فقه اللغة وسر العربية: نص الكتاب: كلُّ بُسْتانٍ عليه حائطٌ فهو حَديقة والجمع حَدَائق. 📌مثال من معجم اللغة العربية المعاصرة حديقة : حديقة [مفرد]: ج حدائقُ: روضة، بستان، كلّ أرض ذات شجر وأزهار محدّدة أو محاطة بحاجز -> زرع في حديقته أنواعًا نادرة من الأزهار ->{فَأَنْبَتْنَا بِهِ حَدَائِقَ ذَاتَ بَهْجَةٍ} https://eitaa.com/anjomanarabirazavi

نص الكتاب: كلُّ دابةٍ اسْتُعْمِلَتْ مِنَ إبل وبقرٍ وحَميرٍ ورَقِيقٍ فهيَ نَخَّة ولا صدَقَةَ فِيها. https://eitaa.com/anjomanarabirazavi

اسناد فعل به جمع نحات کوفه فرقی بین انواع جمع (اسم جمع، اسم جنس جمعی، جمع مذکر سالم، جمع مؤنث سالم، جمع مکسر) قائل نیستند و در اسناد فعل به هر نوع جمعی، تذکیر و تأنیث را جایز می‌دانند؛ تذکیر به اعتبار جمع و تأنیث به اعتبار جماعة. تأنیث فعل در آیه «آمنت به بنو إسرائیل» را نیز از همین باب می‌دانند. زمخشری در شعری به این مطلب اشاره می‌کند و به قومش تعریض می‌زند و می‌گوید: إنَّ قومي تَجمَّعوا / وبقتلي تَحدَّثوا لا أبالي بجمعهم / كلُّ جمع مؤنَّثُ https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi

استشهاد به حدیث در نحو سؤال: آیا می‌توان با استشهاد به حدیث پیامبر صلی الله علیه و آله درباره حسن و حسین علیهما السلام «إنّ ابنَيَّ هذَينِ ريحانَتَيَّ مِن الجَنّة» [بحار الأنوار، ج ۴٣، ص ٢٧۵] نصب إنّ به جزئین را اثبات کرد؟ مگر نباید ریحانتاي گفته می‌شد؟ توجیه ریحانَتَيّ چیست؟ جواب: 1️⃣صحت استشهاد به حدیث منوط به حصول اطمینان نسبت به نقل به لفظ شدن آن است و امکان حصول چنین اطمینانی در این دست از احادیث منتفی است. 2️⃣در حدیث یاد شده می‌توان ریحانَتِي را به صیغه مفرد خواند (ريحانة + یاء متکلم). در این صورت ریحانَتِي تقدیرا مرفوع و اشکال مرتفع می‌شود. 3️⃣احتمال دارد ريحانَتَيَّ تصحیف ریحانتاي باشد، چنانکه در احادیث دیگر آمده است؛ إِنَّ ابْنَيَّ هَذَيْنِ رَيْحَانَتَايَ مِنَ الدُّنْيَا. [الإرشاد، ج٢، ص٢٨]. 4️⃣بدین روی حدیث مزبور نمی‌تواند دلیلی بر اثبات نصب إنّ به جزئین باشد و سایر ادله‌ای هم که بر اثبات این لغت اقامه شده مخدوش است، و الله العالم. https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi

وجه تسمیه معتل الفاء به مثال 🔸سؤال: چرا معتل الفاء را مثال نامیده‌اند؟ 🔹جواب: چون ماضی معتل الفاء (مانند وَعَدَ) مثل صحیح (مانند ضَرَبَ) است و اعلال در او جاری نمی‌شود. نکته: گرچه در فعل مضارع معتل الفاء (مانند یَعِدُ) اعلال جاری می‌شود ولی چون مضارع فرع بر ماضی است در نامگذاری لحاظ نشده است. 📒شرح شافيه رضی استرآبادی، ج١، ص٣٤ https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi

💠 بحث ادبی: الف در "الله" ، الف قطع است یا وصل؟ 🔸الف جلاله- أعنى «الله» جلّ جلاله- الف وصل است كه بايد در درج كلام ساقط شود. 🔹چنانكه گويى‏ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏، الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ‏، و قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ، و قُلِ ادْعُوا اللَّهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمنَ أَيًّا ما تَدْعُوا فَلَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‏، و «بحول اللّه و قوته أقوم و اقعد»، و آيات و ادعيه و اذكار بسيار ديگر... 🔸و حرف ندا بر الف و لام داخل نمى‏ شود، جز بر الف و لام «الله». 🔹و به عبارت عوامل ملا محسن: لا تدخل حرف النداء على الألف و اللام إلّا في يا اللّه، فلا يقال: «يا الرجل»، بل يتوسط إمّا بأي نحو «يا أيّها الرجل»، فأي منادى مفرد معرفة و الرجل صفة له‏ مرفوع حملا على لفظه؛ أو باسم الإشارة نحو «يا هذا الرجل»، و هذا كالأوّل؛ أو باجتماعهما نحو «يا أيّهذا الرجل»، فهذا مرفوع محلا صفة لأيّ، و الرجل مرفوع على أنّه صفة لهذا، أو بدلا عنه، أو عطف بيان له. بيان: «و هذا كالأوّل» يعنى مثال يا هذا الرجل» مانند مثال «يا أيّها الرجل» است كه أيّ مناداى مفرد معرفه است، و الرجل مرفوع و صفت آن است چنانكه در مثال يا هذا الرجل، هذا مناداى مفرد معرفه است و محلا مرفوع است، و «الرجل» صفت آن است. 🔸پس نتيجه اينكه ورود حرف نداء بر الف و لام «الله» استثنايى است كه گويا كثرت استعمال آن را تجويز كرده است و ايجاب نموده است. 🔅حال سخن در اين است كه با جواز دخول حرف ندا بر «الله» الف «الله» الف قطع است يا الف وصل است؟ 🔸در تمام كتب ادعيه و اذكار و مكالمات عرب و عجم، الف آن الف قطع است كه در تلفظ هر دو الف را- اعنى الف يا، و الف الله را- اثبات مى ‏كنند و مى‏ گويند: «يا اللّه» به فتح الف الله؛ 🔸جز اينكه عامّه در محاورات بخصوص در هنگام تشر زدن و نهيب دادن بر كسى مثلا الف آن را الف وصل قرار مى ‏دهند و مى ‏گويند: «يا اللّه برو گم شو»، و چه بسيار كه هر دو الف را حذف مى ‏كنند و مى‏ گويند: «يا اللّه». 🔸ازهرى در شرح تصريح (- ج 2- ص 72 ط بيروت) گويد: مسألة: و لا يجوز نداء ما فيه ال لأنّ نداءه يفيده التعريف و ال تفيد التعريف و لا يجمع بين معرفين؛ فلا يقال يا الرجل عند البصريين إلّا في أربع صور: إحداها اسم اللّه تعالى أجمعوا على ذلك، تقول: يا اللّه، بإثبات الألفين ألف يا و ألف اللّه، و يا اللّه بحذفهما معا، و يا اللّه بحذف الثانية فقط و إبقاء الأولى. و علّل سيبويه جواز نداء الجلالة بأنّ ال لا تفارقها و هي عوض من همزة إله فصارت بذلك كأنّها من نفس الكلمة، انتهى. و هذا التعليل يناسب إثبات ألف الجلالة في النداء كما أنّ الفعل المبدوّ بهمزة الوصل إذا سمي به قطعت همزته، تقول جاءني انصر و إضرب بضم الهمزة في الأوّل و كسرها في الثاني؛ و وجه حذفها في الوصل النظر إلى أصلها، و وجه حذف‏ ألف يا أنّ إثباتها يؤدي إلى التقاء الساكنين على غير حدّه لكونهما من كلمتين؛ و وجه إثباتها مع حذف الثانية إجراء المنفصل من كلمتين مجرى المتّصل فى كلمة واحدة. و الأكثر أن يحذف حرف النداء و هو يا خاصّة، و تعوض عن الميم المشدّدة فتقول اللهمّ .... 🔸ابن‏ مالك‏ در آخر فصل اول باب نداء الفيه گويد: و باضطرار خصّ جمع يا و ال‏ الّا مع الله و محكيّ الجمل‏ و أكثر اللهمّ بالتعويض‏ و شذّ يا اللهم فى قريض‏ 🔸سيوطى در شرح آن گويد: و باضطرار خصّ جمع يا و ال نحو «فيا الغلامان اللذان فرّا ...»، و لا يجوز في السعة كراهة الجمع بين أداتي التعريف ... إلّا مع اللّه؛ فيجوز فى السعة لكثرة الاستعمال، و يجوز حينئذ قطع ألفه و حذفها... *** منبع: هزار و یک کلمه، کلمه 361، علامه حسن زاده آملی. https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi

