🔰 خوردن مال ديگران بدون رضايت آنان
🔸 يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْباطِلِ (1)
اى كسانى كه ايمان آوردهايد، اموال يكديگر را به باطل (و از طريق نامشروع) نخوريد.
🖌 مسأله: خوردن مال ديگرى حرام است اگرچه كافرى باشد كه مالش محترم است مگر اين كه به #اذن و رضايت او باشد و به علم و مانند آن رضايت او احراز شود.
👈 در حديث وارد شده كسى كه طعامى بخورد كه به آن خوانده نشده، در حقيقت پارهاى از آتش را خورده است. (2)
👈خوردن ميوه ديگران بدون اجازه حرام است، چه كم باشد چه زياد. يك حبه انگور باشد يا يك خوشه.
❓پرسش: چيدن ميوه از باغ كشاورزى، براى خوردن در همان محل بدون اجازه از صاحب باغ، آيا حلال است يا خير و اينكه مىگويند به اندازه خوردن حلال است و بردن حلال نيست، چگونه است؟
✅ پاسخ: اگر درخت ميوه در سر راه رهگذر قرار داشته باشد مىتواند در حال عبور از خيابان، از ميوه آن درخت براى خوردن در همان جا استفاده كند، به شرط آن كه از حد سيرى و احتياج، تجاوز نكند. (3)
❓پرسش: آب زراعتى در صورت نارضايتى مالكين آن براى آشاميدن مباح مىباشد يا خير؟
✅ پاسخ: در فرض مسأله بدون رضايت مالك جايز نيست. (4)
-----------------
1. نساء/ 29.
2. تحريرالوسيله، ج 2، كتاب الاطعمة و الاشربة، القول فى غير الحيوان، م 28 و 29( من اكل من طعام لم يدع اليه فكانما اكل قطعة من النار).
3. استفتائات امام خمينى( ره)، ج 2، ص 510، س 19.
4. استفتائات امام خمينى( ره)، ج 2، س 22.
📚 آداب و احكام خوردنى ها ؛ ص89
💢 حجة الاسلام محمود اکبری
🔻
@ahkam_akbari
🔰 استفتائات
❓پرسش: آيا مىشود ميوه شاخه درخت همسايه را كه وارد خانه ما شده مصرف كرد؟
✅ پاسخ: جايز نيست. (1)
🔸مسأله: در مورد كالاهاى خوردنى، اگر مشترى قصد خريد ندارد، نبايد از كالاى مورد نظر بچشد.
👈 شخصى از امام صادق عليه السلام سؤال كرد: مردى چيز چشيدنى را مىخرد، آيا پيش از خريدن مىتواند آن را بچشد؟ امام عليه السلام فرمود: آرى، مىتواند آن را بچشد و چيزى را كه نمىخواهد بخرد، هرگز نچشد. (1)
❓پرسش: آيا جايز است از مواد خوراكى دوستمان استفاده كنيم و پول آن را به او بدهيم؟
✅ پاسخ: همه مراجع: خير بدون اجازه صاحبش جايز نيست. (3)
🔸مسأله: خوردن از ميوه باغات و آب چاه و قنات شخصى جايز نيست. (4)
❓پرسش: اگر انسان به باغى برود و صاحب باغ نباشد و نداند كه رضايت دارد يا نه، آيا مىتواند از ميوههاى درختان باغ در حد نياز استفاده نمايد؟
✅ پاسخ: در صورتى كه باغ محصور نباشد يا شاخههايش بيرون آمده باشد و به قصد عبور از آن راه برود نه به قصد باغ و چيدن ميوه، در اين صورت استفاده به مقدار نياز خوردن (نه بردن) اشكالى ندارد. (5)
------------------
1. جامع المسائل فاضل، ج 1، س 1370؛ استفتائات بهجت، ج 4، ص 378
2. أ يذوقه قبل أن يشترى ... . منابع فقه شيعه، ج 22، ص 888
3. رساله دانشجويى، ص 354
4. جامع المسائل فاضل، ج 1، ص 384، س 1376
5. استفتائات جديد مكارم، ج 3، ص 561، س 157
📚 آداب و احكام خوردنى ها، ص: 90
💢 حجة الاسلام محمود اکبری
🔻
@ahkam_akbari
🔰 استفتاء
❓پرسش: استفاده از ميوههاى درختان كه در خيابانها و پيادهروها وجود دارد تا چه حدى مجاز است؟
✅ پاسخ: استفاده از ميوههايى كه در عرف و عادت محل براى همه مباح شده است مانند توت، در بسيارى از مناطق اشكالى ندارد ولى غير آن متعلق به صاحب آن است. (1)
-----------------
1. استفتائات مكارم، ج 3، ص 562، س 1574
📚 آداب و احكام خوردنى ها، ص: 91
💢 حجة الاسلام محمود اکبری
🔻
@ahkam_akbari
🔰 چند مسأله
🔸مسأله: خوردن ميوههاى زير درخت باغهاى مردم بدون رضايت صاحب آنها جايز نيست. (۱)
🔸مسأله: ميوه و غذايى كه مال مشترى است، صاحب #تالارها و كاركنان آنها بدون اجازه نمىتوانند بخورند.
