💠 سویدای دل
▪️ مرحوم ابن بابویه قمی در كتاب قیم من لا یحضره الفقیه نقل كرد كه معصوم (سلام الله علیه) می فرماید هنگام نماز كه فرا می رسد فرشته ها از طرف خدا ندا می دهند: «أَیهَا النَّاسُ قُومُوا إِلَی نِیرَانِكُمُ الَّتِی أَوْقَدْتُمُوهَا عَلَی ظُهُورِكُمْ فَأَطْفِئُوهَا بِصَلَاتِكُم»؛[1] هنگام نماز كه می شود ملائكه می گویند برخیزید آن آتش هایی كه روشن كردید و به پشت گذاشته اید، آن آتش ها را با نماز خاموش كنید.
▪️ نماز رابطه عبد و مولاست، اگر لغزشی از انسان صادر شد با نماز بخشوده می شود كه این را می گویند رفع؛ یعنی برطرف كردن آثار زشتی. قرآن كریم جریان دفع را هم بازگو كرد؛ یعنی همان طوری كه لغزش های گذشته را نماز جبران می كند، جلوی لغزشهای آینده را هم می گیرد، نمی گذارد انسان به تباهی دست دراز كند: ﴿إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ﴾،[2] نماز نمی گذارد انسان دست به بدی دراز كند، در صورتی كه انسان در حال نماز بداند با چه كسی سخن می گوید. تمام لذت ها برای مردان حق در همین نماز خلاصه می شد، چون می دانستند كه با چه كسی سخن می گویند، به مرجعی مراجعه می كردند كه كارها فقط به دست او بود؛ لذا از نبی اكرم (علیه آلاف التحیة و الثناء) رسیده است كه به بلال می فرمود هنگام اذان آمده است ما را راحت كند. نماز ظرف راحت انسان نمازگزار است، وقتی بار آتش را از دوش برمی دارد احساس سبكی می كند. همان لحظه ای كه انسان به یاد خداست، همان لحظه از آتش در امان است، نمازگزار با خدای خود مناجات می كند. گاهی خدا با انسان حرف می زند، گاهی انسان با خدا سخن می گوید.
▪️ شما در خطبه نهج البلاغه این جمله را قرائت فرموده اید كه ذات اقدس الهی همواره بندگان خاصی دارد «وَ مَا بَرِحَ لِلَّهِ عَزَّتْ آلَاؤُهُ فِی الْبُرْهَةِ بَعْدَ الْبُرْهَةِ وَ فِی أَزْمَانِ الْفَتَرَاتِ عِبَادٌ»؛ همواره خداوند بندگان خاصی دارد كه آنها از متن همین افراد برخاستهاند؛ اما «نَاجَاهُمْ فِی فِكْرِهِمْ وَ كَلَّمَهُمْ فِی ذَاتِ عُقُولِه»؛[3] خداوند با اینها سخن می گوید و خداوند با اینها مناجات دارد، زمزمه دارد. این خاطرات خوبی كه در قلب انسان گاهی رخنه می كند اینها بوی آشنا می دهند، اینها سخنان دوست است، خیلی آهسته در كنار قلب خاطره ای رخنه می كند و رخ نشان می دهد و انسان را متنبّه می كند، با یك خاطره انسان برمی گردد، تصمیم هایش عوض می شود؛ اما این خاطره از موعظه واعظان شهر نشأت نگرفت، از نوشته نویسندگان كشور صورت نبست، گرچه آنها زمینه سازند؛ اما آن تصمیم گیری به وسیله آن سخن نغز و غیبی ذات اقدس الهی است كه به صورت مناجات در جان بنده ای جلوه كرد.
▪️ در نهج البلاغه این جمله نورانی آمده است كه همواره در بین مردم كسانی هستند كه خدا با آنها مناجات می كند: «وَ كَلَّمَهُمْ فِی ذَاتِ عُقُولِه»؛ خداوند با عقل اینها، با دلِ دلِ اینها سخن می گوید.؛ آن حبّه خاص را می گویند «سویدا»، در درون دل آن هسته مركزی را به حبّه تشبیه كرده اند، بعد گفتند این سویدای دل كسی است كه خدا در آن سویدا با این شخص سخن می گوید، در دلِ دل با او حرف می زند كه او خود احیاناً بی خبر است و با اینها مناجات می كند. نماز این نقش را دارد كه هم جلوی زشتی های گذشته را بگیرد و هم زمینه برای زشتی های آینده نگذارد.
[1] . من لا یحضره الفقیه، ج1، ص208.
[2] . سوره عنکبوت، آیه45.
[3] . نهج البلاغه(للصبحی صالح)، خطبه222.
#نماز
#راحتی_مؤمن
#مرجع_امور
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
📚 سخنرانی در روز ششم محرم
تاریخ: 1369/05/07
🆔 @a_javadiamoli_esra