🔴ابوسعید سجزی و نظریه خورشیدمرکزی 🖊احمدحسین شریفی 🔶#ابوسعید_سجزی (۳۳۰-۴۱۴ق) از ستاره‌شناسان و ریاضی‌دانان بزرگ قرن چهارم و پنجم هجری بود. او زاده زابل در سیستان بود هر چند در خراسان و شیراز نیز زندگی کرد. کارهای او در ستاره‌شناسی و رصد مورد تمجید و تحسین اندیشمند بزرگ و بی‌نظیری مثل ابوریحان بیرونی قرار گرفت. نکته مهم در زندگی علمی ابوسعید سجزی این است که به گزارش ابوریحان بیرونی (۳۶۲-۴۴۲ق) در کتاب استیعاب الوجوه الممکنه فی صنعة الاسطرلاب، او دست‌کم پنج قرن‌ه پیش از کوپرنیک (۱۴۷۳-۱۵۴۳م) محاسبات نجومی خود را بر اساس نظریه خورشید‌مرکزی و گردش زمین به دور خورشید انجام می‌داد. ابوریحان می‌گوید: «از ابو سعید سجزی، اُسطرلابی از نوع واحد و بسط دیدم که از شمالی و جنوبی مرکّب نبود و آن را اسطرلاب زورقی می‌نامید و او را به جهت اختراع آن اسطرلاب تحسین کردم چه اختراع آن متکی بر اصلی است قائم به ذات خود و مبنی بر عقیدة مردمی است که زمین را متحرّک دانسته و حرکت یومی را به زمین نسبت می‌دهند و نه به کرة سماوی.» 🔶سپس خود ابوریحان بیرونی می‌گوید با توجه به ابزارهایی علمی در اختیار، تعیین اینکه حقیقتا زمین به دور خورشید می‌چرخد یا خورشید به دور زمین، کاری به غایت دشوار است. زیرا از نظر آثار عملی و محاسبات فلکی این دو نظر هیچ تفاوتی ندارند اما اینکه در واقع کدام به گرد دیگری می‌چرخد اگر امکان پاسخ داشته باشد فقط از عهده فیلسوفان طبیعی‌دان برمی‌آید! «بدون شک این شبهه‌ای است که تحلیلش در نهایت ِ دشواری است و قولی است که رفع و ابطالش در کمال صعوبت است. مهندسان و علمای هیئت که اعتماد و استناد ایشان بر خطوط مساحیه (= مدارات و نصف النهارات و استوای فلکی و دائرةالبروج) است، در نقض ِ این شبهه و رد آن عقیدت بسی ناچیز و تهی دست باشند و هرگز دفع آن شبهه را اقامت برهان و تقریر دلیلی نتوانند نمود. زیرا چه حرکت یومی را از زمین بدانند و چه آن را به کرة سماوی نسبت دهند در هر دو حالت به صناعت آنان زیانی نمی‌رسد و اگر نقض این اعتقاد و تحلیل این شبهه امکان‌پذیر باشد موکول به رای فلاسفة طبیعی‌دان است.»[بررسی‌هایی دربارة ابوریحان بیرونی به مناسبت هزارة ولادت او، شورای عالی فرهنگ و هنر، مرکز مطالعات و هماهنگی فرهنگی، ص 369 و 370] @Ahmadhoseinsharifi 🌹