قبل از شروع بحث «توحید» یکی از حضار درباره ورود به ماه رجب توصیه‌ای طلب کرد. حاج آقا نکاتی فرمودند. شاید لبّ آن این جمله بود: با کسی که با «اقبال» رفیق نباشد رفیق نیستم.

▪️ضمن تسلیت شهادت امام هادی علیه‌السلام یادآوری می‌شود که روز یکشنبه، که مصادف با شهادت آن امام همام است، تمامی جلسات بحث‌ها تعطیل می‌باشد. ضمنا فایل‌های صوتی امروز به محض وصول بارگذاری خواهد شد.

بسم الله الرحمن الرحیم 💢ناظر به بحثی که حاج آقا بارها مطرح فرموده بودند که مفاهیم بر اساس تقابل به ذهن می‌آیند و اگر مفهومی تک‌مقابلی باشد بدیهی است؛ در پایان جلسه بحث توحید توضیحی دادند که به منزله تبیینی برای این مدعا بود و مطلب مختصری هم مرقوم فرمودند. بنده اشکالی خدمت ایشان مکتوب کردم و ایشان پاسخی دادند و این پرسش و پاسخ به طور مکتوب چند بار رفت و برگشت شد، که در ادامه تقدیم می‌شود: 📝فراز اول 🔹حاج آقا: ظهور هر مفهومی به مقابله است، چون: ظهور (چه وجودی و چه مفهومی)به تعین است و تعین به تحدد و تضیق است و تضیق در بستر مقابله شکل میگیرد. پس بستر تقابل، تحدد را به متقابلین تحمیل میکند، و این تحدد، هر یک از متقابلین را از دیگری متعین و ممتاز میکند، و تعین موجب ظهور میشود. 🔸تلمیذ: بنده ان قلتی داشتم که در جلسه فرصت نشد. 1. تعین و تضیق، صرفا غیریت را اثبات می‌کند، نه تقابل را. یعنی تضیق در بسیتر غیریت شکل می گیرد نه مقابله، و غیریت اعم از مقابله است. 2. خود مفهوم مقابله و تک مقابلی بودن هم مبهم است. مثلا شما می فرمایید وجود تک مقابلی است و مقابلش عدم است و تک حیثیتی است. خوب، حالا اگر کسی بگوید مفهوم مقابل وجود، ماهیت است، آیا به یک حیث، درست نگفته؟ چرا تقابل را فقط از جنس تقابل وجود و عدم می بینید نه تقابل وجود و ماهیت. اگر صرف طرد دیگری در حوزه اولی است خود مفهوم وجود و ماهیت هم همدیگر را طرد می کنند و در حوزه مفهومی حضور ندارند. 🔹حاج آقا: ۱- در تعین و تضیق با نگاه ثنایی، غیریت با تقابل عین هم هستند، مثل وجود و رفع همان وجود، و لذا معضل کلاسیک است که وجود و عدم ثالث ندارند، و حل آنست که بستر تقابل و متقابلین، مصحح ظهور تقابل و مفهومین متقابلین است اما خودش باطن است و در این ظهور ظاهر نمیشود، و اینکه میگوییم تضیق در بستر مقابله شکل میگیرد یعنی مقابله اعم از ثنایی، و لذا در نفس الامر میتواند در حوزه ای تقابل ثلاثی باشد و تضیق هر یک از ثلاثة زمینه سازش همان تقابل ثلاثی باشد، هر چند در ظهور مفهومی بشر با تقابل ثنایی راحت تر است، و دقت منطقی اقتضا میکند که ابتدا به ساکن یک تقابل ثلاثی تشکیل دهد و سه مفهوم متضایف همزمان ظهور کند، شاید مفهومی مثل عمه نزدیک به این است، و در فقه مفاهیمی مثل حواله بدون سه طرف نمیشود، محیل محال محال الیه. ۲- آیا ماهیت یعنی: نه وجود؟ اگر بگوییم زوج و فرد متقابل هستند آیا میتوان اشکال کرد که پس شیرینی زوج است یا فرد؟ بلی با تقابل، مفهوم ظهور میکند، و پس از ظهور با رقبای حوزه های دیگر سنجیده میشود، یعنی در حوزه کم منفصل، با تقابل تقسیم به متساویین و عدم آن، مفهوم زوج و فرد ظهور میکند، و سپس سؤال میکنیم که شیرینی زوج است یا فرد؟ ذهن از رده بندی ثنایی شروع میکند و غالبا هم از آن خوشش میآید هر چند در واقعیات ثلاثی و رباعی و.. باشد، مثل خوب و بد، باید و نباید، خیر و شر، دوست و دشمن، حسن و قبح، عادل و فاسق، و... در بحث فقه این روزها چندین مرتبه نسبتا به تفصیل راجع به این صحبت شده، چون راجع به عادل و فاسق بحث میکردیم. در تجرید خواجه قده فرمودند و الحسن اربعة، یعنی مکروه هم حسن است و فقط حرام است که قبیح است!