#مقاله رسانه در کشور عربستان سعودی... (بخش هفتم) 🔸 انجمن روزنامه نگاران سعودی 🔻ماده شماره (27) قانون نظام موسسات مطبوعاتی که مصوب هیئت وزرای دولت سعودی در تاریخ ژوئیه 2001 می باشد؛ تاسیس انجمن مستقلی برای روزنامه نگاران سعودی را مورد تایید قرار داده است. بنا به همین ماده، این انجمن در فوریه 2003 راه اندازی شده و هم اکنون آقای «ترکی السدیری» رئیس انجمن می باشد. 🔻اهداف انجمن مزبور عبارتند از: 1. ارتقای سطح حرفه ای روزنامه و دفاع از منافع و حقوق آن ها و تلاش برای پیشرفت آن ها و تعمیق ارزش روزنامه ها در میان آحاد جامعه. هم چنین تاکید بر مفهوم آزادی بیان با توجه به ضوابط موجود و تهیه میثاقی برای عمل کردن به آن توسط روزنامه نگاران. 2. توجه به منافع اعضای جمعیت و دفاع از حقوق آن ها در داخل و خارج کشور. 3. نمایندگی از طرف روزنامه نگاران در برابر سازمان های رسمی و جمعیت های حرفه ای داخل و خارج کشور. 4. تلاش برای بهینه سازی وضعیت مالی و اداری روزنامه نگاران و جلوگیری از تعرض آنان به فشارهایی از طرف کارفرمایان. 5. تقویت روابط میان روزنامه نگاران و نیز روزنامه نگاران و موسساتی که در آن ها مشغول به کار می باشند و تلاش برای ایجاد تفاهم و تعامل بیشتر و حل مشکلات آنان به شیوه های مناسب. 6. تلاش برای رشد توانایی های حرفه ای روزنامه نگاران برای تحقق روزنامه نگاری بهتر، از طریق راه اندازی دوره ها و کارگاه های آموزشی در داخل و خارج کشور. 7. تلاش برای حضور روزنامه نگاران در جلسات و همایش های عمومی، شوراهای شهر، شوراهای منطقه ای، مجلس شورا، جلسات اتحادیه ها و موسسات عمومی مختلف. 8. تشویق اعضای انجمن به داشتن تخصص های خاص و تلاش برای آموزش آنان در زمینه های مزبور. 9. تلاش برای ایجاد کار رسانه ای مناسب برای اعضای انجمن و نیز افراد بیکار و نیز تلاش برای حمایت از آنان در برابر اخراج از کار، بیماری و ناتوانی با مراجعه به موسسات دولتی مرتبط. 10. ایجاد تحول و رشد لازم در شیوه های رسانه ای اعضای انجمن و مطالعه راه های مناسب برای کاهش هزینه های مالی و اداری. 11. تلاش برای کسب مزایای مناسب تر و تسهیلات بیشتر برای اعضای انجمن. 12. پی گیری فعالیت های حرفه ای اعضا برای اطمینان از تعهد آنان نسبت به قوانین و مقررات انجمن. 13. تشویق موسسات رسانه ای برای کشف علاقه مندان و مبدعان رسانه ای و ایجاد فرصت شغلی برای آنان. 14. صدور کارت عضویت برای اعضای انجمن. 15. انتشار نشریه ای برای معرفی کارهای اعضا در کشور و هر آن چه که در اساسنامه و اهداف انجمن آمده است. 16. هرگونه فعالیت که بتواند در ارتقای جایگاه اعضای جمعیت موثر باشد. 🔻البته انجمن مزبور که از سردبیران بزرگ ترین روزنامه ها در عربستان سعودی تشکیل می گردید؛ همیشه مورد انتقاد روزنامه نگاران سعودی که درباره نقش آن در حمایت و دفاع از حقوق آنان در مقابل دولت و مردم تردید داشتند؛ مورد انتقاد قرار می گرفت. حتی وزیر ارتباطات سعودی «ایاد المدنی» در سخنانی انجمن مزبور را مورد انتقاد قرار داده و می گوید: «تا آن جا که به ما مربوط می شود؛ این انجمن کاری انجام نداده است». وی اضافه می کند: «ما به انتظار این هستیم که افرادی این انجمن حرکتی داشته باشند و بگویند که ما هستیم یا این که کاری را انجام دهند.» 🔻اولین آزمایش برای انجمن مزبور مساله گوینده سعودی «عبد الرحمن الحسین» بود که توسط مدیر شبکه «القناه الریاضیه» در تلویزیون دولتی به دلیل انتقاد وی از میهمانان برنامه گفتگوی پلیس دینی از کار خود عزل گردید. انجمن مزبور در این زمینه کاملاً سکوت کرد و هیچ حرکتی از خود نشان نداد ولی وزیر ارتباطات سعودی در این زمینه دخالت کرد و پس از یک هفته از عزل این گوینده وی را مجدداً به پست خود بازگرداند. 🔻در ملاقات انجمن مزبور با کمیته بین المللی حمایت از روزنامه نگاران، مسئولان انجمن با تمام افتخار اعلام می کنند که هیچ گونه اعتراض یا شکایتی حتی از یک روزنامه نگار سعودی دریافت نکرده اند. رئیس انجمن در پاسخ به سوالی درباره این که اگر یکی از روزنامه نگاران توسط دولت از نوشتن ممنوع گردید؛ انجمن چه اقدامی انجام می دهد؟ گفت: این گونه مسایل را باید وزارت کار و نه انجمن روزنامه نگاران مورد حل و فصل قرار دهد. 🔸روابط میان دولت و مطبوعات 🔻روزنامه های سعودی به عنوان مطبوعات نزدیک به دولت و حامی آن در عربستان سعودی به حساب می آیند. این مطبوعات مورد حمایت خاص دولت قرار می گیرند. در در این زمینه می توان گفت که وضعیت خاصی پیش آمده است که میان مالکیت خصوصی از یک جهت و حمایت دولتی از جهت دیگر تلفیقی صورت گرفته است. مثلاً خبرگزاری سعودی خدمات خود را به روزنامه ها به شکل مجانی تقدیم می کند. دولت هم چنین برای حمایت بیشتر، آبونمان بسیاری از روزنامه ها و مجلات را برای کارمندان خود تهیه کرده است.

