🔴 به «کارهای گران» مرد «کار دیده» فرست مصلح الدین #سعدی شیرازی در باب هفتم گلستان درباره لزوم سپردن کارهای بزرگ به مردان مجرب و میدان دیده و کارآزموده، حکایتی زیبا را نقل می‌کند: 🔻سالی از بلخ بامیانم سفر بود و راه از حرامیان پر خطر. جوانی به بدرقه همراه من شد سپرباز چرخ‌انداز سلحشور بیش‌زور که به ده مرد توانا کمان او زه کردندی و زورآوران روی زمین پشت او بر زمین نیاوردندی ولیکن چنان که دانی متنعم بود و سایه پرورده نه جهاندیده و سفرکرده. رعد کوس دلاوران به گوشش نرسیده و برق شمشیر سواران ندیده. نیفتاده بر دست دشمن اسیر به گردش نباریده باران تیر اتفاقاً من و این جوان هر دو در پی هم دوان. هر آن دیوار قدیمش که پیش آمدی به قوّت بازو بیفکندی و هر درخت عظیم که دیدی به زور سرپنجه بر کندی و تفاخرکنان گفتی: پیل کو تا کتف و بازوی گردان بیند شیر کو تا کف و سر پنجهٔ مردان بیند ما در این حالت که دو هندو از پس سنگی سر بر آوردند و قصد قتال ما کردند. به دست یکی چوبی و در بغل آن دیگر کلوخ کوبی. جوان را گفتم چه پایی: بیار آنچه داری ز مردی و زور که دشمن به پای خود آمد به گور تیر و کمان را دیدم از دست جوان افتاده و لرزه بر استخوان. نه هر که موی شکافد به تیر جوشن‌خای به روز حملهٔ جنگاوران بدارد پای چاره جز آن ندیدیم که رخت و سلاح و جامه‌ها رها کردیم و جان به سلامت بیاوردیم. به کارهای گران مرد کار دیده فرست که شیر شرزه در آرد به زیر خمّ کمند جوان اگر چه قوی یال و پیل‌تن باشد به جنگ دشمنش از هول بگسلد پیوند نبرد پیش مصاف آزموده معلوم است چنان که مسألهٔ شرع پیش دانشمند #تجربه #سعدی eitaa.com/ahmadhoseinsharifi 🌹

🔴تجربه‌اندوزی و زیرکی 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔻مارتین #لوترکینگ، رهبر جنبش حقوق مدنی آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار، در جمله‌ای زیبا می‌گوید: «اگر کسی یک بار مرا فریب داد شرم بر او باد؛ اما اگر دوباره مرا فریب داد شرم بر من باد.» 🔻این سخن ترجمه‌ای از آن سخن مشهور #پیامبر_اکرم(ص) است که می‌فرماید: «انسان مؤمن (یا انسان عاقل) از یک سوراخ دو بار گزیده نمی‌شود» (الْمُؤْمِنُ (العاقل) لَا يُلْسَعُ مِنْ جُحْرٍ، مَرَّتَيْنِ). 🔻«تجربه‌اندوزی» و «عبرت‌آموزی» نه تنها از ویژگی‌های «مؤمنان»؛ بلکه صفتی مورد انتظار از «عاقلان» است. #اخلاق_اجتماعی #تجربه 🆔eitaa.com/ahmadhoseinsharifi 🌹

🔴«روش تجربی» و «علمیت علوم انسانی» 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــ برخی از مخالفان #علوم_انسانی اسلامی معتقدند که «علمی بودن يک علم به عمومی بودن آن است و عمومی بودن هم به عمومی بودن معيار است و معيار عمومی همان تجربی بودن است. و اين امری است فارغ از دين و مکتب.» اینان با این استدلال، معتقدند «علم دینی» و «علوم انسانی اسلامی»، امری «پارادوکسیکال» و ترکیبی «خودمتناقض» است. 🔻در نقد این دیدگاه به اجمال چند نکته را متذکر می‌شوم: نکته اول: انتظار «همه‌پسندی» در علوم انسانی،‌ انتظاری واقع‌بينانه نيست. علوم انسانی، از جهات مختلفی علومی وابسته‌اند: «وابستگی به بنيان‌های نظری محققان و نظريه‌پردازان»، «وابستگی به نيازها» و «وابستگی به فرهنگ و ارزش‌های فرهنگی» از جمله مهم‌ترین ابعاد وابستگی علوم انسانی است و تعدد و تنوع این امور و وابستگی آنها به دین و مذهب، واضح‌تر از آن است که نیازی به اثبات و بیان داشته باشد. نکته دوم: اگر دنبال يک داور مشترک و همگانی و همه‌پسند هستيد، چرا آن را منحصر در تجربه می‌دانيد؟ اساساً‌ اعتبار تجربه مديون مقدمه‌ی عقلی نهفته در آن است. پس چرا خود عقل را، به عنوان يک داور عمومی و همه‌پسند و مطمئن، به رسميت نمی‌شناسيد؟ نکته سوم: اين مدعا، خودسوز است؛ يعنی خود اين ادعا که «علمی بودن يک علم به عمومی بودن آن است و عمومی بودن هم به عمومی بودن معيار است و معيار عمومی همان تجربی بودن است» ادعايی تجربی نيست؛ با «دليل تجربی» هرگز نمی‌توان «اعتبار تجربه» را اثبات کرد. ممکن است گفته شود منظور از «علم» دراينجا، علم تجربی است و نه مطلق معرفت. در آن صورت می‌گوييم که اين استدلال نوعی «مصادره به مطلوب» يا «استدلال دوری» است (خلاصه آن این می‌شود که «تجربی بودن» يک «تجربه» به عمومی بودن آن است! ...) نکته چهارم: آيا درستی و واقع‌نمايی معيار داوری مهم است يا عمومی بودن آن؟ آيا هدف تحقيق علمی کشف واقع است يا عامه‌‌پسند بودن؟ نکته پنجم: اين ملاک کی و چگونه مطرح شد؟ آيا قبل از تجربه‌گرايی مدرن، چنين ملاکی را برای علميت علم، در نظر می‌گرفتند؟ آيا علوم سياسی و جامعه‌شناسی و اقتصاد و روان‌شناسی‌ پيش از دوران جديد نبود؟ نکته ششم: اگر کسی بنيان‌های تجربه‌گرايی مدرن را نقد کند و نادرست بداند، آيا باز هم می‌توان به او قبولاند که ملاک علميت علم، تجربی بودن آن است؟ #تجربه 🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi 🌹

🎤احمدحسین شریفی 🔻موضوع: نقد انحصارگرایی روشی در علوم انسانی 🔸سخنرانی در جلسه «هم اندیشی علمی وقوع علوم انسانی اسلامی (پیشینه، راهکارها، مصادیق)» پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، «گروه فرهنگ‌پژوهی و گروه غرب‌شناسی» زمان: 27 اسفند 1403 #علوم_انسانی #تجربه @Ahmadhoseinsharifi