💠میقات موسوی ✍استاد موالی زاده: «وَ وَاعَدْنَا مُوسَى ثَلاَثِينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً وَ قَالَ مُوسَى لِأَخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَ أَصْلِحْ وَ لاَ تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ »[1] 🖊سه دیدگاه در رابطه با تغییر دوره زمانی میقات موسوی از سی به چهل شب قابل طرح است : 1⃣ خارجی بودن قضیه میقات : 🔹میقات موسوی در ابتدا ، سی شب بود اما به سبب به پایان نرسیدن دوره سلوک معنوی حضرت موسی جهت دریافت الواح تورات در سی شب ، ده شب ديگر به وعده الهی اضافه شد ، آنگاه «فتح» براى قلب موسى رخ داد و شایسته دریافت علم و حکمت غیبی گشت . 📌بر اساس این تفسیر ، میقات موسوی قضیه ای است خارجی که با توجه به حالات روحی و درجات نفسانی حضرت موسی برنامه ریزی شده و اختصاص به وی داشته است و نمی تواند مستند استحباب فقهی و یا برنامه ای اخلاقی باشد . موید این دیدگاه می تواند تعبیر «میقات ربه» در آیه باشد که بر خلاف «رب العالمین» ، سبب افعالی شدن اسم ربّ است و نشان از برنامه اختصاصی «ربّ موسی» برای موسی دارد .     2⃣حقیقی بودن قضیه میقات : 🔸میقات موسوی یک دوره چهل شبانه و عام است که با توجه به بیان سوره بقره (53) از آن میقات در آیه «وَ إِذْ وَاعَدْنَا مُوسَى أَرْبَعِينَ لَيْلَةً » ، وعده الهی در واقع بر عدد چهل بسته شده بود . حضرت موسی نیز از ابتدا از دوره چهل شبی میقات الهی آگاه بود اما بنابر مصلحتی مانند امتحان کردن قوم بنی اسرائیل ، به اطلاع آن قوم نرسید و در قالب دو مرحله ای بیان شد . در واقع دوره زمانی میقات سلوک همانند آیه شریفه : «ثَلاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَ سَبْعَةٍ إِذا رَجَعْتُمْ تِلْكَ عَشَرَةٌ كامِلَة» می باشد . در عالم اثبات دو مرحله ای ، لکن در عالم ثبوت یک مرحله ای است . 🖇از این رو ، میقات چهل شبانه اختصاصی به حضرت موسی ندارد و بر پایه درجات روحی وی تنظیم نشده بلکه قضیه ای حقیقی است که هر انسان می تواند برای سیر معنوی خود از آن بهره برد . موید این مدعا نیز روایت ارزشمند « من اخلص لله اربعین صباحا جرت ینابیع الحکمة من قلبه علی لسانه» می باشد که برنامه ای است عام برای دریافت حکمت و علم از غیب که هماهنگ با غرض موسی از میقات در دریافت علم و حکمت در ظرف تورات می باشد . همچنین این میقات برای سائر انبیاء و اولیاء نیز اتفاق افتاده است مانند حضرت داود (روایت اصول کافی) که برای کسب ولایت تکوینی بر آهن ، چهل صباح مناجات کرد .   3⃣برنامه عام و دو مرحله ای میقات : 🔺برنامه میقات عام است و اختصاصی به حضرت موسی ندارد اما دارای دو مرحله می باشد . مرحله نخست ، همان سی شب است و مرحله دوم ده شبی است که بر پایه وضعیت روحی سالک و کیفیت عمل او در دوره اول ،  بدان اضافه می گردد . از این رو ، وعده نخست خداوند با موسی ، مرحله اول است که سی شب می باشد (و واعدنا موسی ثلاثین لیله) وی می توانست میقات خود را با همان سی شب به پایان برساند اما بر اساس گزارش روایتی از میقات موسی در تفسیر صدرا ، خللی در شب آخر سلوکش رخ داد که سبب اضافه شدن مرحله دوم گردید(و اتممناها بعشر) . 📎موید این دیدگاه ، استحباب اضافه کردن دهه اول شوال به ماه رمضان است تا کسانی که سلوکشان در میقات رمضان دچار خلل گردید ، در آن دهه موفق به جبران شوند . ⬅️بنابراین برنامه میقات ، برنامه ای عام است که البته حضرت موسی به مرحله دوم آن نیاز پیدا کرد . لذا ، تعبیر «میقات ربه» در آیه شریفه نیز منافاتی با عام بودن میقات نخواهد داشت و ربوبیت الهی برای هر انسانی متناسب با شرائط ناشی از عملش صادق است .   [1] . اعراف ، 142 #ذی_الحجه #میقات_موسوی #استاد_موالی_زاده @almohkamat