🔸مسأله: اگر فردى غذاى ديگرى را غصب كند و به غير مالك به حساب اينكه مال خودش است بخوراند و خورنده آن نداند كه مال ديگرى است، مانند اينكه غذا را به ميهمان بخوراند، هر دو ضامن مىباشند.
👈 پس مالك حق دارد از هركدام از آنها درخواست غرامت كند. پس اگر از غاصب غرامت بگيرد بر خورنده آن نمىتواند رجوع نمايد و اگر از خورنده غرامت بگيرد او مىتواند بر غاصب رجوع كند زيرا او را فريب داده است. (۲)
🔸مسأله: اگر درختى را با شاخه غصبى #پيوند بزنند، تمام ميوههايش متعلق به #صاحب_شاخه است. (۳)
-----------------
1. استفتائات بهجت، س 5757
۲. تحريرالوسيله، ج 3، ص 343، م 71
۳. توضيح المسائل امام، ص 432، مسائل متفرقه، س 90
📚 آداب و احكام خوردنى ها، ص: 91
💢 حجة الاسلام محمود اکبری
🔻
@ahkam_akbari
🔰 خمس غذا
🔸مسأله: انسان تا خمس مالش را ندهد نمىتواند در آن تصرف كند يعنى غذايى كه در آن خمس باشد نمىتواند بخورد و با پولى كه خمس آن را نداده نمىتواند چيزى بخرد. (1)
❓پرسش: رفت و آمد با خانوادهاى كه خمس پرداخت نمىكنند چه حكمى دارد؟
✅ پاسخ: همه مراجع: معاشرت با آنان اشكال ندارد و اگر #يقين داشته باشد به غذاى آنها خمس تعلق گرفته خوردن آن جايز نيست. (2)
❓پرسش: پدرم بعضى از تكاليف مانند خمس و زكات و مانند آن را رعايت نمىكند. نمىخواهم اموال ايشان در زندگى من داخل شود، اما اصرار دارند كه به من كمك كنند، چه كار كنم؟
✅ پاسخ: شما مىتوانيد از مال ايشان استفاده كنيد و خمس آن را بپردازيد. (3)
----------------
1. توضيح المسائل مراجع، م 1790
2. توضيح المسائل مراجع، م 1795؛ اجوبه، س 932
3. استفتائات مكارم، ج 3، ص 114
📚 آداب و احكام خوردنى ها ؛ ص92
💢 حجة الاسلام محمود اکبری
🔻
@ahkam_akbari
🔰 مواردى كه خوردن حرام، جايز است
🔸1. حفظ جان متوقف بر خوردن حرام باشد و اگر نخورد بر اثر گرسنگى مىميرد.
👈 مسأله: خوردن آنچه بر انسان حرام است در حال اضطرار حلال مىشود. (1)
🔸2. مداواى مرضى كه تحمل آن به طور معمول ممكن نيست و متوقف بر خوردن حرام باشد و معالجه آن #منحصر در استفاده از همان دارو باشد. (2)
❓پرسش: خوردن تخم گوسفند اگر با تجويز پزشك باشد چه حكمى دارد؟
✅ پاسخ: در مقام ضرورت و ا نحصار معالجه با آن، به #مقدار رفع ضرورت مانعى ندارد. (3)
🔸3. شخص را به خوردن يا آشاميدن حرام #وادار كنند به گونهاى كه اگر نخورد جان يا آبرويش در خطر قرار مىگيرد.