🔻دولت سعودی سالیانه مبلغ 5/1 میلیون ریال سعودی (400 هزار دلار) به هر روزنامه یومیه و مبلغ 60 هزار ریال برای هر مجله پرداخت می کرد. البته این مبلغ به خطا کمک دولت نامیده می شد؛ در حالی که عملاً مبلغ آگهی های دولت می باشد. این مبلغ کم فقط می تواند هزینه های کوچک ترین روزنامه را برای مدت دو ماه پوشش دهد. دولت هم چنین برای حمایت از روزنامه ها موافقت نموده است که حمل و نقل آن ها توسط پروازهای سعودی به صورت مجانی صورت گیرد. ولی دولت سعودی در ماه ژوئیه سال 2004 حمل و نقل روزنامه های توسط خطوط هوایی سعودی در داخل و خارج کشور را متوقف و کمک های مالی فوق الذکر را نیز قطع نمود. تصمیم مزبور پس از تشکیل کمیته ای توسط وزارت خانه های اقتصاد و ارتباطات برای مطالعه تخصیص کمک مالی به روزنامه ها انجام گرفت. در مقابل مقرر گردید که آگهی های دولتی همانند سایر آگهی های بازرگانی به حساب آیند. 🔸قوانین مطبوعات و رسانه ها 🔻کلیه روزنامه های منتشره در شهرهای حجاز در دو دوره عثمانی و هاشمی مشمول قانون چاپ خانه ها و مطبوعات عثمانی مصوب 3 ژوئیه سال 1909 بودند. قانون مزبور دارای 37 ماده بود؛ در حالی که قانون چاپ خانه ها دارای 13 ماده می باشد. 🔻در دوره سعودی اولین قانون مربوط به مطبوعات و چاپ خانه ها در سال 1929 صادر گردید که دارای 36 ماده بود. این قانون از نظر آزادی های رسانه ای با قانون دوره عثمانی تفاوت نداشته بلکه شاید بیشتر قوانین آن ها با همدیگر متشابه بودند. 🔻سلسله تعدیل قوانین مطبوعات بدون هیچ گونه تغییر اساسی در حمایت از آزادی بیان همچنان ادامه داشت و قانون مزبور با قانون مطبوعات و چاپ خانه ها در سال 1940 تجدید گردید. 🔻در سال 1963 نظام موسسات مطبوعاتی که دارای شماره 62 بود؛ صادر گردید تا بخش دارای روزنامه ها را از قانون چاپ خانه ها و مطبوعات مصوب 1959 جدا سازد ولی بخش حرفه ای آن را هم چنان وابسته به قانون مزبور ابقاء نماید. بر مبنای نظام جدید موسسات مطبوعاتی به وجود آمدند که هر کدام نام خاصی را بر خود گذاشتند؛ همان گونه که در تشریح مرحله سوم مطبوعات در عربستان سعودی مطرح گردید. 🔻در سال 1981 قانون مطبوعات و انتشارات جایگزین قانون چاپ خانه ها و مطبوعات گردید. البته رسیدگی به بخش اداری به نظام موسسات مطبوعاتی ابقاء ولی بخش حرفه ای روزنامه ها به قانون مطبوعات و انتشارات احاله گردید. 🔻در همان سال 1981 سیاست رسانه ای عربستان سعودی در رابطه با رادیو، تلویزیون و روزنامه ها نیز اعلام گردید. با اعلام سیاست مزبور کشور عربستان سعودی دارای سه نظام و قانون گردید که عبارتند از: قانون مطبوعات و انتشارات، نظام موسسات مطبوعاتی و سیاست رسانه ای. 🔻«سیاست رسانه ای» که توسط «شورای عالی رسانه ای» تصویب گردید و وزیر کشور رئیس آن است از 30 ماده تشکیل می شود. مواد این سیاست توضیح دهنده جهت گیری های دولت عربستان سعودی به عنوان یک کشور نمونه اسلامی و آن چه که باید توسط سازمان ها و وسایل ارتباط جمعی آن از ارزش ها و تعالیم اسلامی منعکس نماید. 🔻در 16 ژوئیه 2001 هیئت وزرای سعودی نظام 30 ماده ای موسسات مطبوعاتی جدید را مورد تصویب قرار داد. البته نظام مزبور با نظام قبلی که در دهه شصت قرن گذشته تصویب شده بود؛ تفاوت چندانی ندارد. قانون مطبوعات و نشر که هم اکنون در عربستان سعودی به مورد اجرا گذاشته می شود در آغاز دهه کنونی صادر شده و دارای شماره (32) به تاریخ 3/9/ 1421 ه.ق می باشد. 