#قالب_شعر ۵
#ترجیع_بند_چیست ؟
#تَرجیع_بَند در لغت به معنای تکرار کردن یا برگرداندن است؛ اما در اصطلاح ادبی، ترجیع بند به قالب شعری گفته میشود که از غزلهای چندبیتی که هموزن هستند تشکیل شده و برای اتصال این غزلوارهها به یکدیگر از یک بیت تکراری استفاده مینماید که به این بیت، اصطلاحاً بند ترجیع یا بندگران یا واسطه گفته میشود.
این بندها بیتهایی هستند که دارای وزن یکسان و قافیه متفاوت هستند و به هریک از غزلها، خانه یا رشته گفته میشود. هر خانه از 5 تا 25 بیت (گاه کمتر یا بیشتر) تشکیل میشود. قدیمیترین ترجیع بند از فرخی سیستانی است اما معروفترین ترجیعبندها از هاتف اصفهانی و سعدی است.
#موضوع_ترجیع_بند :
ترجیع بند در مورد موضوعاتی همچون : عشق و عرفان و مدح و ستایش و یا وصف طبیعت سروده میشود که در هر سبکی متفاوت است. مانند:
۱- ترجیعات سبک خراسانی: مدح و ستایش و وصف طبیعت.
۲- ترجیعات سبک عراقی: دیدگاههای عاشقانه و عارفانه است.
۳- ترجیعات سبک هندی نیز عارفانه و طولانی هستند. ترجیع بندهای موجود در اشعار بیدل دهلوی از نمونههای شاخص این نوع ترجیع بندهاست که نمونهای از آن با مطلع :
ما حریفانِ بزمِ اسراریم
مستِ جامِ شهود دیداریم
در 714 بیت سروده شده است..
✍تهیه و تنظیم:
سید محمدرضا شمس (ساقی)
@adabkhane📙