🔵 نظر علامه مصباح در زمینه طب اسلامی: آيا پيغمبر اكرم و ائمه اطهار(ع) در زمينه «طب»؛ مطلب جديدي آورده‌اند؟ يا آنچه نقل شده [مثلاً در کتاب‌های طب النبی و طب الرضا]، كم و بيش در كتاب‏هاي پيشينيان و هم دوره‏‌هاي آنان هست؟ 🔻 آيا آن‌ها [ روایات اهل بیت] همان دستوراتی است كه در طب‌‏های قديم باستانی نظير طب يونانی، طب ايرانی، هندی و چينی مطرح بوده است؟! به هر حال نخستين پرسش در اين باب اين است كه بين آنچه در روايات اهل بيت(ع) راجع به مسائل طبی آمده، با آنچه در كتب يونانی يا كتب ايرانی يا ساير تمدن‏‌های كهن وجود داشته، چه تفاوتی است؟ اگر قرار است به مسأله طب اسلامی بها دهيم، و آن را بكاويم و بررسی كنيم كه در اين ميراث دينی، چه چيزهايی وجود دارد كه می‌‏توان از آن استفاده كرد، بايد طرح تحقيقی عالمانه‌‏ای برای اين كار طراحی كنيم. صرف قرائت چند آيه و روايت و نقل یک داستان، مشكل ما را در تحقيق طب اسلامی يا طب نبوی حل نمی‌‏كند. روايات در دسترس است، كتاب‏‌هايی هم نوشته شده و شرح‏‌هايی نيز برای آن، نگاشته‌‏اند، اين‌‏ها اگر كارآيی داشت، تا به حال از آن استفاده می‌كردند. 🔻 آيا تعريف از طب بوعلی و محمدبن زكريا رازی، مفهوم طب النبی را شرح می‌‏كند؟ آيا طب النبی همان است كه آنها گفته‌‏اند؟! درحالی كه بيشتر مطالب آنان[طب بوعلی و رازی] از #يونانيان گرفته شده، و براساس نظر و روش آنها پيش رفته و تحقيق شده است. مبانی طب بوعلی همان اصول موضوع يونانيان است. مطالبی از قبيل: عناصر اربعه و اخلاط اربعه كه در بدن موجود است مثل: خون، صفرا، بلغم و سودا در طب يونانی و طب باستانی وجود دارد. پس نمی‌‏توان مطالب ذكر شده را #طب_اسلامی ناميد؛ چرا كه در آن‏‌ها نه از اسلام اثری پيدا است، نه وحی در آن مطالب نازل شده و نه بر تحقيقاتی كه ديگران كرده‌اند مطلب خاصی اضافه شده است. گاهی مفاهيم براي ما خلط مي‌‏شود. 🔻اگر گفتيم طب اسلامی همان طب يونانی است ــ يا چيزي شبيه آن يا با يكي از طب‏‌های باستانی شباهت دارد ـ تحقيق درباره طب اسلامی (به عنوان اسلامی) ديگر جايگاهی نخواهد داشت، و اگر بخواهيم تحقيق كنيم بايد در همان #طب_سنتی تحقيق كنيم. 🔻وقتی می‌‏توانيم طب اسلامی را به عنوان یک موضوع ويژه تحقيق كنيم كه، بر اين باور باشيم اسلام موارد خاصی را در اين زمينه آورده است و اين می‌تواند پيش‌‏فرض تحقيق باشد، يعنی بدانيم كه اسلام مطلب جديدی را در اين زمينه آورده كه بايد آن را كشف كرد. برای مثال صرف اين كه روايتی را پيدا كنيم كه مسأله‌‏ای را مورد تأكيد قرار داده كه هم در قانون بوعلی، هم در كتاب جالينوس، هم در كتاب بقراط و... نشانه‌‏ای از اشاره به آن مسأله ديده می‌‏شود، نمی‌‏توان اظهار داشت كه آن را اسلام آورده است. مرتبه و شأن پيغمبر(ص) هيچ وقت بيان مطالب طبی يا مطالب فيزيكی نبوده، بلكه شأن او #هدايت است. دليلي كه ما برای نبوت اقامه مي‌‏كنيم اين نيست كه نيازهاي مادی بشر را رفع كند. بشر با تحقيقات علمی خود و به همراه انگيزه‏‌های كه در نهان دارد، مي‏‌تواند راه زندگی دنيایی و راه تأمين سلامتی خود را كسب كند. اگر پيغمبر اكرم و ائمه اطهار مطالبی را در اين زمينه‌‏هایی فرموده‌‏اند، برای اين نبوده كه وظيفه #نبوت و رسالت آنان اقتضاء می‏‌كرده است؛ بلكه آن مسائل مصالحی بوده از روی تفضل و كمک به مردم، عنايت می‌‏فرمودند، بيان و راهنمایی می‌‏كردند. #وظيفه‌‏ی اسلام اين نيست كه مطالب طبی بيان كند. 🔻در حقيقت، ما اگر طبی به عنوان طب اسلامی نداشته باشيم، هيچ نقصی در دين اسلام يا در انجام وظيفه پيغمبر نيست. اگر در اين زمينه می‌خواهيم تحقيقی كنيم، برای دانستن اين مهم است كه بدانيم پيامبر و امامان علاوه بر وظيفه نبوت و رسالت چه كمک‌هایی به انسانيت كردند و چه مواريث علمی و گرانبهایی برای ما جهت بهره‏‌گيری برجا گذاشتند. پس اولين اصلی كه ما بايد به عنوان یک اصل و پيش‏‌فرض تحقيق درباره طب اسلامی يا طب النبی بپذيريم اين است كه پيغمبر مطالب جديدی آورده باشد. منبع: استاد محمد تقی مصباح یزدی، پيش‌فرض‌های طب اسلامی: ‌پرسش‌‌هايی برای پژوهش، همايش طب‌النبی(ص) _ سالن همايش‌های رازی دانشگاه علوم پزشكی تهران ٨۵/١٢/١٠