🔻قانون جدید مطبوعات دارای 49 ماده می باشد. این قانون بر تضمین آزادی بیان توسط کلیه وسایل ارتباط جمعی ولی در چارچوب قوانین شرعی و دولتی تاکید می کند. علی رغم تاکید بر این مساله،قانون مزبور تشخیص تخلفات مربوط به آزادی بیان را به قوه اجرائیه محول کرده است. در ماده 24 این قانون آمده است: «روزنامه های محلی از نظارت و سانسور مگر در شرایط استثنای که هیئت دولت تعیین می کند؛ آزاد می باشند». هم چنین در ماده 38 که مربوط به مجازات می باشد؛ آمده است: «هر کس که با یکی از مواد این قانون مخالفت کند به جریمه مالی به مبلغ حداکثر پنجاه هزار ریال، یا بستن موسسه به مدت حداکثر دو ماه و یا کلاً بستن دایمی موسسه محکوم خواهد شد.» 🔻سازمان مسئول اجزای این قانون دادگاه های عمومی نبوده بلکه کمیته ای است که توسط وزیر ارتباطات تعیین و توسط معاون وزیر اداره می گردد. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

💢عربستان در مرحله پساوهابیت 🔻خبرگزاری فرانسه پیرامون تغییرات عربستان و ترک مسائل مسلمانان اعلام کرد، با وجودی که خطوط دقیق دینی عربستان همچنان در حال تغییر است، این کشور وارد مرحله #پساوهابیت شده است. 📌ادامه گزارش در👇🏼 ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

#گزارش... 🔻به گزارش خبرگزاری فرانسه، عربستان محافظه کار در حال رهایی از تصویر افراط گرایی دینی است. تصمیم اخیر در مورد محدود کردن بلندگوهای خارجی در پخش اذان و اقامه نماز، جنجالی را در پادشاهی محافظه کار برانگیخته است. این در حالی است که همیشه اذان و خطبه‌های دینی مساجد با بلندگو و با صدای بلند پخش می‌شدند. 🔻روشن است که تصمیم جدید در چارچوب تغییراتی است که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان ایجاد کرده است و هدف از آن مدرنیته کردن پادشاهی محافظه کار است که مدت‌هاست نامش با افراط گرایی دینی گره خورده است. 🔻وزارت اوقاف ماه میلادی گذشته تصمیم گرفت صدای بلندگوهای مساجد نباید از یک سوم درجه بیشتر باشد. استفاده از بلندگو در همه موارد به جز برای خطبه‌ها و تلاوت قرآن ممنوع است. 🔻این تصمیم خشم بسیاری را در عربستان برانگیخت و آنها از این مساله ابراز تعجب کردند که چطور می‌توان در کشور حرمین شریفین از صدای خطبا، قاریان و نمازگزاران شکایت کرد در حالی که صدای موسیقی و مهمانی‌ها بلند است. آنها درخواست کردند موسیقی بلند در رستوران‌ها که قبلا ممنوع بود و اکنون یک امر عادی شده است، ممنوع شود. 🔻پیگیران این مساله با بیان اینکه اصلاحاتی که در دوره پسانفت انجام می‌شود امروز اولویت دارند، بعید دانستند که مقامات از این تصمیمات خود منصرف شوند. 🔻ولیعهد در تلاش است تا منابع اقتصادی وابسته به نفت عربستان را تنوع بخشد و این امر با سیاست باز اقتصادی و اجتماعی برای جذب سرمایه گذاری و مدرن سازی چهره کشور همراه است. اما این تلاش‌ها با کمپین سرکوبی منتقدان نظام و مخالفانش عجین شده است. 🔻خبرگزاری فرانسه به نقل از عزیز الغشیان، از اعضای آکادمیک دانشگاه اسیکس انگلیس اعلام کرد، عربستان در حال بازسازی ارکان خود است. 🔻وی گفت، عربستان از نظر اقتصادی در حال تبدیل شدن به کشوری است که تلاش می‌کند برای سرمایه گذاران یا گردشگران جذاب‌تر به نظر برسد یا حداقل برایشان خیلی کشور ترسناکی نباشد. 🔻اما تحلیلگران معتقدند، بعید است که مقامات از تصمیمات خود برگردند. اصلاحاتی که مقامات در دوره پسانفت انجام می‌دهند بر احساسات دینی ارجحیت دارد. 🔻قبل از محدود کردن بلندگوها برای پخش اذان و اقامه نماز، بن سلمان در سال‌های اخیر تصمیمات متعددی از جمله لغو ممنوعیت رانندگی زنان، بازگشایی سینماها، برگزاری کنسرت‌ها و لغو مختلط بودن زن و مرد را اجرایی کرد. 