه تام و تمام باشند؟ چرا دولت و حکومت متمرکز بر فرار های مالیات هزاران میلیاردی، که خیلی از آنها وابستگان خود عمال حکومت و از وجهی شرکت های وابسته خود دولت و حکومت هستند نمیشود؟ چرا معممینی که وابسته به حکومت هستند ، فقط نُک پیکانشان به سمت عامه ی مردم است؟ و از حکومت که باعث وجود این مشکلات است غافلند؟ مگر جایگاه رفیع روحانیت و مسند امامت جمعه برای برقراری قسط و عدل ، و از طرفی فریاد بر سر بی عدالتی و ظلم به جامعه نیست ؟ 🔸از این رو به بیان گوشه‌ای از روایت حضرت مولانا و مقتدانا امام صادق علیهم‌السلام در رابطه با عدالت و کم شدن فاصله بین طبقات مختلف جامعه می‌پردازیم. 🔻لزوم کم شدن فاصله طبقاتی در کلام امام صادق علیه‌السلام ابوبصیر می‌گوید: سألت ابا عبدالله- علیه السلام- عن رجل له ثمانمأَةَ درهم و هو رجلٌ خفاف ولَه عیال کثیر أَلَه اَن یأخذ مِن الزَّکاة؟ فقال:یا أَبا محمد أَیربَحْ فی دراهمه مایقوت بِه عیاله و یفضُل؟ قال:نعم. قال:کمْ یفضُل؟ قال:لا أَدری. قال:اِن کانَ یفضُل عن القوتُ مقدار نصفِ القوتُ فلا یأخُذ الزّکاة واِنْ کانَ أقلّ مِن نصف القُوت أخذ الزکاة. قال:قلت:فَعَلَیه فی مالِه زکاة یلزمه؟ قال:بَلی قال:قُلت:کیف یصنع؟ قال:یوَسّع بها علی عیاله فی طعامِهم و کسْوَتهم و یبقی منها شیئاً یناوله غیرهُم وما أَخذ مِن الزکاة فضَّهُ علی عیاله حتی یلحقهم بِالناس.[وسایل الشیعه، ج۶، ص۱۵۹] از امام صادق - علیه السلام- سؤال کردم درباره مردی که دارایی او هشتصد درهم است و زندگی سبکی دارد و دارای نان خورِ بسیار. آیا جایز است زکات بگیرد؟ امام فرمود:یا اَبا محمد آیا به وسیله این درهم‌ها به اندازه هزینه زندگی و بیشتر به دست می‌آورد؟ گفتم:بله.امام فرمود:چه مقدار بیشتر از هزینه زندگی درآمد دارد؟ گفتم:نمی دانم. فرمود: اگر سود او به میزان نصف هزینه زندگیش باشد نباید زکات بگیرد و اگر کمتر از این مقدار باشد زکات بگیرد.گفتم: آیا در اموال وى زکات است که باید بپردازد؟ فرمود: بلى. گفتم: چه کند؟

فرمود: با آن زندگى خود را گشایش دهد در خوراک و پوشاک خانواده اش بهبود بخشد و آنچه باقى مى‌ماند به دیگران هدیه کند و زکاتى که مى‌گیرد به افراد تحت تکفل خود بپردازد تا در سطح زندگى دیگر مردمان درآیند. می‌بینیم امام- علیه السلام- برخلاف فرهنگ موجود تنها به فراهم کردن خوراک و غذای یک شب و یک روز و یا یک ماهِ و یک سال بینوایان نمی‌اندیشد بلکه به برآوردن نیازهای حیاتی و انسانی مسلمان در سطحی برابر با دیگر مردمان می‌اندیشد. به برقراری توازن اقتصادی در جامعه و نزدیک شدن طبقات به یکدیگر نظر دارد. 🔻 بیانات استاد محقق دکتر سید صائب هاشمی نسب #مالیات

🔹 وقال الأستاذ الدکتور الهاشمي الطباطبائي فی المقرر خارج الفقه: 🔸حدود #ولایة #الفقيه اما المقام الاول: فلا اشكال فيه من جهة ثبوت الولاية للفقيه في الجملة اجماعا و نصا و القدر المتيقن منها ولايته على #القضاء. اما اثبات سائر الولايات له كولاية الحكم في غير مورد التخاصم كما في #الهلال و الولاية علي القصر و الاوقاف و علي نصب القيم و المتولي بعنوان ولاية الحاكم ففي غاية الصعوبة والاشكال 🔻لا يحتاج الفقيه إلى أي شئون المزید ، حتى في الأمور الحكومة. فالولاية المطلقة ليست إلا من شؤون الله تعالى ولا شيء غير ذلك