👈 مسأله: در تمام مواردى كه خوردن يا آشاميدن حرام، جايز مىشود بايد به مقدار ضرورت اكتفا شود و زياده بر آن جايز نيست. (4)
----------------
1. بقره/ 173؛ انعام/ 146؛ فرهنگ فقه، ج 3، ص 523
2. تحريرالوسيله، ج 2، م 34؛ جامع المسائل فاضل، ج 2، س 1197 تا 1200
3. استفتائات جديد تبريزى، ص 401، س 1777؛ استفتائات مكارم، ج 3، ص 301، س 798
4. تحريرالوسيله، ج 2، ص 170، م 31 و 32؛ در كتاب رساله نوين، عبدالكريم بىآزار شيرازى، ج 3، ص 225، موارد اضطرار را ده نوع ذكر نموده است
📚 آداب و احكام خوردنى ها ؛ ص93
💢 حجة الاسلام محمود اکبری
🔻
@ahkam_akbari
🔰 غذا دادن به ديگران از نظر احكام شرعى
اقسامى دارد که در اينجا به چند قسم آن اشاره مىشود: 🔻
♦️1. اطعام واجب
🔹الف) اطعام فقرا در #نذر و #كفارات
مانند كفاره خوردن عمدى روزه كه يكى از موارد آن اطعام 60 فقير است براى هر روز و كفاره شكستن قسم كه بايد ده فقير را اطعام كند و يا در كفاره نذر يكى از موارد آن اطعام 60 فقير است. (1)
🔹ب) اطعام همسر
اطعام همسر به اندازه برطرف شدن نياز او بر شوهر واجب است. مقدار و كيفيت آن بستگى به شئون خانوادگى و موقعيت اجتماعى زن دارد. (2)
🔹ج) اطعام اسير (3)
واجب است اطعام اسير و سيراب كردن او در صورت #نياز.
👈 امام على عليه السلام فرمود: اطعامُ الاسير و الاحسان اليه حق واجب (4)
اطعام اسير و نيكى به او حقى است واجب.
👈 امام صادق عليه السلام فرمود:
اطعامُ الاسير حقٌّ عَلى مَن أَسرَه (5)
اطعام اسير حقى است بر گردن كسى كه او را اسير نموده.
🔹د) اطعام #مضطر
👈 مسأله: بر هر مسلمانى واجب است مسلمان ديگرى را كه نزديك است از گرسنگى يا تشنگى بميرد نان و آب داده و او را از مرگ نجات دهد. (6)
----------------
1. فرهنگ فقه، ج 1، ص 581
2. جواهر، ج 31، ص 331
3. جواهر، ج 21 ص 130
4. وسائل الشيعه، ج 15، ص 182
5. همان مدرك
6. توضيح المسائل مراجع، م 2635؛ جواهر، ج 36، ص 432
📚 آداب و احكام خوردنى ها ؛ ص94
💢 حجة الاسلام محمود اکبری
🔻
@ahkam_akbari
🔰 غذا دادن به ديگران از نظر احكام شرعى
♦️ 2. اطعام حرام
🔹الف) اطعام غذاى #نجس به افراد بالغ حرام است. (1)
🔹ب) اطعام طعام #غصبى (2)
♦️3. اطعام مستحب
بر اساس سخن پيشوايان دين در موارد زير دادن وليمه مورد تأكيد است:
🔸الف) اطعام مؤمنين
يكى از ارزشهاى اسلامى اطعام مؤمنين است.
👈امام صادق عليه السلام فرمود:
انَّ اللهَ يُحِبُّ اطعامَ الطعام (3)
خداوند اطعام طعام را دوست دارد.
هرچند مؤمنين بىنياز باشند و اين نشان مىدهد كه هدف از اين كار علاوه بر رفع نيازمندىها جلب محبت و تحكيم دوستى و صميميت است.
👈 پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: مَن اطعم ثَلاثة نفر من المسلمين اطعَمه الله مِن ثَلاث جنان فى ملكوت السموات (4)
كسى كه سه نفر از مسلمانان را اطعام كند خداوند او را از سه باغ بهشتى در ملكوت آسمانها اطعام خواهد كرد.
👈امام صادق عليه السلام فرمود: مَن اطعم مؤمناً حتى يشبعه لَم يَدرِ احَدٌ من خلق الله ما له من الاجر فى الآخرة لا ملك مقرّب و لا نبىّ مرسل الا الله رب العالمين (5)
كسى كه مؤمنى را اطعام كند تا سير شود احدى از خلق خدا نمىداند چقدر در آخرت پاداش دارد حتى فرشتگان مقرب الهى و پيامبران مرسل.
در بعضى از روايات تصريح شده كه اطعام گرسنگان به طور مطلق هرچند مؤمن و مسلمان هم نباشند از افضل اعمال است.
👈 چنانكه در روايتى از پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم آمده است كه فرمود: مِن افضلِ الاعمال عِند اللّه ابرادُ الكِباد الحارّه و اشباع الكباد الجائعه و الذى نفسُ مُحمد صلى الله عليه و آله و سلم بِيَده لا يؤمن بى عَبدٌ يبيت شبعان و (جاره) المسلم جائع (6)
يكى از برترين اعمال نزد خدا خنك كردن جگرهاى داغ و سير كردن شكمهاى گرسنه است، سوگند به كسى كه جان محمد صلى الله عليه و آله و سلم در دست اوست، بندهاى كه شب سير بخوابد و همسايه مسلمانش گرسنه باشد به من ايمان نياورده است.
