✍️ گشایش فلسفی در تنگنای تکفیر 👤مرتضی ابراهیم‌پور خرمشهری 📌برش‌هایی از یادداشت: 🔹۸ تا ۱۰ دسامبر ۲۰۲۱ رياض میزبان همایش بین‌المللی #فلسفه بود. برخی از سخنرانان و میهمانان همایش، از نظریه‌پردازان فلسفه در دانشگاه‌های مهم جهان از جمله دانشگاه پرتوریا، دانشگاه هاروارد، دانشگاه تورین، موسسه مطالعات داده‌های شرق و آفریقایی در دانشگاه لندن، دانشگاه قاهره، دانشگاه ملک سعود و… بودند. 🔹مایکل سندل، فیلسوف برجسته و شناخته‌شده آمریکایی از جمله افراد دانشگاهی بود که در این رویداد سه‌روزه در ریاض شرکت کرد. سندل به یک داستان باستانی چینی در مورد گرفتاری حاکمی اشاره کرد که پدرش را قاتل یافت. مضمون این داستان واضح بود و به نوعی با نقل این داستان به جریان قتل #خاشقچی و نقش ولیعهد محمد #بن_سلمان در آن اشاره می‌کرد. 🔹پیش از همایش سعودی‌ها، در نوامبر گذشته و مصادف با روز جهانی فلسفه، #امارات جمعی از فیلسوفان، سخنرانان و متخصصان عرب در حوزه فلسفه و علوم انسانی را با هدف «برجسته‌سازی تفکر فلسفی» در همایش بین‌المللی فلسفه در فجیره گرد هم آورد. 🔹#عربستان سعودی سال گذشته تدریس برنامه درسی فلسفه را به منظور «نفی #تعصب و ترویج #کثرت‌گرایی در جامعه» تصویب کرد، اما در کمال تعجب درس «#تفکر_انتقادی»، که یک موضوع فلسفی است، به معلمانی غیرمتخصص از رشته‌های معارف اسلامی، مطالعات اجتماعی و زبان عربی سپرده شد! 🔹همایش بین‌المللی فلسفه در عربستان سعودی با هدف تشویق تفکر انتقادی، در کشوری برگزار شد که در آن شخصیت‌های برجسته‌ای همچون سلمان العوده، عوض القرنی، رائف بدوی و بسیاری دیگر به دلیل ابراز عقاید مخالف زندانی شده‌اند و برخی همچون موسی القرنی در همان زندان جان داده‌اند. 🔹دهه‌هاست که عربستان بر اساس فتوا‌ها و تصمیمات مقامات دینی این کشور از جمله «اللجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء» وابسته به هیئت #کبار_العلماء عربستان، تدریس فلسفه در تمامی مراحل تحصیلی حتی دانشگاه‌ها را ممنوع کرده است. از این گذشته، شیوخ سعودی همچون ابن عثیمین و صالح الفوزان هر گونه آموزش و تعلیم فلسفه را مذموم و فتوا به #حرمت آن داده‌اند و عبدالمحسن الزامل ابن سینا و فارابی را #تکفیر کرده است. 👈 متن کامل این یادداشت را از اینجا دنبال کنید. ©️ @mersadcss 🔷🔷🔷