🔻عربستان همچنین شاهد نقش نهاد هیئت امر به معروف و نهی از منکر بود که حکم پلیس دینی را داشت. انتشار عناصر این هیئت محدود و حتی به صفر رسید و همین مساله به زنان اجازه داد بدون پوشش سر از خانه خارج شوند. 🔻با تغییر سیاست، فروشگاه‌ها و رستوران‌ها هم در وقت نماز مشتری می‌پذیرفتند در حالی که قبل از این اماکن مذکور مجبور بودند ببندند. 🔻در عربستان عمل به هر دینی جز اسلام ممنوع است اما علی الشهابی، مشاور دولت اخیرا از طریق رسانه آمریکایی اعلام کرد، احداث کلیسا در عربستان در لیست کارهای رهبری قرار دارد. 🔻عربستان همچنین در حال ویرایش آن دسته از کتب درسی است که غیر مسلمانان را میمون و خوک توصیف می‌کند. 🔻مقامات سعودی علناً احتمال لغو ممنوعیت کامل مصرف الکل را رد کرده‌اند اما برخی منابع از جمله دیپلمات‌های غربی در حوزه خلیج فارس گفتند که مسؤولان سعودی در نشست‌های غیرعلنی تاکید کردند که این کار به تدریج عملی می‌شود. 🔻کریستین دیوان از انستیتوی کشورهای عرب خلیج فارس در واشنگتن می‌گوید: اغراق نیست اگر بگوییم عربستان سعودی وارد دوران پس از وهابیت شده است، اگرچه خطوط دقیق مذهبی این کشور هنوز دائماً در حال تغییر است. 🔻وی افزود: دین دیگر بر اقتصاد، زندگی اجتماعی و سیاست خارجی حق وتو ندارد و به موازات این امر به نظر می‌رسد نوعی محو شدن در مواضع پادشاهی در مورد مسائل مسلمانان در سراسر جهان وجود دارد. 🔻یک دیپلمات غرب در حوزه خلیج فارس می‌گوید: در گذشته سیاست خارجی بر این باور اسلامی بود که مسلمانان مانند یک جسم واحد هستند. اما اکنون این امر مبتنی بر سیاست عدم مداخله متقابل است: ما در مورد کشمیر یا اویغورها صحبت نمی‌کنیم، شما در مورد (جمال) خاشقجی صحبت نمی‌کنید. 🔻ولیعهد به نابودی افراط گرایی متعهد شد اما در میان بازداشت‌هایی که مقامات در سال‌های اخیر داشتند بسیاری از کسانی که خواستار اعتدال بودند و نیز مخالفان حضور دارند. دیوان مدعی است، ولیعهد به لحاظ سیاسی توانست رقیبانش را از جمله کسانی که در اهداف اصلاحات دینی با او مشارکت داشتند، حذف کند. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

#مقاله رسانه در کشور عربستان سعودی... (بخش هشتم) 🔸وضعیت مطبوعات در عربستان سعودی 🔻روزنامه نگاری دوره سعودی سه مرحله را پشت سر گذاشته است. هر مرحله دارای ضعف ها و قوت هایی بود. در مرحله موسسات مطبوعاتی آن چه که انتظار می رفت؛ انتشار روزنامه ها و مجلات سعودی خارج از کشور برای برجسته سازی نقش کشور و جایگاه بزرگ آن در جهان عرب به ویژه پس از هم زمان شدن ظهور موسسه رسانه ای با جهش اقتصادی بر اثر فروش نفت که همه منطقه خلیج [فارس] را در بر گرفته است؛ می باشد. 🔻عامل دیگر که در این مرحله موثر بوده است؛ افزایش تعداد با سوادان در عربستان سعودی و سایر کشورهای منطقه بود. اصولاً افراد با سواد توانایی بهتری برای درک مسایل مطرح شده در رسانه های عمومی دارند. 🔻در ارزیابی خوانندگان روزنامه ها کشورهای عربی حاشیه خلیج [فارس] نیز امکان تاثیر رسانه های مزبور بر داخل و خارج کشور، باید گفت که محتوای روزنامه های محلی عربستان سعودی برای مدت طولانی فقط محدود به مسایل محلی بوده است. بر اثر ضعفی که در نتیجه گیری محلی بودن این روزنامه به وجود آمد – که البته مورد رضایت بسیاری از مسئولان کشور نبوده – روزنامه های فرامرزی مانند «الشرق الاوسط» که از سال 1978 در لندن منتشر می شود و مجله «المجله» که در آغاز دهه هشتاد قرن گذشته