سبک زندگی قرآنی
قسمت ۳۷
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ الْكِتابِ الَّذِي نَزَّلَ عَلى رَسُولِهِ وَ الْكِتابِ الَّذِي أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ وَ مَنْ يَكْفُرْ بِاللَّهِ وَ مَلائِكَتِهِ وَ كُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالًا بَعِيداً (نساء، ایه ۱۳۶)
اى كسانى كه ايمان آوردهايد! به خداوند و پيامبرش و كتابى كه بر پيامبرش نازل كرده و كتابى كه پيشتر فرستاده است، (به همهى آنها) ايمان (واقعى) بياوريد. و هر كس به خدا و فرشتگان و كتب آسمانى و پيامبرانش و روز قيامت كفر ورزد پس همانا گمراه شده است، گمراهى دور و درازى.
مراد آيه يا آن است كه: اى مؤمنان! گامى فراتر نهيد وبه درجات بالاتر دست يابيد، يا آنكه بر ايمانتان براى هميشه استوار بمانيد و اندكى از آن عدول نكنيد.ايمان داراى درجاتى است، چنانكه در آيات ديگر نيز مىفرمايد: «وَ الَّذِينَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُدىً» «1» كسانى كه هدايت شدند خداوند به هدايت آنان بيافزايد، «لِيَزْدادُوا إِيماناً مَعَ إِيمانِهِمْ» تا ايمانى بر ايمان خويش بيافزايند.
دست اورو های این آیه:
۱- مؤمن، بايد تلاش كند تا خود را به بالاترين مرتبهى از ايمان برساند. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا آمِنُوا»
۲- اديان آسمانى، هدف و حقيقت واحدى دارند، همچون كلاسهاى يك مدرسه كه تحت نظارت يك مدير است. «الْكِتابِ الَّذِي نَزَّلَ عَلى رَسُولِهِ وَ الْكِتابِالَّذِي أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ»
۳- ايمان به همهى پيامبران و كتابهاى آسمانى، لازم است. آمَنُوا ،. وَ مَنْ يَكْفُرْ .،فَقَدْ ضَلَ
آموزه های مکتب امام علی النقی الهادی (علیه السلام )
۱-- قالَ الإمامُ علی بن محمد النقی الهادی: الدُّنْیا سُوقٌ رَبحَ فیها قَوْمٌ وَخَسِرَ آخَرُونَ. [أعیان الشّیعة: ج ۲، ص ۳۹]
از امام هادی روایت شده است: دنیا همانند بازاری است که عدّه ای در آن [برای آخرت] سود می برند و عدّه ای دیگر ضرر و خسارت متحمّل می شوند.
۲- قالَ(علیه السلام): یَاْتی عَلماءُ شیعَتِنا الْقَوّامُونَ بِضُعَفاءِ مُحِبّینا وَأهْلِ وِلایَتِنا یَوْمَ الْقِیامَةِ، وَالاْنْوارُ تَسْطَعُ مِنْ تیجانِهِمْ. [بحارالأنوار: ج ۲، ص 6، ضمن ح 13]
از امام هادی روایت شده است: علماء و دانشمندانی که به فریاد دوستان و پیروان ما برسند و از آن ها رفع مشکل نمایند، روز قیامت در حالی محشور می شوند که تاج درخشانی بر سر دارند و نور از آن ها می درخشد.
۳- قالَ(علیه السلام)علیه السلام): الْغَضَبُ عَلی مَنْ لا تَمْلِکُ عَجْزٌ، وَعَلی مَنْ تَمْلِکُ لُؤْمٌ. [مستدرک الوسائل: ج ۱۲، ص 11، ح 13376]
از امام هادی روایت شده است:: غضب و تندی در مقابل آن کسی که توان مقابله با او را نداری، علامت عجز و ناتوانی است، ولی در مقابل کسی که توان مقابله و رو در روئی او را داری علامت پستی و رذالت است.
۴- قالَ(علیه السلام): مَنْ اَطاعَ الْخالِقَ لَمْ یُبالِ بِسَخَطِ الْمَخْلُوقینَ. [بحارالا نوار: ج 50، ص 177، ح ۵۶] از امام هادی روایت شده است: هرکس مطیع و پیرو خدا باشد از قهر و کارشکنی دیگران باکی نخواهد داشت.
۵- قالَ(علیه السلام): السَّهَرَ أُلَذُّ الْمَنامِ، وَالْجُوعُ یَزیدُ فی طیبِ الطَّعامِ. [بحارالانوار: ج 84 ص ۱۷۲] از امام هادی روایت شده است:: شب زنده داری ، خواب بعد از آن را لذیذ می گرداند؛ و گرسنگی در خوشمزگی طعام می افزاید.