🔻جشن‌ کریسمس در عربستان برای اولین بار با بزرگترین کنسرت منطقه و 13 خواننده عرب 🔹سازمان سرگرمی عربستان سعودی، جشنهای سال نو میلادی را برای اولین بار در این کشور برگزار و 13 خواننده نیز در آن حضور دارند. پیشتر #نهاد_دینی سعودی با این امور مخالفت می‌کرد. 🔹همایش «#موسم_الریاض» و شرکت «#روتانا» از برگزاری «بزرگترین کنسرت در منطقه» خبر دادند که قرار است در عربستان سعودی برگزار شود. 🔹قرار است در این مراسم، ۱۳ خواننده عربی کنسرت برگزار کنند. این مراسم در شب #کریسمس برگزار خواهد شد. 🔹این برای نخستین بار است که جشن آغاز سال میلادی در عربستان برگزار می‌شود. عنوان این مراسم نیز «Riyadh Trio Night» است که نهاد موسوم به «#سازمان_سرگرمی» مجری آن است. 🔹سازمان سرگرمی تیر ماه گذشته نیز از شهروندان این کشور خواست تا خود را برای حضور در جشن‌های سالیانه آماده کنند. این در حالی است که وزارت حج و عمره عربستان سعودی خرداد ماه گذشته خبر داد که برای دومین سال پیاپی مراسم حج محدود به شهروندان عربستان و آن هم در شرایط خاص برگزار خواهد شد. 🔹سازمان سرگرمی عربستان عنوان نهادی است که در ماه می سال ۲۰۱۶ تأسیس شد و هدف خود را افزایش نشاط و سرگرمی عنوان کرد. این سازمان هر ساله در شهرهای مختلف مراسمات و جشن‌های مختلفی را با دعوت از خوانندگان مختلف خارجی، ورزشکاران و هنرمندان برگزار می‌کند. 🔹ماهیت این جشن‌ها نیز از همان سال ۲۰۱۶ که با عناوین موسم الریاض، «موسم جده» و «موسم الشرقیه» برگزار می‌شد، موجب تعجب و خشم محافل دینی و مخالفان در عربستان شده است. مراسماتی که با #رقص و پایکوبی و به صورت مختلط و پوشش‌های نامتعارف و همچنین مصرف مشروبات الکلی و برگزاری مسابقات قمار همراه است. 🔹معارضان بارها این گونه جشن‌ها را که با توجه خاص «محمد بن سلمان» و در راستای اهداف #چشم‌انداز۲۰۳۰ برگزار می‌شود، ابزاری برای دین‌زدایی در کشوری دانسته‌اند که میزبان مهم‌ترین اماکن مقدس اسلامی است و پادشاهش خود را خادم حرمین شریفین می‌نامد. 🔹در همین ارتباط، در جشن‌های «موسم جده» در ماه می ۲۰۱۹ حضور «#نیکی_میناژ» خواننده پاپ آمریکایی در مراسم اختتامیه این مراسم موجب اعتراض بسیاری در عربستان شد. در همان زمان انتشار خبر اعتراض سه عضو هیأت کبار العلماء این کشور به عنوان عالی‌ترین نهاد دینی به اینگونه جشن‌ها توجه رسانه‌ها را جلب کرد؛ این سه تن اینگونه برنامه‌ها را «فساد اخلاقی هدفمند» توصیف کرده بودند. ❇️مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

💢انتقاد تند ترکی الشلهوب از جشن های کریسمس در عربستان... 🔹ترکی الشلهوب در تویتی نوشت: کجایند علمایی که ما را از #احتفال (جشن) میلاد پیامبر اکرم (ص) محروم و آن را تحریم می کردند؟ الان چه نظری دارند؟ آیا می توانند این پدیده جدید را نقد کنند؟! ❇️مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

💢«درعیه» به عنوان پایتخت فرهنگی جهان عرب برای سال 2030 انتخاب شد 🔸گذری کوتاه بر تاریخ 🔹#درعيه، نخستین پایتخت مذهبی و سیاسی #آل_سعود در عربستان شهر درعیه در شمال وادی حنیفه در نجد و 32 کیلومتری غرب رياض، پايتخت کنونی عربستان واقع است. 🔹سعود بن محمد بن مقرن در ۱۱۳۲ با شورش بر حاکم آنجا، حکومت اول سعودی را در این شهر کوچک با کمتر از هفتاد خانه، بنیاد نهاد. 🔹درعیه در زمان #محمد_بن_سعود، نخستین فرمانروای آل سعود و پس از آمدن #محمد_بن_عبدالوهاب، پیشوای فرقه وهابیت، وارد مرحله جدیدی شد. محمد بن سعود در سال ۱۱۵۷ هـ ق، در پیمان درعيه متعهد شد عقاید #وهابیت را در سراسر بلاد عرب بگستراند و محمدبن عبدالوهاب نیز پذیرفت در این شهر بماند و با امیر دیگری هم پیمان نشود. ❇️مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