انتشار یافت؛ ظهور پیدا کردند. هم چنین یکی از افراد خانواده شاهنشاهی سعودی یعنی امیر «خالد بن سلطان» اقدام به خرید اکثریت سهام روزنامه لبنانی «الحیاه» که از لندن منتشر می شود؛ نمود. همه اقدامات مزوبر نشان دهنده توجه دولت سعودی برای رساندن صدا و سیاست های خود در سطح منطقه و جهان عرب می باشد. البته این هدف توسط روزنامه های محلی سعودی در دهه های گذشته تأمین نگردید. آن چه که قابل توجه است این که مجموع تیراژ روزنامه های محلی یومیه کشور در سال 2007 بیش از نیم میلیون نسخه در روز نمی باشد. این رقم کم به هر حال به هیچ وجه آرمان های روشن فکران و دست اندرکاران رسانه ها را تأمین نکرده و با جایگاه کشور به ویژه با توجه به تعداد جمعیت آن که هم اکنون بیش از بیست میلیون نفر شده است؛ هم خوانی ندارد. از مسایل مهم قابل توجه، کمبود روزنامه های محلی به زبان انگلیسی است. در این زمینه فقط سه روزنامه وجود دارد که در شهرهای «ریاض» و «جده» منتشر می شوند. علی رغم وجود جمعیت زیادی از اقلیت های بیگانه که به صدها هزار نفر می رسند ولی بقیه شهرهای کشور فاقد روزنامه به زبان انگلیسی هستند. این اقلیت ها نیازمند آگاه شدن از جریانات داخلی کشور علاوه بر مقررات و قوانین جاری می باشند. 🔻از محدودیت های دیگر مطبوعات سعودی، کمبود کادرهای حرفه ای در این زمینه است. آموزش روزنامه نگاری متأسفانه مورد توجه موسسات مطبوعاتی نبوده و در اولویت های کاری نمی باشد. دانشکده ها و دپارتمان ها ارتباط دانشگاه ها به علت تأکید بر جنبه ها نظری نیز مورد نقد مداوم می باشند. سردبیر روزنامه «الوطن» در این زمینه می گوید: میان دانشکده های ارتباطات و موسسات مطبوعاتی شکاف وجود دارد. علاوه بر آن میان نظریه و عمل نیز شکاف دیگری وجود دارد. 🔻واقعاً همان طور که گفته شد؛ مطبوعات سعودی فاقد جنبه های حرفه ای بوده و در توانایی جذب افراد حرفه ای که روزنامه نگاری را یک شغل دایمی می دانند عاجز مانده اند. در این رابطه علی رغم این که روزنامه نگاران خارجی نمی توانند؛ اهمیت اخبار محلی داخل کشور را برای جامعه سعودی درک کنند اما اغلب روزنامه نگاران از مصر و لبنان و شبه قاره هند (در مورد روزنامه ها انگلیسی زبان) می باشند. در مورد به کار گیری زنان در بخش مطبوعاتی نیز باید گفت که نسبت حضور زنان در این حوزه از فعالیت طبق آمار سال 2006 کمتر از 80% می باشد. علاوه بر آن زنان در بخش اداری و فنی و تولید حضور نداشته و بالاترین پستی که زنان به آن می توانند دسترسی پیدا کنند؛ ریاست بخش زنان و مدیر تحریریه در بخش زنان در روزنامه می باشد. 🔻البته برخی از موسسات مطبوعاتی امکانات مالی وسیع و ساختمان های بزرگ با پیشرفته ترین وسایل چاپ خانه ای و غیره و نیز تعداد زیادی از روزنامه نگاران حرفه ای را دارا می باشند. از آن جمله: موسسه الیمامه «منتشر کننده روزنامه الریاض»، موسسه عکاظ «منتشر کننده روزنامه عکاظ» و در رأس آن ها موسسه عسیر که بهترین و و موفق ترین روزنامه را در عربستان سعودی به نام «الوطن» نشریه ای که دارای رسالت و هدف والا می باشد؛ منتشر می کند. 🔻در مقابل آن موسسات مطبوعاتی دیگری وجود دارند که از کمبود امکانات و کادرهای حرفه ای روزنامه نگاری رنج می برند. در رأس چنین موسساتی، «موسسه مکه» که روزنامه «الندوه» را که نشریه ای قدیمی و دارای تاریخ طولانی است را منتشر می کند. این روزنامه از پرداخت حقوق کارکنان و روزنامه نگاران خود عاجز است. امکانات فنی آن نیز به هیچ وجه تشابهی با روزنامه های دیگر مانند عکاظ و المدینه ندارد.