♨️تَوَهّم در کتب سنتی حوزه مانند رسائل و مکاسب و کفایه و...از عبارت توهم زیاد استفاده شده است. مرحوم شیخ یا آخوند،در مقام تضعیف اقوال ویا استدلالات ،فرموده اند: اما توّهمُ فلان توهّمَه فلان فتوهمُ... و... معنای توهم در این عبارات چیست؟ ابوحاتم رازی می نویسد: اما التوهم الذی یوصف به المخلوقون هو ما یخطر ببالهم، تقول توهمتُ اذا یخطر ببالک قبل ان تتحقّقه. ماحصلش یعنی:کلام غیر محققانه. 📗کتاب الزینه ج ۱ ص ۹۶ https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi

♨️تدقیق مرحوم آخوند خراسانی در اینکه اصل در مشتقات چیست 💠بین دو مکتب بصره و کوفه اختلاف است که اصل در اشتقاق مصدر است یا فعل ماضی که بصره مصدر را اصل گرفته و کوفه فعل را و برای هر مدعی،دلائلی ذکر کرده اند.... ✅مرحوم آخوند خراسانی ره هر دو قول را غلط می دانند. 💠اشکالی که مرحوم صاحب کفایه مطرح می کنند جنبه معنوی دارد نه لفظی به این بیان که: 💠واضح است که فعل نمی تواند اصل در اشتقاق باشد اما مصدر مشکل معنوی دارد،زیرا در مصدر اسناد به فاعل همیشه وجود دارد و جزء موضوع له او است(اسناد ناقص)، در حالیکه این معنا یعنی اسناد ناقص در افعال وجود ندارد پس مصدر نمیتواند اصل در اشتقاق باشد و الا باید معنای آن در سایر مشتقات لحاظ می گردید، به عبارت دیگر مصدر مثل ضرب،یعنی زدن و این زدن همیشه منسوب به شخصی ملحوظ است،مثلاً زدنِ زید، در حالی که معنای زدن در افعال وجود ندارد، مثلا ضَربَ زیدُ، یعنی زید زد(نه، زدن) و این نسبت تام است،در حالیکه اگر مصدر اصل مشتقات می بود، باید معنای آن در فروعاتش حفظ می شد، زیرا علامت اصل بودن یک شیء آن است که درتمام فروعات وجود داشته باشد. 💠 مرحوم اصفهانی در نهایة الدرایه فرموده اند: 💠بنابراین اصل در اشتقاق، اسم مصدر است؛ زیرا صِرف حدث است، بدون منسوب بودن به چیزی( مثل گفتار برخلاف گفتن که با شنیدن گفتن، چه کسی گفت در ذهن می آید)و در تمام مشتقات اسم مصدر وجود دارد. 📗کفایه الاصول ج۱ ص ۱۱۳ 📘نهایه الدرایه ج۲ ص ۱۷۵ https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi

#نکته_نحوی 💠کلمه (مثلا) در عبارات چه نقشی دارد؟ 💠مثل: ان قوانین النحو قد تخصص #مثلا قد یجرّ الفاعل بمِن. 💠اگر مراد از مثلا، تمثیل باشد( یعنی مصدر وحدث)نقش آن مفعول مطلق برای فعل محذوف است،یعنی: امثّل لک مثلا ای تمثیلا. 💠اما اگر مراد از مثَلا، مثال باشد، نقش آن مفعول به برای فعل محذوف است،یعی اُمثّل لک مثلا ای مثالا. 📓حاشیه دسوقی بر مختصر المعانی ج۱ ص ۲۲۶ https://eitaa.com/anjomanarabirazavi

#لغت معنای موضوع له لغت عبارت است از: ابن فارس می گوید : لغو دو اصل صحیح است یکی به معنای بیهوده و یکی به معنای لهج یعنی تلفظ لفظ. قول عرب زمانی که می گوید: لغی بالامر أی لهج بها.(ان را تلفظ کرد) لغت هم مشتق از همین (لغو) است.یعنی صاحب کلام با ان(لغت)حرف زده.(۱) اما در اصطلاح معانی متعددی دارد: ۱.به معنای زبان یک قوم(لغت عرب یعنی زبان آنها) ۲.به معنای لهجه (لغت بنی تمیم و حجاز یعنی لهجه آنها) ۳.به معنای علوم عربی(لغت عرب یعنی صرف،نحو،بیان،بدیع و...) ۴.به معنای علم لغت (به تنهایی) ۵.به معنای موضوع له حقیقی در مقابل اصطلاح و.... ۱.معجم مقاییس اللغة https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi

‍ #اضافه_صفت_و_موصوف تفاوت مضاف و مضاف الیه با صفت و موصوف. مضاف و مضاف الیه وقتی باهم ترکیب شدند و مدلولشان یکی شد پس هر کدام مثل زاء در زید می شود(یعنی به تنهایی دارای معنای مراد نیستند) در نتیجه ترکیب این دو به گونه ای شده که اگر منفصلا استعمال شوند،معنا اصلا فهمیده نمی شود(مثلا جایی که اراده می کنیم بگوییم غلام زید امده اگر یک جز از این ترکیب حذف شود مراد متکلم دانسته نمی شود) اما أمر در صفت و موصوف چنین نیست زیرا موصوف مستقل در دلالت است حتی اگر وصف نباشد. (پس جایی که تشخیص بین صفت و موصوف با مضاف و مضاف الیه دشوار می شود از این قاعده می توان استفاده کرد که ایا مدلول دو کلمه یک چیز را می رساند پس اضافه است و الا ترکیب وصف و موصوف می باشد). شرح ملا جامی علی متن الکافیه فی النحو،ج۱،ص۲۸۶ https://eitaa.com/anjomanarabirazavi

دانشگاه فرهنگیان اصفهان با همکاری مدیریت امور بین‌الملل برگزار می کند: 📚سلسله وبینارهای بین المللی باعنوان: ادبیات مقاومت ٣ (رویکرد فرهنگی شناختی) ✅ به دو زبان فارسی و عربی ✅ حضور رایگان ✅ (با اعطای گواهی بین المللی معتبر و رایگان) 💢 مدیر نشست 🇮🇷 دکتر علی بنائیان اصفهانی 👤عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان 💢سخنرانان: 🇪🇬 دکتر حاتم جوهری 👤استاد مطالعات فرهنگی دانشگاه‌های مصر بنیانگذار پروژه مشترک فرهنگی عربی 🎤 فرهنگ مقاومت از منظر نظریه های برخورد تمدنی، با تأکید بر تحلیل جنگ غزه 🇪🇬 دکتر خالد عبدالغنی 👤استاد دانشگاه سیناء مصر 🎤ادبیات مقاومت در فلسطين 🇮🇶 دکتر صباح محسن کاظم 👤مورخ و ناقد عراقی 🎤 نگرشی به ادبیات مقاومت 🇮🇷دکتر مسعود فکری 👤دانشیار دانشگاه تهران 🎤فرهنگ پذیری در ادبیات مقاومت 🇮🇷دکتر نرگس گنجی 👤دانشیار دانشگاه اصفهان 🎤همداستانی ادبیات و هنر در فلسطین معاصر زمان: 🗓روز جمعه ساعت ۱۴۰۲/۱۲/۰۴_ ۱۵ به وقت تهران🕒 2024/02/23_ 14:30 به وقت مکه🕞 لینک ورود به جلسه در اسکای روم👇 https://www.skyroom.online/ch/pbi/resistanceliterature #پوستر #وبینارسوم جهت دریافت لینکهای ثبت نام وگواهی و اطلاعیه‌های وبینار از طریق لینک زیر در کانال وبینار عضو شوید👇 ╔═══════╗ https://eitaa.com/Resistanceliteraturewebinar02 ╚═════🌿══╝ ╔═══════╗ https://t.me/Resistanceliteraturewebinar02 ╚═══🌿══╝