💠 معنای توکل 🔹 معنای توكّل این نیست كه تا آنجا كه به حسب ظاهر معلوم و مقدور انسان است بگوید من خودم انجام می‌ دهم، آن حوادث پیش‌بینی نشده را به خدا واگذار ‌كند؛ این #تبعیض_در_توكل است كه با #توحید سازگار نیست. توكّل معنایش این است كه انسان خدا را وكیل خود قرار بدهد. ▫️ هر آدم عاقلی وقتی می‌خواهد كاری را انجام بدهد كه به همه شئون آن كار آگاهی ندارد (یك) بر فرض آگاهی، توان آن را ندارد (دو) وكیل می‌ گیرد (سه). ما نسبت به همه كارهایمان این سه امر را باید رعایت كنیم، چون هیچ كاری نیست كه ما به جمیع شئونش آگاه باشیم، هیچ كاری نیست كه ما نسبت به جمیع شئون آن توانمند باشیم، چون به جمیع شئون علم نداریم و به جمیع شئون آن كار توانایی نداریم چاره جز این نیست كه #وكیل بگیریم ﴿وَكَفَی بِاللَّهِ وَكِیلاً﴾.[1] پس معنای توكل این نیست كه آن مقداری كه می توانیم به خودمان اسناد بدهیم و آن مقداری كه نمی ‌دانیم و نمی ‌توانیم توكّل كنیم. 🔹 اگر ما در همه امور به خدای سبحان توكّل كردیم، آن‌گاه آن مدیر و مدبّر گاهی خود ما را اداره می ‌كند، آن بخشی كه به حسب ظاهر معلوم و مقدور ماست؛ گاهی دیگران را تسخیر می‌كند، آن بخشی كه معلوم و مقدور ما نیست؛ آن وقت اگر ما به او توكّل كردیم و او را وكیلِ مفَوَّض و مطلق قرار دادیم او شروع به كار می ‌كند؛ او خود ما را #تدبیر می ‌كند، دیگران را تدبیر می ‌كند، از مجموعه این دو تدبیر آن مقصد صحیح به دست می ‌آید؛ لذا در سورهٴ <طلاق> فرمود:﴿وَمَن یتَوَكَّلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ﴾ پس معنای توكّل، تبعیض یا تشریك در كار نیست. ▫️ اگر در سورهٴ <طلاق> فرمود:﴿وَمَن یتَّقِ اللَّهَ یجْعَل لَهُ مَخْرَجاً ٭ وَیرْزُقْهُ مِنْ حَیثُ لاَ یحْتَسِبُ وَمَن یتَوَكَّلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ﴾ برای اینكه ﴿إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَی‏ءٍ قَدْراً﴾[2] آن وقت توكّل ما ثمربخش می ‌شود. 🔹 پس توكّل، تبعیض در وظیفه نیست كه بخشی از كارها را خودمان انجام بدهیم، آن مقداری كه مقدور ما نیست به عنوان حوادث پیش ‌بینی نشده توكّل كنیم. چرا خدا كافی است؟ برای دو جهت، چرا ﴿مَن یتَوَكَّلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ﴾/ برای دو جهت: یكی اینكه ﴿إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ﴾، یكی اینكه ﴿ قد جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَی‏ءٍ قَدْراً﴾ او #مهندسی_عالم را به عهده گرفته برای هر چیزی یك اندازه مشخص قرار داده (یك)، نسبت به همه چیز هم قدرت مطلق دارد (دو). خب پس خود ما هم از این دو نظر زیرمجموعه این دو اصل هستیم؛ یعنی اینكه فرمود: ﴿قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَی‏ءٍ قَدْراً﴾ برای ما هم یك قدر مشخّصی است كه او قرار داده است. اگر فرمود: ﴿إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ﴾ خدای سبحان مقصد خود را بالأخره می ‌رسد و می‌ رساند، ما هم جزء مقاصد او هستیم در مقام سوم یعنی مقام فعل. بنابراین اگر كسی خدا را وكیل مطلق قرار داد چه اینكه باید او را وكیل مطلق قرار بدهیم، خود ما را او دارد #اداره می ‌كند. وقتی ما را او دارد اداره می‌كند ما دیگر نباید نگران باشیم! [1] . سوره نساء، آیات 81 ،132 ،171 ؛ سوره احزاب، آیات 3 و 48. [2] . سوره طلاق، آیات 2 و 3. #مهندسی_عالم #تبعیض_در_توکل #اداره_و_تدبیر_موکل #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 سوره فرقان جلسه 23 تاریخ: 1390/11/30 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 مرز توکل 🔸 عید خجسته و فرخنده ما شیعیان، میلاد وجود مبارک امام رئوف، #علی_بن_موسی_الرضا_المرتضیٰ (عَلَیهِما التَّحِیةِ وَ الثَّنَاء) را به پیشگاه ولی عصر و جامعه قرآن و عترت و شما بزرگواران و سایر عزیزان تهنیت عرض می‌کنیم. 🔸 یونس بن عبدالرحمن از شاگردان مخصوص این دودمان است، به #امام_رضا (سَلامُ الله عَلَیه) عرض کرد، به ما گفتند، ما از ائمه قبلی شنیدیم که نباید بگوییم خدا علیم است، زنده است و نورانی است، باید بگوییم «عِلْمٌ لَا جَهْلَ فِیهِ حَیاةٌ لَا مَوْتَ فِیهِ نُورٌ لَا ظُلْمَةَ فِیه‏»؛[1] یعنی صفات خدا #عین_ذات خداست، نه «ذات ثبت له الوصف». آنچه که بیگانه می ‌پنداشتند که خدا عالم به عالمیت است که از این به معانی تعبیر می ‌کردند؛ لذا در تعبیرهای ما امامیه این است که «بی‌شریک است و معانی تو غنی دان خالق».[2] این معانی یک اصطلاح کلامی است که از جای دیگر آمده است. به ما گفتند بگویید «بی شریک است و معانی تو غنی دان خالق»؛ یعنی آن معانی ندارد؛ یعنی عالم به علم نیست، بلکه #عین_علم است. 🔸 یونس بن عبدالرحمن این مطلب کلامی را به عرض #امام_رضا (سَلامُ الله عَلَیه) رساند که خدا علم ندارد، بلکه علم است. حیات ندارد که صفت زائد بر ذات است، بلکه #حیات_محض است. به امام عرض کرد ما بر این باور هستیم که خدا «عِلْمٌ لَا جَهْلَ فِیهِ حَیاةٌ لَا مَوْتَ فِیهِ نُورٌ لَا ظُلْمَةَ فِیه‏»؛ درست است یا نه؟ «قَالَ كَذَلِكَ هُو»؛ درست است. خدا عین علم است، عین حیات است، عین نور است، صفتش زائد بر ذات نیست. 🔸 این بحث‌هایی که اشاره فرمودند درباره خواجه نصیر طوسی، ابن‌ سینا و سایر بزرگان اسلام، بر همین مدار و محوری است که ائمه (عَلَیهِمُ السَّلام) به دیگران آموختند. به #امام_رضا (سَلامُ الله عَلَیه) عرض کردند #مرز_توکل چقدر است؟ تا کجاست؟ فرمود: «أَنْ لَا تَخَافَ أَحَداً إِلَّا اللَّه‏‏»؛[3] #متوکل کسی است که از هیچ چیزی نمی ‌ترسد، چرا؟ چون کسی را وکیل خود قرار داد که قاهر بر کل است، این #وکیل که خیانت نمی ‌کند. اگر کسی به او توکل کرد؛ یعنی او را وکیل گرفت: ﴿فَاتَّخِذْهُ وَكیلا﴾،[4] ﴿عَلَیهِ یتَوَكَّلُ الْمُتَوَكِّلُونَ﴾،[5] اگر کسی خدا را وکیل قرار داد، واقعاً خدا را وکیل قرار داد. خدا نه جهل دارد، چون «عِلْمٌ لَا جَهْلَ فِیه»، نه فراموشی دارد: ﴿وَ ما كانَ رَبُّكَ نَسِیا﴾،[6] نه سهل ‌انگار است که اهل ادهان و ایهان باشد. وقتی به انبیا خود دستور می‌ دهد: ﴿وَ لاَ تَنِیا فِی ذِكْرِی﴾؛[7] ـ «وَنی»؛ یعنی سُستی، آدم سُست نه در زندگی شخصی موفق است و نه در کارهای علمی؛ آدم سُست، سُست است ـ فرمود به شما مأموریت دادم که با فرعون و هامان و قارون بجنگید! با سستی نمی ‌شود ـ «ونی»؛ یعنی سُستی. «تنیا» که مجزوم به این «لام» است و نون آن افتاده، ﴿وَ لاَ تَنِیا﴾؛ یعنی وَنی به خود راه ندهید که اصل آن با نون بود، این «لام» با جزمی که داد، نون را اسقاط کرد، شده ﴿لاَ تَنِیا﴾. #آدم_سست به درد هیچ چیزی نمی‌ خورد. کسی بخواهد با جهل جامعه با عوامی جامعه بجنگد، باید یک عالمی باشد که اولاً مسئله شرعی را بداند که فهمیدن حرام نیست. با آدم نفهم نمی‌ شود زندگی کرد. فرمود سستی به خود راه ندهید: ﴿لاَ تَنِیا فِی ذِكْرِی﴾. با #مقدس_بازی و با نفهمی نمی‌ شود جامعه را اداره کرد؛ فهم است و فهم! فرمود شما می‌ خواهید با فرعون بجنگید، با قارون سرمایه ‌دار #زراندوز_اختلاسی بجنگید، این با سُستی نمی ‌شود. پیغمبر هستی، ولی باید محکم و آهنین باشی، همین! ﴿لاَ تَنِیا فِی ذِكْرِی﴾. [1]. التوحید(للصدوق)، ص138. [2]. کلم الطیب، ص66؛ شعر معروف صفات حق: «نه مرکب بود و جسم نه مرئی نه محل‌ ٭٭٭ بی شریک است و معانی، تو غنی دان خالق». [3]. تحف العقول، ص445. [4]. سوره مزمل، آیه9. [5]. سوره زمر، آیه38. [6]. سوره مریم، آیه64. [7]. سوره طه، آیه42. #روز_میلاد_امام_رضا_علیه_السلام #صفات_الهی #اداره_جامعه #حضرت_آیت_الله_جوادی_آملی 📚 سخنرانی و عمامه گذاری روز میلاد امام رضا علیه السلام تاریخ: 1397/05/03 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 توکل 🔸 اگر ضعف احساس می ‌کنید چه اینکه احساس می ‌کنید، باید #وکیل بگیرید. وکیل هم باید #عالم باشد هم #حاضر باشد هم #خیرخواه باشد هم #قدور باشد، همه اسمای حُسنای «جوشن کبیر» را ذات اقدس الهی دارد: ﴿وَ عَلَیهِ فَلْیتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُونَ﴾،[1] ما جدّاً وکیل می ‌گیریم و #توکل می ‌کنیم. 🔸 در بخش‌های وسیعی از قرآن کریم تعبیر مفید حصر است، دارد: ﴿وَ عَلَیهِ فَلْیتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُونَ﴾؛ یعنی فقط به خدا #توکل کنید، کارهای دیگر را قانونی انجام بدهید؛ ولی آنچه در دل دارید توکل به ذات اقدس الهی باشد. اگر کسی ترسید همیشه محروم می ‌شود، می ‌ترسم امتحان بدهم، می ‌ترسم وارد تولید بشوم، می ‌ترسم، نه! وقتی کار را بر اساس #اصول انجام می‌ دهید، #فکر کردید، #مشورت کردید، #ابزار را فراهم کردید، هراسی نداشته باشید. [1] . سوره یوسف، آیه67. #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 درس اخلاق تاریخ: 1396/12/17 🆔 @a_javadiamoli_esra