💢بازداشت مخالفان سازش با اسرائیل در عربستان 🔹سعودی لیکس: سازمان حقوق بشری «قسط» فاش کرد که دولت #عربستان_سعودی مخالفان #عادی‌سازی روابط با #اسرائیل را بازداشت می‌کند. 🔹این نهاد حقوق بشری که متشکل از فعالان عربستانی است با انتشار پیامی در صفحه توئیتری خود اعلام کرد که دکتر «#عبدالله_الیحیی» به دلیل انتقاد علیه عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی از ۲۴ دسامبر سال گذشته تا کنون در بازداشت است. 🔹به نوشته پایگاه خبری «سعودی لیکس»، این در حالی است که تاکنون چندین روحانی، دانشجو و فعال توئیتری به دلیل حمایت از #فلسطین و مخالفت با سازش با رژیم صهیونیستی به دست نیروهای امنیتی عربستان بازداشت شده‌اند. 🔹طبق این گزارش چند ماه قبل (آوریل سال گذشته) نیز دادگاه جنایی ریاض، «#عبدالعزیز_العوده» فعال توئیتری عربستانی را به دلیل حمایت از فلسطین و مخالفت با سازش به پنج سال حبس تعلیقی محکوم کرد و مانند دیگر مخالفان سازش با اسرائیل، ممنوع الخروج شدند. 🔹این در حالی است که در سال ۲۰۱۹ دولت عربستان با بازداشت فعالان توئیتری آنها را مجبور کرده بود که تعهد بدهند تا دیگر در خصوص فلسطین مطلبی منتشر نکنند. ❇️مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

💢عربستان به دستور آمریکا در مسیر ترویج تفکر وهابی حرکت کرده است 🎥سید حسن نصرالله: تفکر داعش از عربستان آمد و عوامل انتحاری و خودروهای انتحاری را به عراق ارسال کرده است. ❇️مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

💢تاسیس مرکز راهبردی مطالعات زنان به ریاست تولیت مسجدالحرام در عربستان 🔹راشا تودی: عبدالرحمن بن عبدالعزیز #السدیس، رئیس کل امور مسجدالحرام و مسجد نبوی از ایجاد مرکز راهبردی پژوهش ها و #مطالعات_زنان در این نهاد خبر داد. 🔹وی تصریح کرد که این مرکز پژوهش و مطالعات زنان به رصد مهمترین دستاوردها و خدمات ارائه شده به سفیران و خادمان خواهد پرداخت، همچنین در ایجاد طرح های ابتکاری و برنامه های ویژه زنان کمک خواهد کرد و سهم بزرگی در ارتقای خدمات بانوان در مسجد الحرام و مسجدالنبی دارد. 🔹سدیس تأکید کرد که ریاست کل امور مسجدالحرام و مسجد نبوی بر تقویت نقش زنان در حرمین شریفین و توانمند سازی زنان سفیر در بسیاری از زمینه های تبلیغی، ارشادی و علمی تمایل دارد. ❇️مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

💢شیخ عبدالله المطلق عضو #هیئة_کبار_العلماء و مشاور دربار پادشاهی عربستان: تبریک اعیاد به غیر مسلمانان جایز است، زیرا این از خوش اخلاقی و حسن رفتار با دیگران است... ❌اما از نظر این اشخاص جشن میلاد پیامبر اکرم (ص) بدعت است! ❇️مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

💢اکونومیست: برخی در عربستان منتظر ظهور فردی مانند روح‌الله خمینی هستند ❇️مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

