اگرت سلطنت فقر ببخشند ای دل
کمترین مُلک تو از ماه بود تا ماهی
#حافظ
[یعنی: ای دل، اگر سلطنت فقر را به تو ببخشند، کمترین حد و مرز فرمانروایی تو از ماه تا ماهی خواهد بود.
با یک تصویر زیبای پارادوکسی (متناقض) یعنی نسبت دادن فقر به سلطنت، فقر - در مفهوم عرفانی آن، یعنی وارستگی از تعلقات - را نوعی سلطنت و فرمانروایی به شمار میآورد که قلمرو آن از زمین تا آسمان است. در واقع خود را ترغیب میکند که به چنین سلطنتی دست یابد.
(شرح دیوان حافظ، دکتر حسین علی یوسفی، ص۷۲۰)]
🔸 اشاره:
سلطنت فقر، استغنای ناشی از آن است و اینکه مشایخِ قوم را صوفیه با عنوان شاه یا سلطان خواندهاند متضمن اشارت بدان مرتبه یا علو مقام آنها در عالم معنی است.
جالب آن است که دانته هم در "کمدی الهی" از قدیس فرانچسکو و قدیس دومینیکو اولیاء مسیحی به عنوان شاهزاده نام میبرد (بهشت /۱۱) و آنها نیز مثل مشایخ صوفیه رهبران سلاسل فقر بودهاند.
✍ #دکتر_عبدالحسین_زرین کوب
📕 #نقش_بر_آب
ص۴۱۰