۶- قالَ(علیه السلام): مَن کَانَ عَلی بَیِّنةٍ مِن رَبِّهِ هَانَت عَلیهِ مَصائِبُ الدُّنیا وَلَو قرضَ ونشرَ. [تحف العقول، ص 511]
از امام هادی روایت شده است: : هر که بر طریق خداپرستی محکم و استوار باشد، مصائب دنیا بر وی سبک آید، گر چه تکه تکه شود.
۷- قالَ(علیه السلام): التَّواضُعُ أَن تُعطِی النّاسَ مَا تُحِبُّ أَن تُعطاه. [المحجة البیضاء ، ج 5 ، ص 225]
از امام هادی روایت شده است:: فروتنی در آن است که با مردم چنان کنی که دوست داری با تو چنان باشند.
۸-قالَ(علیه السلام): العُقُوقُ یُعَقِّب القِلَّة ویُؤدِّی إِلی الذِّلَّة. [مسند الامام الهادی ، ص 303]
از امام هادی روایت شده است:: نارضایتی پدر و مادر ، کم توانی را به دنبال دارد و آدمی را به ذلت می کشاند.
۹- قالَ(علیه السلام): إنَّ اللهَ جَعَلَ اَلدُّنیا دارَ بَلوی وَالآخِرَةَ دارَ عُقبی وَجَعَلَ بَلوَی الدُّنیا لِثَوابِ الآخِرَةِ سَبَباً، وَثَوابَ الآخِرَةِ مِن بَلوَی الدُّنیا عِوَضاً. [اعلام الدین، ص 512]
از امام هادی روایت شده است:: خداوند دنیا را منزل حوادث ناگوار و آفات, و آخرت را خانه ابدی قرار داده است و بلای دنیا را وسیله به دست آوردن ثواب آخرت قرار داده است و پاداش اُخروی نتیجه بلاها و حوادث ناگوار دنیاست.
۱۰- قالَ(علیه السلام): مَن کانَت لَهُ اِلَی اللهِ حاجَةٌ فَلیَزُر قَبرَ جَدِّیَ الرِّضا(علیه السلام) بِطوُسٍ وَهُوَ عَلی غُسلٍ وَلیُصَلِّ عِندَ رَأسِهِ رَکعَتَینِ وَلیَسئَلِ اللهَ حاجَتَهُ فی قُنوُتِهِ فَاِنَّهُ یَستَجیبُ لَهُ ما لَم یَسئَل مَأثَماً أو قَطیعَةَ رَحِمٍ. [وسائل الشیعه، ج14، ص ۵۵۹]
از امام هادی روایت شده است: کسی که از خدا حاجتی را می خواهد؛ قبر جدم حضرت رضا(علیه السلام) را در طوس با غسل، زیارت کند و دو رکعت نماز بالای سرش بخواند و در قنوت نماز، حاجت خویش را طلب نماید در این صورت حوائج وی مستجاب می شود، مگر آن که طلب انجام گناه و یا قطع رحم را کند
لیله الرغائب:
ماه رجب فرصتي براي نزديكترشدن به خدا و راز و نيازهاي عاشقانه مخلوق با خالق و شب آرزوهاست.
لیله الرغائب ماه رجب؛ تولدی دوباره را به عاشقان نوید می دهد و فصل جدیدی از زندگی را می گشاید كه از عطر دل انگیز نیایش سرشار است و شب نزول ملائك بر زمین است.در این شب ملائك خطاب به بندگان خدا ندا سر می دهند كه ای ذاكران، مطیعان،
مستغفران، توبه جویان، عاشقان، مژده، مژده كه بر شما بشارت باد آمدن ماه رجب و لیله الرغائب!
نخستین پنجشنبه ماه مبارك رجب به عنوان 'لیله الرغائب' نامیده شده و بر آن اعمال و آدابی وارد شده كه ادای آن دل های مومنان را از گناه و معصیت شست وشو می دهد.
رغائب در حقیقت جمع رغیبه، یعنی شبی كه در آن عطاها و مواهب فراوانی نصیب مومنان می شود.
احیا گرفتن و بیداری و نیایش شب جمعه اول ماه رجب فضیلت ویژه دارد و موجب دستیابی به عطایای ارزشمند پروردگار می شود.