🔻اکونومیست: برخی در عربستان منتظر ظهور فردی مانند روح‌الله خمینی هستند 📌بخش اول 🔹یک نشریه انگلیسی در گزارشی به تلاش دولت سعودی در سال‌های اخیر برای تغییر باورها و فرهنگ مردم #عربستان پرداخت. 🔹نشریه انگلیسی اکونومیست در گزارشی به تغییرات اجتماعی در عربستان از زمان آغاز ولی‌عهد #محمد_بن_سلمان پرداخت و نوشت که مقامات سعودی به «نهی از معروف و امر به منکر» روی آورده‌اند. 🔹در این گزارش آمده است که حداقل سه بخش از جامعه عربستانی، از تغییرات جدیدی که محمد بن سلمان در این کشور آغاز کرده، عصبانی هستند و صرفا ترس و واهمه از سرکوب مانع شورش علیه او و بازگرداندن امور به شرایط قبلی، شده است. 🔹بن سلمان با رسیدن به منصب ولی‌عهد عربستان در سال ۲۰۱۷ دست به تغییرات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زیادی زد که بارزترین آن صدور مجوز #اختلاط بین زنان و مردان در اماکن عمومی، اجازه #رانندگی_زنان و حضور آن‌ها در فعالیت‌های هنری و ورزشی است. در حوزه اقتصادی نیز تلاش شده است تا منابع در آمدی متنوع شده و منحصر به نفت نباشد، در این راستا پروژه‌های جاه‌طلبانه متعددی در دستور کار قرار گرفته است. 🔹اما در حالی که محمد بن سلمان سعی دارد با این تغییرات چهره عربستان را در جهان بهبود ببخشد، اما اقدامات وی با سرکوب گسترده معترضان و بازداشت فعالان حقوق زن همراه شده و اقدامات او را تحت‌الشعاع قرار داده است. 🔹نشریه اکونومیست در ادامه نوشت که مقامات سعودی در ۳۰ دسامبر سال گذشته میلادی، اعلامیه‌هایی در مساجد مکه و مدینه نصب کردند که از آن‌ها می‌خواست تا فاصله اجتماعی را به میزان دو متر رعایت کنند، اما کاملا روشن است که بن سلمان اصرار کمتری به این موضوع در دیگر اماکن دارد، به طوریکه در ماه گذشته نزدیک به ۷۰۰ هزار جوان عربستان در عرض چهار روز در کنسرت‌های موسیقی شرکت کردند، در حالی که ازدحام در مساجد به بهانه جلوگیری از شیوع کرونا ممنوع بود. در این باره یک معلم عربستانی به اکونومیست گفت که مقامات سعودی در حال «امر به منکر و نهی از معروف» هستند. 🔹همچنین با وجود اینکه نظرسنجی در عربستان امری نادر است و به سختی می‌توان میزان رضایت یا ناخشنودی شهروندان عربستانی از اقدامات محمد بن سلمان را سنجید، اما نشریه اکونومیست نوشته است که حداقل سه گروه از جامعه عربستان از اقدامات به اصطلاح اصلاحگرانه ولی‌عهد کشورشان خشمگین هستند، اول سلفی‌ها و کسانی که روایت خودشان را از اسلام دارند، دوم برخی شاهزادگان و سوم مردم عادی که دنباله‌رو روحانیون سلفی هستند. بخشی از اعتراضات سلفی‌ها به کاهش اختیارشان بر می‌گردد، از جمله کاهش شدید قدرت سازمان «امر به معروف و نهی از منکر» که به عنوان پلیس دینی در عربستان قدرت زیادی داشت، همچنین دیگر به هنگام اذان اجباری به بستن مغازه‌ها نیست، زنان و مردان می‌توانند در یک مکان حضور یابند، در نماز جمعه صرفا باید یک خطبه خوانده شود و علمای دینی در شبکه‌های اجتماعی صرفا باید از پادشاه و ولی‌عهد تعریف و تمجید کنند و حق انتقاد و اعتراض ندارند. 🔹به گزارش اکونومیست همچنان بخش زیادی از جامعه عربستان دنباله‌رو روحانیون سلفی هستند و به شدت از مراسم‌هایی که به بهانه سرگرمی در ریاض و جده برگزار می‌شود، انتقاد می‌کنند. مراسم‌هایی که انواع مظاهر فرهنگ غربی از مصرف مشروبات الکلی تا دعوت از خوانندگان غربی در آن‌ها دیده می‌شود. 🔹تغییرات در سطح جامعه نیز گروههای مختلفی را ناراضی کرده است، یک پلیس بازنشسته در این باره گفت که اگر پیش از این دختری از خانه فرار می‌کرد، پلیس می‌توانست او را بازداشت کرده و به خانواده‌اش برگرداند، اما اکنون دوره این کارها گذشته و آن دختر می‌تواند از پلیس شکایت کرده و او را به زندان بیاندازد. برخی شهروندان عربستانی معتقدند که اقدامات محمد بن سلمان تغیر تندروی به اعتدال نیست، بلکه تلاشی در راستای زدودن کامل #دین از جامعه است. ❇️مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