🔻روزنامه «البلاد» نیز که در شهر «جده» منتشر می شود با مشکلات مالی متعددی در سال های گذشته روبه رو بوده است. وضعیت این روزنامه بهتر از وضعیت «الندوه» نبوده ولی هم اکنون تا مدتی وضع آن بهبود یافته است اما در مورد آزادی بیان و سانسور مطبوعات در عربستان سعودی، گزارشات بین المللی نشان می دهند که در سال های اخیر نوعی از بهبود نسبی در این زمینه ایجاد شده است. گزارشات مربوط به «فریدوم هاوس» (خانه آزادی) تاکید کننده چنین وضعیتی از طریق چاپ گزارش های اداری حساسیت های امنیتی، سیاسی و فرهنگی مانند جنایت، فساد و حقوق زنان، فشارهای دینی و حقوق اقلیت ها در داخل کشور در روزنامه های موجود می باشد. انتشار این موارد بدون کسب اجازه قبلی از دولت صورت می گیرد. علاوه بر آن انتشار انتخابات شوراهای شهر در سال 2005 به شکل کامل نشان از نوعی از بهبود وضعیت آزادی بیان در کشور است. البته برخی از گزارش های مزبور به مفهوم یگری از سانسور روزنامه ها اشاره کرده اند؛ چیزی که به نام «خود سانسوری» معروف می باشد. این سانسور نوعی از سانسور درونی است که سردبیران روزنامه ها برای جلب رضایت مسئولان بالای مملکتی انجام می دهند که از سانسور دولتی بسیار خطرناک تر می باشد. معاون سردبیر یکی از رزنامه های داخلی سعودی در رابطه با «خودسانسوری» می گوید: «آزادی از زمان طولانی به ما داده شده است ولی برخی از سردبیران آن را مورد استفاده قرار نمی دهند. آن ها بیش از آن که دولت خود را مورد تایید قرار می دهند؛ دولت را تایید می کنند.» 🔻علی رغم پیشرفت حاصله در این زمینه، افق آزادی بیان هنوز روشن نیست. چه آزادی بیان بر حسب وشعیت دولت می تواند توسط وزارت خانه های ارتباطات و کشور که قدرت خود را بر روزنامه ها اعمال می کنند؛ در هر لحظه داده و یا پس گرفته شود. این اقدام از طریق دستورات شفاهی یا نامه های ارسالی توسط فاکس به سردبیران روزنامه ها برای اخراج یک روزنامه نگار یا بازگشت دیگری به کار انجام می گیرد. ممنوعیت از نوشتن به عنوان یکی از راه های تسلط دولت در این زمینه به حساب می آید. وزارت ارتباطات در این رابطه به سردبیران روزنامه ها دستورات کلی چگونگی پوشش اخبار حساس و آن چه که نباید منتشر گردد و چه چیزی باید مورد توجه بیشتر قرار گیرد را ابلاغ می کند. 🔻در حقیقت در مورد آزادی بیان در روزنامه ها، دو جریان در کشور سعودی وجود دارد. بیشتر نویسندگانی که از نوشتن به طور موقت محروم شده اند؛ افراد لیبرال و آزادمنشی به حساب می آیند که فرهنگ غربی را به عنوان نمونه مطلوب و قابل پیروی می دانند. این افراد به عنوان غرب گرایانی مطرح می باشند که برنامه ها درسی و اقدامات برخی از علمای دینی در عربستان سعودی در زمینه تندروی و بیناد گرایی که آثار آن در 11 سپتامبر نشان داده شده اند را مورد نقد قرار داده اند. به عنوان مثال چنان چه به عواملی که موجب توقیف برخی از روزنامه نگاران و نویسندگان سعودی مانند جمال خاشقچی و هیفاء خالد از روزنامه «الوطن»، حسین شبکشی از روزنامه «عکاظ»، منصور النقیدان از روزنامه «الریاض»، وجیهه الحویدر از روزنامه «عرب نیوز» و رباح القویعی و بتال القوس از روزنامه «شمس» به ویژه در سال های اخیر، نظر بیندازیم مشاهده می کنیم که عامل مشترک محروم شدن همه این افراد انتقاد آنان از علمای دین و گرایش های دینی و فرهنگی جامعه سعودی می باشد. 🔻از این جاست که بسیاری از علما و اندیشمندان سعودی، روزنامه نگاری محلی را به عنوان وسیله ای می دانند که در جامعه سعودی مسایلی را مطرح می کند که مناسب نبوده و باید اجازه داده نشود که روزنامه ها از حدود قانونی و دینی که کاملاً واضح اند؛ خارج شوند. شیخ «سعد البریک» یکی از علمای بارز سعودی به کمیته بین المللی حمایت از روزنامه نگاران که در نیمه سال 2005 از سعودی بازدید کرده بودند چنین می گوید: «روزنامه نگاران لیبرال در این کشور تصویری دروغین را ترسیم می کنند که آن ها تحت فشار هستند.» وی اضافه می کند: «تعدادی از روزنامه ها نوعی از سرپیچی را از طریق رواج دادن به برخی از آرا و افکار مخالف قانون، قرآن و اعتقادات اسلامی نشان می دهند.»

🔻یکی از گام های مفید در جهت تسهیل انتقال اطلاعات به وسایل ارتباط عمومی به ویژه روزنامه ها، از منابع اولیه آن، تلاش تعدادی از سازمان های خصوصی و دولتی به تعیین فردی به عنوان «سخن گوی رسمی» است که اطلاعات لازم را در اختیار روزنامه ها قرار می دهد. تجربه وزارات کشور سعودی به عنوان پیش گام این حرکت بقیه سازمان های دولتی را به تعیین سخن گوی رسمی دارای اختیار کامل برای پاسخ گویی به رسانه ها تشویق نمود. در این رابطه وزارت خانه های دادگستری و آموزش و پرورش و نیز سازمان امر به معروف و نهی از منکر و مدیریت دفاع مدنی نیز اقدام به تعیین سخن گویان رسمی برای پاسخ گویی به رسانه ها کردند. دلیل آنان بر تعیین سخن گوی مزبور علاقه مندی به رساندن اطلاعات صحیح و جلوگیری از اشاعه دروغ پردازی هایی که معمولاً وسایل ارتباط عمومی به آن ها متوسل می شوند؛ می باشد. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

