دَخَلَ رَجُلٌ مِنَ الزَّنَادِقَةِ عَلَى الرِّضَا ع وَ عِنْدَهُ جَمَاعَةٌ ... فَقَالَ فَأَوْجِدْنِي كَيْفَ هُوَ وَ أَيْنَ هُوَ؟ قَالَ وَيْلَكَ إِنَّ الَّذِي ذَهَبْتَ إِلَيْهِ غَلَطٌ وَ هُوَ أَيَّنَ الْأَيْنَ‏ وَ كَانَ وَ لَا أَيْنَ وَ كَيَّفَ‏ الْكَيْفَ وَ كَانَ‏ وَ لَا كَيْفَ فَلَا يُعْرَفُ بِكَيْفُوفِيَّةٍ وَ لَا بِأَيْنُونِيَّةٍ وَ لَا يُدْرَكُ بِحَاسَّةٍ وَ لَا يُقَاسُ بِشَيْ‏ءٍ قَالَ الرَّجُلُ فَإِذاً إِنَّهُ‏ لَا شَيْ‏ءَ إِذَا لَمْ يُدْرَكْ بِحَاسَّةٍ مِنَ الْحَوَاسِّ فَقَالَ أَبُو الْحَسَنِ ع وَيْلَكَ لَمَّا عَجَزَتْ حَوَاسُّكَ عَنْ إِدْرَاكِهِ أَنْكَرْتَ رُبُوبِيَّتَهُ وَ نَحْنُ إِذَا عَجَزَتْ‏ حَوَاسُّنَا عَنْ إِدْرَاكِهِ أَيْقَنَّا أَنَّهُ رَبُّنَا وَ أَنَّهُ شَيْ‏ءٌ بِخِلَافِ‏ الْأَشْيَاءِ ... یکی از زنادقه خدمت حضرت رضا (ع) رسید، در حالتى که جماعتى نزد آن بزرگوار حضور داشتند. زندیق گفت به من بگو که خدا چگونه است و در کجا است؟ امام رضا ع فرمودند : واى بر تو! این خیالى که کرده ای غلط و باطل است. زیرا خداى ما ایجادکننده مکان است و دارای مکان نیست. و ایجادکننده ی کیف و کیفیت است پس دارای کیفیت نیست. پس [الف] با کیفیت و مکان شناخته نمی‌شود [ب] و با حواس پنج‌گانه درک نمی‌شود [ج] و نمی‌توان چیزی را با او مقایسه نمود. آن مرد عرض کرد چیزى نیست که با یکى از حواس درک نشود. حضرت فرمود واى بر تو! تو چون‌که چشم و گوش و دماغ و دهان و دستت نمیتوانند خدا را درک کنند، ربوبیت او را انکار کردی ولی ما از همین مطلب یقین پیدا کرده‌ ایم که او پروردگار ماست و چیزی است بر خلاف سایر چیزها

این تصویر متعلق به میرزا حسن کرمانشاهی از حکمای بزرگ حوزه حکمی تهران است که به تازگی یافت شده است و تنها تصویر موجود از آن حکیم صمدانی است. ایشان بعد از استاد آقا علی حکیم کرسی درس حکمت را در مدرسه سپهسالار قدیم بر عهده گرفت. استاد سید جلال الدین آشتیانی، در پاورقی «شرح بر زاد المسافر» می نویسد: «آقا میرزاحسن کرمانشاهی، از بزرگترین فلاسفه مشائی در اعصار اخیر که در حکمت ذوقی و فلسفه به سبک ملاصدرا و عرفانیات به سبک محیی الدین و اتباع او، صاحب حظی وافر و در علوم ریاضی و طب متداول قدیم، استاد و در تدریس بعضی از مباحث اسفار، مانند جواهر و اعراض و سفر نفس این کتاب، بی نظیر بود» استاد آشتیانی در جایی دیگر چنین می نگارد: «همه اساتید عصر، اقرار داشتند که معاصران مرحوم آقا میرزا حسن، مباحث نفس اسفار و امور عامه این کتاب و کتب مشائیه را نمی توانند مانند وی تدریس کنند.»

مرحوم علامه حسن زاده در کتاب هزار و یک نکته این طور نوشته اند: « راقم این سطور حسن حسن‌زاده آملى وقتى در طهران به تنهائى در محضر مبارک آیة الله حاج میرزا احمد آشتیانى قدس سره العزیز تشرف داشت آنجناب را بر این تلمیذ دعا گویش لطفى خاص بود. در آن فرخنده محضر سخن از اساتید حضرتش بمیان آمد تا این که از جایش برخاست و به اندرون رفت و کتابى را بقطع وزیرى و قطر در حدود چهار انگشت و تمیز و با خط ممتاز و مجلد بود آورد و فرمود این تعلیقات مرحوم استاد ما میرزا حسن کرمانشاهى بر اسفار است که من خودم استنساخ کرده‌ام شما این نسخه را ببرید و استنساخ کنید و به من برگردانید. و لکن این کمترین کفران نعمت کرده‌است و عرض کرد اجازه بفرمایید وقتى درس و بحث تعطیل شده‌است و ایام تعطیلى تابستان فرا رسید به داعى مرحمت بفرمایید که با ضعف بصر و چندین درس و بحث مبادا نسخه زیاد معطل بماند و حضرتعالى را مورد لزوم واقع شود، فرمودند میل شماست که متأسفانه دیگر توفیق استنساخ آن را نیافته‌ام.» امیدوارم حواشی اسفار ایشان نیز یافت شود.