📌فرق قاعده #اصولی و #فقهی ✍️المحقق الدکتور الهاشمي الطباطبائي 1- انّ القاعدة الاصولية ميزانها ان تنتج الحكم الكلي، بينما القاعدة الفقهية لا تنتج الّا الحكم الجزئي‏ در قاعده فقهی همیشه نتیجه جزئی گرفته میشود مثلا نتیجه قاعده فراغ صحت این عمل خاص و یا اینکه نتیجه قاعده طهارت طهارت این ماء خاص است به خلاف قاعده اصولی که در آن نتیجه کلی گرفته می شود مثلا در استصحاب در شبهه حکمیه نتیجه وجوب نماز جمعه است نه این نماز جمعه خاص. در رد این وجه فرق بیان شده که همه قواعد فقهیه در شبهات موضوعیه جاری نمی شوند بلکه بعضی از آن ها مثل قاعده مالا یضمن و یا قاعده طهارت و اثبات طهارت ارنب در شبهات حکمیه جاری و نتیجه کلی اخذ می شود. از طرف دیگر این طور نیست که همه مسائل و قواعد علم اصول ناظر به احکام کلی باشند بلکه در بعضی موارد ناظر به حکم جزئی است ولی محل جریان شبهه حکمیه است.مثل بعضی افعال خاص که به واسطه بعض قواعد اصولی نسبت به پیامبر و یا بعض ائمه ثابت شود.البته درست است که این احکام در خارج واقع نشده اما امکان وقوع دارد. پس دقیق تر این است که در وجه فرق اول گفته شود که قاعده اصولی مخصوص جریان در شبهات حکمیه است ولو اینکه حکم جزئی حاصل شود و قاعده فقهی مخصوص شبهات موضوعیه است پس قاعده استصحاب و یا طهارت و هر قاعده ی دیگری که هم در شبهات حکمیه جاری میشود هم در شبهات موضوعیه در صورت اول جزو مسائل علم اصول در و در صورت دوم از مسائل علم فقه است. 2- انّ المسائل الأُصولية لا تتضمن حكماً شرعيّاً، خلافاً للقواعد الفقهية التي تتضمن حكماً شرعيّاً. در قاعده اصولی نفس قاعده حکم شرعی نیست مثلا در مباحث الفاظ صرفا اثبات حجیت می شود به خلاف قاعده فقهی که نفسش حکم شرعی است. 3-القواعد الفقهية يمكن أن تختص بباب دون باب، و هي كثيرة بخلاف المسائل الاصولية، فإنها جارية في جميع أبواب الفقه. مثلا برائت یا قواعد باب الفاظ در جای جای فقه کاربرد دارد به خلاف قواعد فقهی که در ابواب خاصی استفاده می شوند مثل طهارت ... 4- نتيجة المسألة الاصوليّة إنّما تنفع المجتهد، و لا حظّ للمقلّد فيها. قاعده اصولی فقط به کار فقیه می خورد و مقلد نمی تواند از آن استفاده کند به خلاف قاعده فقهی که مقلد هم از آن می تواند استفاده کند و این امکان برایش وجود دارد مثل قاعده طهارت.پس قاعده ما لایضمن نقض بر این وجه نیست چون ما امکان را اثبات کردیم و مقلد هم در صورت اطلاع به عقود صحیح ضمان آور می تواند از این قاعده استفاده کند. 5- أن المسائل الاصولية نتائجها تقع كبرى في طريق إثبات الوظيفة، بخلاف القواعد الفقهية، فإن شمولها لمصاديقها نحو شمول الطبيعي لأفراده. در قاعده فقهی شخص فقط یک تطبیق و پیدا کردن مصداق را دنبال می کنیم مثلا برای قاعده ی طهارت دنبال مصداق هستیم تا این قاعده در آن مجرا جاری شود به خلاف قاعده اصولی که مجتهد در آن نتیجه این قاعده را به عنوان کبری در یک قیاس استفاده می کند تا نتیجه حکم شرعی شود.مثلا به واسطه حجیت خبر واحد و به ضمیمه اش یه یک خبر است که مثلا وجوب نماز جمعه ثابت می شود.به تعبیر دیگر در صورت اول هیچ علم جدیدی ایجاد نمی شود ولی در صورت دوم علم جدیدی به عنوان وجوب نماز جمعه ایجاد می شود. 6- أنّ للقواعد الاصوليّة عنوان الآليّة في الاستنباط، بخلاف القواعد الفقهيّة فإنّ لها عنوانا استقلاليّا. قاعده اصولی به عنوان وسیله استفاده می شود تا به حکم شرعی دست پیدا کرد یعنی در قیاسی به عنوان کبری قرار می گیرد تا حکم شرعی نتیجه می شود به خلاف قاعده فقهی که آلیت در آن نیست بلکه خودش حکم فرعی شرعی است... 7- ان الاستنتاج في القاعدة الأُصولية غير متوقّف على القاعدة الفقهية بخلافها فإنها متوقّفة على القاعدة الأُصولية. استفاده از قاعده فقهی نیازمند قاعده ی اصولی است مثلا برای استفاده از قاعده طهارت در فقه اولا باید این قاعده را مثلا از اخبارش استفاده کرد پس برای به کارگیری این قاعده فقهی نیازمند یک قاعده اصولی مثل حجیت خبر واحد و حجیت ظواهر هستیم به خلاف قاعده اصولی که برای استنتاج از آن نیازمند قاعده فقهی نیستیم. 📌 برشی از مباحث فقهی استاد محقق دکتر سید صائب هاشمی نسب