💢آیا وهابیت در حال رنگ باختن است؟! 🔻سرعت #اصلاحات در عربستان در حال افزایش یافتن است. الگویی که بروز پیدا می‌کند، ظاهراً مذهب را به حاشیه می‌راند اما قدرت سیاسی را نزد اعضای خاندان سلطنتی این کشور تحکیم می‌کند. 📌ادامه تحلیل در👇🏼 ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

#تحلیل 🔻به گزارش دویچه وله، اصلاحات بخشی از برنامه استراتژیک عربستان تا سال ۲۰۳۰ است. طی ماه گذشته میلادی عربستان به اعلام اصلاحات اجتماعی جدید تقریباً در هر هفته پرداخته است. اوایل ماه جاری میلادی مقام‌های عربستانی با اصلاحاتی جزئی در یک قانون، به زنان بزرگسال در این کشور اجازه زندگی مستقل را بدون آنکه اول مجبور به اخذ اجازه از پدر و یا دیگر خویشاوند مردشان باشند، دادند. 🔻همچنین چند روز بعد از آن مقام‌های دیگر اعلام کردند، زنان می‌توانند برای رفتن به زیارت در شهر مکه ثبت نام کنند بدون آنکه نیاز به اخذ مجوز از یک قیم مرد خود داشته باشند. 🔻همچنین آنها اگر که بخواهند می‌توانند با دیگر زائران زن به جای آن سفر کنند. 🔻از سوی دیگر در روزهای اخیر مقام‌های عربستانی مسئول کمیسیون کل رسانه‌های صوتی و تصویری این کشور گزارش کردند که بر اساس یکسری اصلاحیه‌های قانونی فرآیندهای بررسی برای کتب و مجلات وارداتی ساده‌تر شده‌اند. 🔻عربستان یکی از سفت و سخت‌ترین عوامل سانسور عناوین وارداتی در منطقه در نظر گرفته می‌شود. 🔻مقام‌ها به مجله انگلیسی زبان سعودی گازت گفتند: رویه‌های جدید به معنی اعمال سانسور کمتر و دسترسی بیشتر به کتاب‌ها در این کشور حوزه خلیج فارس است. 🔻همچنین در سال ۲۰۱۸ یک ممنوعیت چند دهه‌ای بر سینماها در عربستان لغو شد. 🔻اواخر ماه مه نیز وزارت امور اسلامی عربستان اعلام کرد بلندگوهای مساجد در این کشور به هنگام پخش اذان برای نماز باید تا میزان یک سوم حجم صدا بلند شوند. 🔻هرچند این اقدام ممکن است در ظاهر برای کاستن از آلودگی صوتی باشد اما یک اقدام مشخص و مناقشه برانگیز در این کشور سلطنتی محافظه کاری که در آن اعمال مذهبی بر دیگر جنبه‌های زندگی مقدم هستند، محسوب می‌شود. 🔻اینها نه اولین اصلاحات از این دست در عربستان هستند و نه احتمالا آخرینشان باشند. تغییر اجتماعی در عربستان در زمان پادشاه قبلی این کشور یعنی عبدالله بن عبدالعزیز آل سعود در جریان بود. 🔻بسیاری از اصلاحات اخیر در این کشور را می‌توان در چارچوب به اصطلاح برنامه چشم انداز ۲۰۳۰ در نظر گرفت؛ برنامه‌ای شامل مجموعه‌ای گسترده از اصلاحات اجتماعی –اقتصادی که نخستین بار در سال ۲۰۱۶ از سوی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در تلاش برای مدرن‌تر و لیبرال‌تر ساختن این کشور و تبدیل کردنش به یک کشور دوستدار تجارت و توریسم پیشنهاد شد. 🔻از جمله دیگر تغییرات چشمگیر در عربستان از سال ۲۰۱۶ تا کنون شامل اجازه دادن به رانندگی کردن زنان، برداشتن ممنوعیت چند دهه‌ای بر سینماها، اجازه دادن به مسافرت رفتن تنهای زنان، کاهش تدریجی و مداوم قوانین تفکیک جنسیتی. حتی شایعاتی مطرح شده مبنی براینکه نوشیدنی الکل که در عربستان ممنوع و عمدتا غیرقابل دسترسی است، ممکن است به زودی به طور محدود مجاز شود. 🔻از سال ۲۰۱۸ زنان عربستانی اجازه رانندگی کردن را پیدا کرده‌اند. 🔻اخیرا به گفته ناظران تغییرات در عربستان در حال تسریع هستند. رابرت موگیلنیکی، یک کارشناس ارشد انستیتوی کشورهای خلیج فارس در واشنگتن از آن به عنوان "سرعت گیج کننده اصلاحات" توصیف کرده و گفت: به نظر میرسد سیاستگذاران پایشان را روی پدال گاز گذاشته‌اند. 🔻موگیلنیکی استدلال کرد، روشن است که نیاز به پیشرفت مشهود در قبال برنامه چشم انداز ۲۰۳۰ وجود دارد. وی افزود: از نظر من ولیعهد عربستان و سیاستگذاران مشغول به کار با او در تلاش برای یافتن یک توازن بین اهداف بلند مدت و اعمال پیشرفت ملموس در عرصه میدانی هستند. بسیاری از این تغییرات اخیر تاثیری فوری ایجاد می‌کنند. 🔻همچنین موگیلنیکی بیان کرد، چنین اصلاحاتی با حمایت بیشتر گروه‌های جوانتر داخلی مواجه میشوند. تقریبا دو سوم عربستانی‌ها جزو رده سنی زیر ۳۵ سال هستند. 🔻هرچند برخی تغییرات همچون قانون مربوط به بلندگوهای مساجد ممکن است به نظر خارجی‌ها جزئی به نظر بیایند، در مجموع به گفته نیتان براون، یک عضو ارشد برنامه خاورمیانه در انستیتوی موقوفه کارنگی، این اصلاحات مهم هستند؛ آن هم از یک جهت که برخی از این تغییرات تا همین چند سال پیش بسیار بعید به نظر می‌رسیدند. 🔻گمان برده می‌شود که محمد بن سلمان محرک سرعت بالای این اصلاحات است. 🔻اما مساله به گفته براون در حال حاضر این است که این اصلاحات چه الگویی ایجاد می‌کند؟ او اظهار کرد: من در واکنش کلی خودم می‌گویم آنها بخشی از جریان لیبرالیزه سازی چشمگیر در برخی حوزه‌های اجتماعی اما نه در حوزه‌های سیاسی هستند. برخی از آنها در زندگی روزمره چشمگیر هستند و بنا براین نباید کم اهمیت انگاشته شوند. اما آنها تغییرات ساختاری نیستند.