💠«تأملی در ساحت اجتماعی فلسفه اسلامی» 🎙استاد موسوی بایگی (عضو هیئت علمی دانشگاه رضوی) 🔊رسانه علوم انسانی اسلامی

صَلَواتُ اللهِ و ملائِکتِه و حَمَلةِ عَرشِهِ و جَمیعِ خَلقِه مِنْ أرضِهِ و سَمائِهِ عَلی بابِ اللهِ المَفتوحِ و کتابِهِ المَشروحِ، ماهیَّهِ الماهِیّاتِ ،مُطلَقِ المُقَیَّداتِ، سِرِّ السِّریّات المَوجودِ فی ظِلِّ اللهِ المَمدود، المُنطَبِعِ فی مِرآتِ العِرفانِ، المُنقَطِعِ مِن نَیلِهِ حَبلِ الوُجدانِ، غَوّاصِ بَحرِ القِدَم، مَهبِط الفَضلِ و الکَرَمِ، حامِلِ سِرِّ الرَّسولِ، مُهَندِس الأرواحِ و العُقولِ، أدیبِ مَعلَمَهِ الأسماء و الشُّئون، قَهرَمانِ الکافِ و النّونِ، غایهِ الظُهورِ و الإیجاد، مُحَمَّدِ بنِ علیٍّ الجواد، علیهِ الصَّلوهُ و السَّلام. 🏴 شهادت ابن الرضا حضرت امام محمد تقی علیه و علی آبائه افضل صلوات الله تسلیت و تعزیت باد

🖊دختر مرحوم علامه طباطبایی : 📌 گاهی ابتکارات مهم علمی و فلسفی خویش را به گونه ای ساده بیان می کرد که می پنداشتیم این مطلب در تمام کتب وجود دارد ولی پس از مراجعه ، معلوم می شد فقط کشف و ابتکار خودشان بوده است . او هرگز نمی گفت برای این مطلب ، چنین و چنان زحمت کشیدم یا این ابتکار من است . #علامه_طباطبایی @albayann

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: حَضَرْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع فَدَخَلَ عَلَيْهِ رَجُلٌ مِنَ الْخَوَارِجِ فَقَالَ لَهُ يَا أَبَا جَعْفَرٍ أَيَّ شَيْ‏ءٍ تَعْبُدُ؟ قَالَ اللَّهَ. قَالَ رَأَيْتَهُ؟ قَالَ لَمْ تَرَهُ الْعُيُونُ بِمُشَاهَدَةِ الْعِيَانِ وَ لَكِنْ رَأَتْهُ الْقُلُوبُ بحقائق الْإِيمَانِ لَا يُعْرَفُ بِالْقِيَاسِ وَ لَا يُدْرَكُ بِالْحَوَاسِّ وَ لَا يُشَبَّهُ بِالنَّاسِ مَوْصُوفٌ بِالْآيَاتِ مَعْرُوفٌ بِالْعَلَامَاتِ لَا يَجُورُ فِي حُكْمِهِ ذَلِكَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ. قَالَ فَخَرَجَ الرَّجُلُ وَ هُوَ يَقُولُ- اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسالَتَهُ. (التوحيد للصدوق)

خدمت علامه طباطبایی عرض کردیم چرا این طور شده و حوزه ها از شنیدن مباحث دقیق معاد اسفار محروم باشند؟ فرمودند: هنوز حوزه های علمیه در فهم دقایق معاد در حدِّ بچّگی به سر می برند با بچّه چقدر می شود از اسرار معاد سخن گفت؟ به علامه گفتیم چرا شما بر مباحث نفس اسفار حاشیه نزدید؟ ایشان بی درنگ فرمود: روزی نشده است. اینها را رزق الهی می دانستند و هر برهان و حرفی روزی هر کسی نمی شود و سهم هر کس در نوآوری به اندازه سهمی است که تقوا در آن دارد چشمه این حرف ها تقواست حکیم طهران میرزا علی آقا زنوزی. جلد ۹. صفحات ۳۸۹ و ۴۸ (ناقل: آیت الله عبدالله جوادی آملی)

ارتحال جناب جلالت مآب حکیم بزرگوار حضرت آیت الله سعادت مصطفوی را بر همه حکمت دوستان تسلیت عرض میکنیم. آن مرحوم از اجله حکمای اسلامی معاصر بودند و مستفیدان بسیار، از محضر ایشان، کسب فیض نموده اند. رحمة الله علیه رحمة واسعة و الحقه بآبائه الکرام فی اعلی علیین. نثار ایشان و همه ی علمایی که به واسطه ی زحمات بی دریغشان این دین به دست ما رسید فاتحه و صلواتی بخوانیم.