------------------
1. التنقيح، كتاب الطهارة، ج 2، ص 333
2. فرهنگ فقه، ج 1، ص 582
3. ميزان الحكمه، ج 7، ص 3292؛ وسائل، ج 24، ص 306؛ بحارالانوار، ج 74، ص 359
4. تفسير نمونه، ج 25، ص 358
5. همان
6. بحارالانوار، ج 74، ص 369
📚 آداب و احكام خوردنى ها، ص: 95
💢 حجة الاسلام محمود اکبری
🔻
@ahkam_akbari
🔰 غذا دادن به ديگران از نظر احكام شرعى
♦️اطعام مستحب
#ادامه
🔸ب) وليمه عروسى
👈 جايگاه رفيع ازدواج و آثار آن در ابعاد اخلاقى، اجتماعى و فرهنگى، موجب شده است اسلام براى آن و تشريفات جنبىاش، احترام ويژه، بلكه نوعى تقدس قائل شود.
🔸ج) وليمه خريدن خانه و ... (1)
👈 پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم به حضرت على عليه السلام فرمود:
يا على لا وليمة الا فى خمسٍ فى عُرس او خُرس او عِذار او وِكاز او رِكاز:
فالعرس التزويج و الخرس النفاس بالولد و العذار الختان و الوكاز الرجل يشترى الدار و الركاز الرجل يقدم من مكة (2)
🖌 اى على جز در پنج مورد وليمهاى نيست، 1. عروسى 2. تولد نوزاد 3. ختنه كردن كودك 4. ساختن يا خريد خانه 5. بازگشت از سفر حج.
🖌 البته اطعام با همه ارزشى كه دارد، بايد در راه #خدا و براى خدا باشد و قصد سير كردن شكمى گرسنه و يا شاد كردن برادر مؤمن يا تقويت رابطههاى خويشاوندى و صله رحم باشد نه براى خودنمايى.
گاهى اصل ميهمانى دادن رياكارى است و گاهى نوع غذا و محل اطعام و كيفيت سفرهآرايى تظاهر و خودنمايى است.
🔸د) وليمه نوزاد (3)
👈 منهال قصاب مىگويد: به قصد مدينه، از مكّه بيرون آمدم، در مسير خود وقتى به أبواء رسيدم كه در آن جا، موسى عليه السلام پسر امام صادق عليه السلام به دنيا آمده بود. من پيش از امام صادق عليه السلام وارد مدينه شدم و ايشان، يك روز پس از من وارد شهر شد و مردم را (به ميمنت تولد فرزند و به عنوان وليمه آن) اطعام نمود. (4)
----------------
1. عروة الوثقى، ج 2، ص 798
2. وسائل الشيعه، ج 16، ص 456؛ من لايحضره الفقيه، ج 3، ص 402
3. عروة الوثقى، ج 2، ص 798
4. وسائل الشيعه، ج 21، ص 401
📚 آداب و احكام خوردنى ها، ص: 97
💢 حجة الاسلام محمود اکبری
🔻
@ahkam_akbari
🔰 غذا دادن به ديگران از نظر احكام شرعى
♦️اطعام مستحب
#ادامه
🔸ه) اطعام در تولد و شهادت معصومين عليهم السلام
🔸و) اطعام فقرا و مساكين و گرسنگان. (1)
قرآن يكى از كارهاى برجسته را اطعام به فقرا و مساكين مىداند و مىفرمايد:
وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ أَسِيراً (2)
و غذاى خود را با اينكه به آن علاقه و نياز دارند به مسكين و يتيم و اسير مىدهند.
🔸ز) اطعام روزه داران
امام صادق عليه السلام فرمود:
فِطرك لِاخيك و ادخالك السرور عليه اعظم مِن اجرِ صيامك (3)
افطارى دادن تو به برادر دينىات و خوشحال ساختن او برتر از روزهدارى توست.
همچنين فرمود: مَن فَطَرَ صائماً فَلَهُ اجرُ مثله (4)
هركه روزهدارى را افطارى دهد همانند ثواب او را مىبرد.
-----------------
1. ماعون/ 3؛ بلد/ 13، حاقه/ 33؛ فجر/ 18؛ آثار الصادقين، صادق احسان بخش، ج 11، ص 502
2. دهر/ 8
3. آثار الصادقين، ج 11، ص 301
4. همان
📚 آداب و احكام خوردنى ها، ص: 98
💢 حجة الاسلام محمود اکبری
🔻
@ahkam_akbari