🔻اکونومیست: برخی در عربستان منتظر ظهور فردی مانند روح‌الله خمینی هستند 📌بخش دوم 🔹منتقدان ولی‌عهد سعودی می‌گویند که او کشور را به طور کامل در قبضه خود گرفته و بر زندگی مردم مسلط شده است. انتقادها امکان علنی شدن ندارند. یک مفتی سلفی در این باره به اکونومیست گفت: «شاهزاده می‌تواند دهان‌ مخالفان را ببندد، اما نمی‌تواند آن‌ها را خفه کند.» 🔹در همین حال بسیاری از شاهزادگان نیز از اقدامات محمد بن سلمان ناراضی هستند. محمد بن سلمان در مقابل طبقه آریستوکراسی (نخبه سالاری) سنتی ایستاده [هرچند خود در حال ایجاد طبقه جدیدی است.] و تعدادی از شاهزادگان و تجار معروف را در سال ۲۰۱۷ به حبس انداخت و از آن‌ها پول‌های هنگفتی دریافت کرد. برخی شاهزادگان نیز از اینکه امتیازات ویژه قبلی آن‌ها از جمله پروازهای هوایی مجانی و خدمات رایگان پزشکی و برنده شدن در مزایده‌ها و مناقصات دولتی دیگر وجود ندارد، گلایه دارند، آن‌ها می‌گویند که محمد بن سلمان سیستمی که به صورت توافقی اداره می‌شد را از بین برده و خود به تنهایی بر آن مسلط شده است. 🔹تجار و بازرگانان نیز از تشکیل نهادهای مختلف دولتی و تشکیلات بزرگ حکومتی که مانع فعالیت بخش خصوصی هستند به شدت گلایه دارند، آن‌ها می‌گویند که حمایت‌های دولتی کاهش یافته و مالیات‌ و عوارض چندین برابر شده است. 🔸آیا فردی چون روح‌الله خمینی ظهور می‌کند؟ 🔹همزمان با این شرایط، قدرت مرکزی در مقایسه با گذشته کمتر پاسخگوست، در گذشته پادشاهان عادت داشتند تا در نشست‌های هفتگی به مشورت با افراد صاحب‌نظر بنشینند و به حرفشان گوش کنند، اما اکنون پادشاه و ولی‌عهد این رسم را کنار گذاشته‌اند. 🔹اکونومیست در ادامه نوشت: «برخی می‌پرسند که آیا اقدامات محمد بن سلمان موجب تشکیل جریانی علیه او خواهد شد؟ در این باره باید گفت که فقط عده کمی هستند که معتقدند که روحانیون دینی تا ابد سکوت خواهند کرد. برخی می‌پرسند که آیا ممکن است شخصی چون #روح‌الله_خمینی رهبر انقلاب علیه شاه در ایران، در عربستان نیز ظهور کند؟». 🔹یک مقام عالی رتبه سابق عربستانی در گفت‌و گو با اکونومیست، ضمن یادآوری ترور «#ملک_فیصل» به دست برادرزاده‌اش در سال ۱۹۷۵ گفت: «شاهزاده محمد می‌داند که خاندان پادشاهی چه کاری می‌توانند با او بکنند.» 🔹همزمان برخی نیز امیدوارند که «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا مقابل به پادشاهی رسیدن محمد بن سلمان را بگیرند. 🔹اکونومیست سپس نوشت: «با کنار رفتن محمد بن سلمان، اقدامات او نیز از بین خواهد رفت، چرا که این اقدامات از بالا تحمیل شده‌اند و پایگاه اجتماعی ندارند. اما در کل احتمال تحقق سناریوهای گفته شده کم است، شاهزادگان مخالف در اقامت اجباری به سر می‌برند و هزاران روحانی دینی از جمله #سلمان_العوده پشت میله‌های زندان هستند. حتی منتقدان خارج‌نشین بن سلمان نیز از اینکه به سرنوشت #جمال_خاشقچی دچار شوند، در ترس و واهمه به سر می‌برند.» 🔹در پایان این گزارش آمده است که عربستان به کشوری که مردمش به شدت کنترل می‌شوند، تبدیل شده است و با گسترش تکنولوژی‌های جاسوسی به نظر نمی‌رسد که انقلاب یا کودتایی رخ دهد. ❇️مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies