#لاضرر #تنبیهات #تنبیه_دوم حضرت امام (ره) در تنبیه دوم بیان می کنند که بنا بر مختار ما در تفسیر لاضرر، این دلیل فقط می تواند حاکم بر قاعده سلطنت باشد، اما فقها از حکومت این دلیل بر عمده مسائل فقهی مثل وضوی ضرری و امثال آن استفاده کرده اند. حال چه باید کرد؟ آیا استفاده فقها قرینه می شود که ما دست از استظهار از دلیل برداریم؟ یا اینکه در احکام ضرری دیگر از این دلیل استفاده نکنیم؟ ایشان در بیان موضوع این تنبیه می فرماید: «بناء على ما ذهبنا إليه في حديث نفي الضرر لا يكون دليله حاكماً على أدلّة الأحكام الأوّلية سوى قاعدة السلطنة ... و أما نفي اللزوم في المعاملة الغَبْنية، و نفي وجوب الوضوء الضرري، و أمثالهما، فأجنبيّ عن مفاد الحديث» ایشان در پاسخ به این مسئله در دو مرحله پاسخ می دهند. مرحله اول این است که اگر حکومت این ادله را بر ادله معاملات و عبادات نپذیریم، مشکلی ایجاد نمی شود. چون در آن موارد دلیلی که به کار رفته است، انحصاری به قاعده لاضرر ندارد بلکه در هر مورد دلیل خاص وجود دارد. ایشان می فرماید: «و لا يلزم منه فقدان الدليل في كثير من الفروع المسلّمة الفقهية، كخيار الغَبْن؛ لأنّه لم تجد- ظاهراً- مورداً يكون الدليل منحصراً به؛ بحيث يلزم من عدم التمسُّك به فقدان الدليل فيه» ایشان به عنوان نمونه این مسئله را در مورد خیار غبن تطبیق می دهند. و مثالهای متعددی از فقها را بیان می کنند. نکته ای که در استفاده شیخ انصاری از لاضرر در خیار غبن وجود دارد این است که ولو اینکه عبارت ایشان تصریح دارد در اینکه دلیلِ خیار غبن را منحصر به لاضرر می دانند، اما ایشان با این وجود، عنوان «غبن» را حفظ می کنند و این موید است بر اینکه ایشان دلیلشان منحصر به لاضرر نیست. چون اگر چنین بود، دیگر عنوان «غبن» موضوعیت نداشت، بلکه باید به عنوان یکی از مصادیق ضرری بودن، استفاده گردد. مرحله دوم جواب ایشان را در جلسه بعد به تفصیل بحث میکنیم. @almorsalaat