رسول گرامی اسلام (ص) می فرماید: هر كس ۱۲ ركعت نماز را در این شب بجا آورد، ثواب این نماز به نیكوترین صورت با روی خندان و درخشان و با زبانی فصیح در شب اول قبر در حضور این فرد ظاهر می شود و به او می گوید: ای دوست من، مژده می دهم تو را كه از هر شدّت و سختی نجات یافته ای.(رجوع به مفاتیح الجنان برای دریافت آداب آن)پروردگار مهربان در زمزمه با بنده خویش برای عظمت این ماه آورده است:
من همنشین آنم كه با من همنشین شود، مطیع آنم كه مطیع من باشد، بخشنده آنم كه از من بخشش خواهد، ماه، ماه من است و بنده، بنده من است، و رحمت، رحمت من است، هر كه مرا در این ماه بخواند پاسخش می دهم و هر كه از من چیزی بخواهد، به او عطا می كنم. هر كه از من راه بخواهد، هدایتش می كنم، این ماه را رشته ای بین خود و بندگانم قرار داده ام كه هر كس آن را بگیرد، به من می رسد.
احیای این شب موجب زدودن گناهان و نزدیكی هر چه بیشتر بندگان با خدا خواهد بود و گرامیداشت و یادآوری درگذشتگان و خیرات برای آنان ارزش معنوی بسیاری دارد.مرحوم میرزا جواد ملكی تبریزی رضوان الله تعالی علیه در خصوص روزهداري در ماه رجب با توجه به تاكیدات ائمه اطهار(ع) آورده است: ثواب دنیوي و آخروي بسیاری براي روزه داران در این ماه بر شمرده اند.
همچنین ازامام صادق علیه السلام روایت شده است: روز قیامت منادي ندا می دهد كجایند رجبیّون؟ و در این هنگام عدّهاي از میان جمع مردم بر ميخیزند كه از چهرهي آنها نور ميدرخشد و بر سر آنان تاج ملائكه را نهاده اند.'رجب'، ماه خداست؛ ماه پر بركتی است كه اعمال بسیاری برای آن ذكر شده است و باید خود را در دریای زلالش بشوییم تا پاك شویم
سبک زندگی قرآنی
قسمت ۳۸
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الْكافِرِينَ أَوْلِياءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ أَ تُرِيدُونَ أَنْ تَجْعَلُوا لِلَّهِ عَلَيْكُمْ سُلْطاناً مُبِيناً (نساء:۱۴۴)
اى كسانى كه ايمان آوردهايد! كافران را به جاى مؤمنان دوست و سرپرست خود نگيريد، آيا مىخواهيد براى خداوند دليل و حجّت آشكار عليه خودتان قرار دهيد؟مؤمنان حقّ ايجاد رابطه با كفّار را ندارند، ولى منافقان با كافران رابطهى تنگاتنگ دارند.
قرآن، كفّار را شيطانهاى منافقان «خَلَوْا إِلى شَياطِينِهِمْ» و برادران منافقان معرفى مىكند «الَّذِينَ نافَقُوا يَقُولُونَ لِإِخْوانِهِمُ الَّذِينَ كَفَرُوا» تعبيرات قرآن در آيات ۱۳۹ و ۱۴۱ مبين كيفيّت رابطهى آنان با كفّار بود. دست آورد های این ایه در سبک زندگی:
۱- پذيرش ولايت كفّار با ايمان سازگار نيست. يك دل، دو دوستى برنمىدارد. يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا .
۲- تولّى و تبرّى، دوستى با مؤمنان و دورى از كافران، لازمهى ايمان است. «لا تَتَّخِذُوا الْكافِرِينَ أَوْلِياءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ»
۳- از هر نوع اختلاط، رفاقت و قراردادى كه نتيجهاش به زيان مسلمانان باشد، بايد پرهيز كرد. «لا تَتَّخِذُوا الْكافِرِينَ أَوْلِياءَ»
۴-- در سياست خارجى، روابط سياسى و اقتصادى، گزينشها و عزل و نصبها، هر اقدامى كه به سلطهى كفّار بر مسلمانان انجامد حرام و محكوم است. «لا تَتَّخِذُوا الْكافِرِينَ أَوْلِياءَ»
۵- مسلمان ذلّت پذير، در برابر خداوند پاسخى ندارد. أَ تُرِيدُونَ أَنْ تَجْعَلُوا لِلَّهِ ...
سبک زندگی قرآنی
قسمت۳۹
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ أُحِلَّتْ لَكُمْ بَهِيمَةُ الْأَنْعامِ إِلَّا ما يُتْلى عَلَيْكُمْ غَيْرَ مُحِلِّي الصَّيْدِ وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ إِنَّ اللَّهَ يَحْكُمُ ما يُرِيدُ (مائده:۱)
اى كسانى كه ايمان آوردهايد! به عقد و پيمانها (ى خود، با خدا و مردم) وفا كنيد. (خوردن گوشت) چهارپايان براى شما حلال گشته، مگر آنها كه (حكم حرمتش) بر شما خوانده خواهد شد، و در حال احرام شكار را حلال نشمريد، همانا خداوند به هر چه خواهد (ومصلحت بداند) حكم مىكند.
كلمهى «بَهِيمَةُ» در اينجا به معناى چهارپا و اعم از «انعام» است، «انعام» به گاو و شتر و گوسفند مىگويند و «بَهِيمَةُ الْأَنْعامِ» كه سه بار در قرآن آمده به معناى حلال بودن گوشت اين چهارپايان است. ازامام صادق عليه السلام روایت شده است: مراد از «بَهِيمَةُ الْأَنْعامِ»، جنين حيوان ذبح شده است كه تزكيهى مادرش، تزكيهى او نيز به شمار مىرود. مرحوم فيض در تفسير صافى آورده است: «ممكن است اين روايت بيان مصداق پنهان آن باشد و يا اينكه از شكم مادر به آنها «بهيمة» گفته مىشود، بنابراين منافاتى با تعميم ندارد.
ازرسول الله صلى الله عليه و آله روایت شده است: «لا دين لمن لا عهد له» ، كسى كه وفا ندارد، دين ندارد. آرى، اگر به پيمانها عمل نشود، اساس جامعه واعتماد عمومى بهم مىريزد وهرج ومرج پيش مىآيد.قرآن، وفاى به پيمان حتّى با مشركان را لازم مىداند، «فَأَتِمُّوا إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلى مُدَّتِهِمْ» و طبق حديثى از امام صادق عليه السلام وفاى به پيمان فاجران هم لازم است. بر اساس روايتى ديگر، اگر يك مسلمان حتّى با اشاره، به دشمن كافر امان داد، بر ديگر مسلمانان رعايت اين پيمان اشارهاى، الزامى است.كتب آسمانى، عهد خداوند هستند و بايد به آنها وفادار بود، عهد قديم (تورات)، عهد جديد (انجيل) و عهد اخير (قرآن). در حديث مىخوانيم: «القرآن عهد اللّه» دست آورد های این آیه در سبک زندگی عبارت است :
۱- مسلمانان بايد به همهى پيمانها، (با هر كس و هر گروه،) پايبند باشند، چه قراردادهاى لفظى، كتبى؛ پيمانهاى سياسى، اقتصادى، اجتماعى ويا خانوادگى؛ با قوى يا ضعيف، با دوست يا دشمن، با خدا (مثل نذر و عهد) يا مردم، با فرد يا جامعه، با كوچك يا بزرگ، با كشورهاى منطقه يا قراردادهاى بين المللى. كلمهى «بِالْعُقُودِ» داراى «الف و لام» است كه شامل همهى قراردادها مىشود. «أَوْفُوا بِالْعُقُودِ»
۲- اشعار دارد كه ايمان، ضامن وفاى به عهد و پيمانهاست. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ»
۳- حال كه خداوند انواع نعمتها را در اختيار ما گذاشته است، پس به پيمانهاىاو وفادار باشيم. «أَوْفُوا بِالْعُقُودِ أُحِلَّتْ لَكُمْ»
۴-- يكى از پيمانهاى الهى، توجّه به احكام حلال وحرام در خوردنىهاست. «أَوْفُوا بِالْعُقُودِ أُحِلَّتْ لَكُمْ»
۵- اسلام، هم به مسائل اجتماعى و هم به مسائل اقتصادى توجّه دارد. (وفاى به عهد، مسئلهى اجتماعى و اقتصادى وبهرهگيرى از حيوانات، از مسائل اقتصادى است.) «أَوْفُوا بِالْعُقُودِ أُحِلَّتْ لَكُمْ بَهِيمَةُ الْأَنْعامِ»
۶- مصرف گوشت گاو، شتر و گوسفندى كه مرده يا خفّه شده باشند، حرام است. «إِلَّا ما يُتْلى عَلَيْكُمْ»
۷- همهى چهارپايان حلال نيستند. «إِلَّا ما يُتْلى عَلَيْكُمْ» (بنابر اينكه جمله، مربوط به انواع چهارپايان باشد.)۸-- براى حفظ حرمت احرام بايد كمى هم محروميّت چشيد و از شكار، چشم پوشيد. «غَيْرَ مُحِلِّي الصَّيْدِ وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ»
۹- عمل به محرّمات احرام، از جمله موارد وفاى به عهد و پيمان با خداست. أَوْفُوا بِالْعُقُودِ ... غَيْرَ مُحِلِّي الصَّيْدِ وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ
۱۰-احرام، عهد و پيمان با خداوند است. أَوْفُوا بِالْعُقُودِ ... وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