پرداخت زکات فطره زن توسط خودش و ساقط شدن از شوهر پرسش: زني که نان‌خور شوهرش است درصورتي ‌که خودش زکات فطره‌اش را بپردازد، آيا پرداخت زکات فطره وي از عهده شوهرش ساقط مي‌شود؟ پاسخ: امام خميني، خويي، بهجت و نوري: اگر با اجازه شوهرش پرداخت کند و شوهرش راضي باشد، از عهده‌ شوهر ساقط مي‌شود ولي اگر بدون اذن شوهر باشد بنا بر احتياط واجب از عهده شوهر ساقط نمي‌شود. خامنه‌اي، فاضل، مکارم و شبيري: ساقط نمي‌شود مگر اينکه با اذن و اجاره شوهرش باشد. سيستاني، وحيد و صافي: ساقط نمي‌شود.

پرداخت زکات فطره و روشن شدن عدم فقر پرسش: اگر به گمان اينکه شخصي فقير است به او فطره پرداخت شود؛ سپس دانسته شود که فقير نبوده، تکليف چيست؟ پاسخ: خويي، سيستاني، وحيد و صافي: اگر انسان به خيال اينکه کسي فقير است به او فطره دهد و بعد بفهمد فقير نبوده است، چنانچه مالي را که به او داده از بين نرفته باشد، بايد پس بگيرد و به مستحق بدهد و اگر نتواند بگيرد، بايد از مال خودش فطره را بدهد و اگر از بين رفته باشد، درصورتي‌که گيرنده فطره مي‌دانسته آنچه را گرفته فطره است، بايد عوض آن را بدهد و اگر نمي‌دانسته، دادن عوض بر او واجب نيست و انسان بايد عوض فطره را بپردازد. امام خميني و نوري: اگر انسان به خيال اينکه کسي فقير است به او فطره دهد و بعد بفهمد فقير نبوده است، چنانچه مالي را که به او داده از بين نرفته باشد، مي‌تواند پس بگيرد و به مستحق بدهد و اگر نتواند بگيرد، بايد از مال خودش فطره را بدهد و اگر از بين رفته باشد، درصورتي‌که گيرنده فطره مي‌دانسته يا احتمال مي‌داده آنچه را گرفته فطره است، بادي عوض آن را بپردازد، و الا دادن عوض بر او واجب نيست و انسان بايد دوباره فطره را بپردازد. بهجت: اگر به خيال اينکه شخصي فقير است به او زکات بدهد و بعد بفهمد فقير نبوده است، يا از روي ندانستن مسئله به کسي که مي‌داند فقير نيست زکات بدهد، چنانچه چيزي را که به او داده باقي باشد، مي‌تواند از او پس بگيرد و به مستحق بدهد و اگر از بين رفته باشد، اظهر اين است که گيرنده در صورت جهل ضامن نيست، اما اگر گيرنده مي‌دانسته که فقير نيست و ممکن است آن چيز يا عوضش را از او بگيرند، در صورت امکان بايد عوض آن را از او بگيرند و به مستحق بدهند؛ ولي اگر گيرنده ادعا کند نمي‌دانسته آن مال زکات است، همين‌که دهنده زکات مي‌گويد به‌عنوان زکات دادم، پذيرفته مي‌شود و در صورت بقاي عين آن، حق پس گرفتنش را دارد؛ ولي مي‌تواند پس نگيرد و از مال خود دوباره بپردازد. فاضل: اگر به اعتقاد اينکه کسي فقير است به او فطره بدهد و بعد معلوم شود فقير نبوده است و يا از روي ندانستن مسئله به کسي که فقير نيست فطره بدهد، چنانچه مالي را که به او داده از بين نرفته باشد، مي‌تواند پس بگيرد و به مستحق بدهد، ولي اگر به غير عنوان فطره به وي پرداخته است، نمي‌تواند چيزي از او بگيرد و چنانچه در تشخيص مستحق کوتاهي نکرده باشد –مثلاً بينه شرعي، گواهي بر فقر او داده باشد- لازم نيست دوباره از مال خود فطره را بپردازد. مکارم: هرگاه به گمان اينکه کسي فقير است به او فطره دهند و بعد معلوم شود فقير نبوده، مي‌توان آن مال را پس گرفت و به مستحق داد ولي اگر مال را پس نگيرد، بايد از مال خودش فطره را بدهد و اگر از بين رفته باشد، درصورتي‌که گيرنده فطره مي‌دانسته آنچه را گرفته زکات فطره است، بايد عوض آن را بدهد، در غير اين صورت، عوض بر او واجب نيست. اگر پرداخت‌کننده فطره در تحقيق حال فقير کوتاهي نکرده باشد، بر او هم چيزي نيست.

پرداخت زکات فطره جهت آزادسازی زندانی پرسش: آيا مصرف زکات فطره جهت آزادسازي زندانيان جايز است؟ پاسخ: امام خميني، خويي، بهجت، فاضل، شبيري و نوري: به زنداني که به دليل بدهي زنداني‌شده است (از آن‌ جهت که بدهکار است نه از آن‌ جهت که زنداني است) مي‌توان زکات فطره پرداخت، اگرچه مخارج سال خود را داشته باشد، مشروط بر اينکه به سبب صرف مال در معصيت، بدهکار نشده باشد. سيستاني، وحيد، مکارم و صافي: زکات فطره را بنا بر احتياط واجب بايد فقط به فقرا و مساکين بدهند.