🔻براون و یک کارشناس ارشد دیگر برنامه مذکور در اندیشکده موقوفه کارنگی به نام یاسمین فاروق، نویسنده مقاله‌ای تحت عنوان "اصلاحات مذهبی عربستان به هیچ چیز دست نمیزند اما همه چیز را تغییر می‌دهد" هستند که در این مقاله می‌نویسند: لیبرالیزه سازی اجتماعی و لیبرالیزه سازی سیاسی دست در دست یکدیگر به پیش نمی‌روند. 🔻این تحلیلگران استدلال می‌کنند که در حقیقت عکس آن رخ میدهد. بسیاری از این تغییرات در سطح اعمال ترمیم پرسنل، رویه‌ها، بروکراسی و قوانین هستند تا این که اصلاحاتی معنادار باشند. آنها گفتند مهم است به یاد داشته باشیم که برخی از این تغییرات همچنان می‌توانند برگشت پذیر باشند. 🔻همچنان گفته شده که این اصلاحات، قدرت نخبگان روحانی عربستان را کاهش می‌دهند و این کشور در حال فاصله گرفتن از ستون فقرات سفت و سخت مذهبی حیات اجتماعی، حقوقی و سیاسی خود است. برای قرنها شکل متحجری از اسلام سنی موسوم به وهابیت فرهنگ را در عربستان هدایت کرده است. براون بیان کرد: هنوز خیلی زود است بگوییم که وهابیسم پایان یافته است. اما او اضافه کرد، "تاکید کمتری بر وهابیسم و نقش مذهب در هویت ملی عربستان وجود دارد." ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

💢همکاری عربستان و اسرائیل در صنعت سینما! 🔻یک وب سایت خارجی از همکاری مشترک تل‌آویو و ریاض در زمینه #سینما خبر داد! 📌ادامه گزارش در👇🏼 ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

#گزارش... 🔻به گزارش سعودی لیکس، وب سایت « پی آر نیوز وایر» اولین همکاری سینمایی سعودی و اسرائیلی با هدف ارتقا عادی سازی روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای خلیج فارس را فاش کرد. 🔻این وب سایت نوشت: گروهی از بازیگران صهیونیستی وارد عربستان سعودی شدند و فیلمی با مضمون سیاسی مربوط به توافق‌نامه موسوم به « ابراهیم» را فیلمبرداری کردند. 🔻وب سایت مذکور نوشت که داستان فیلم پیرامون کوه « اللوز» در تبوک عربستان سعودی است که بسیاری از یهودیان آن را کوه «سینا» می‌دانند. 🔻بر اساس گزارش این سایت، این فیلم در تاریخ چهارم این ماه در تل آویو و در 24 همان ماه در دالاس نمایش داده می‌شود. 🔻عربستان سعودی همچنان به عنوان بخشی از یک طرح سیستماتیک با هدف آماده سازی افکار عمومی در داخل و خارج عربستان، عادی سازی روابط با رژیم اسرائیل را تبلیغ می‌کند. 🔻پس از امضای توافق سازش میان امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی عطش رژیم آل سعود نیز برای سازش با این رژیم و رابطه علنی با تل آویو بیشتر شده، به حدی که بارها مقامات این رژیم از ابراز علاقه خود برای برقراری رابطه با اشغالگران فلسطین سخن گفته‌اند. 🔻اخیرا نیز فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی در گفت‌وگو با شبکه «سی‌ان‌ان» اظهار کرد که عادی‌سازی روابط با اسرائیل از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و امنیت به نفع منطقه خواهد بود. 🔻به اعتقاد این کارشناسان، بن سلمان همانند سران بحرین و امارات با نادیده گرفتن حقوق فلسطینیان و مسلمانان به دنبال سازش با رژیم صهیونیستی به هر قیمتی است. 🔻محمد بن‌سلمان تلاش دارد تا موضوع سازش را در چند محور پیش ببرد و در این میان اقناع افکار عمومی عربستان برای علنی کردن این رخداد برای بن‌سلمان اهمیت بالایی دارد. فعالیت رسانه‌ای و هنری گسترده برای بیان مزایای ادعایی سازش با هدف آماده کردن ذهن مخاطب داخلی یکی از اقدامات است. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies