حکمت ۳۹ نهج البلاغه «لَا قُرْبَةَ بِالنَّوَافِلِ، إِذَا أَضَرَّتْ بِالْفَرَائِضِ» ترجمه: عمل مستحب انسان را به خدا نزدیک نمی گرداند، اگر به واجب زیان رساند. 🔹 شرح و تفسیر کوتاه: در اسلام اصل و پایه‌ی دینداری بر واجبات است: نماز واجب، روزه، زکات، حج، عدالت، امر به معروف و نهی از منکر و … . عبادات مستحب (مثل نوافل، صدقات مستحبی، دعاها و ذکرهای مستحبی) ارزشمندند، اما به شرطی که مزاحم واجبات نشوند. اگر کسی چنان در مستحبات غرق شود که به واجبات خود لطمه بزند (مثلاً شب‌زنده‌داری زیاد کند و نتواند نماز صبح را به‌جا آورد، یا در کارهای مستحبی آنقدر مشغول شود که به وظایف خانوادگی یا اجتماعی خود نرسد)، نه تنها به خدا نزدیک نشده بلکه از مسیر دور شده است. 📌 این حکمت یادآور اولویت‌بندی در دین است: واجبات پایه و اصل‌اند، مستحبات در مرتبه‌ی دوم قرار دارند و ارزش آن‌ها زمانی آشکار می‌شود که واجبات سر جای خود انجام شوند. #نهج_البلاغه_حکمت39 #نهج_البلاغه_محور_بندگی

حکمت ۴۱ نهج البلاغه قَلْبُ الْأَحْمَقِ فِي فِيهِ، وَ لِسَانُ الْعَاقِلِ فِي قَلْبِهِ. 📘 ترجمه: قلب احمق در دهان او و زبان عاقل در قلب او قرار دارد. 🔹 توضیح و معنا: امام (ع) در این جمله کوتاه، تفاوتی بنیادین میان انسان عاقل و انسان نادان را بیان می‌فرماید: قلب احمق در دهان اوست: یعنی احمق هر چه در دل دارد، بی‌درنگ بر زبان می‌آورد. او نمی‌اندیشد که گفتارش چه پیامدی دارد، و زبانش بر او حاکم است، نه عقل و دلش. زبان عاقل در قلب اوست: یعنی انسان خردمند، زبانش تابع دل و اندیشه اوست. هر سخنی را نخست با عقل و قلب خود می‌سنجد، سپس اگر گفتنش را شایسته دید، بر زبان می‌آورد. 🪶 به تعبیر دیگر، نادان می‌گوید تا بیندیشد؛ ولی خردمند می‌اندیشد تا بگوید. #نهج_البلاغه_حکمت41 #نهج_البلاغه_محور_بندگی

حکمت ۳۵ نهج البلاغه وَ قَالَ (علیه السلام): مَنْ أَسْرَعَ إِلَى النَّاسِ بِمَا يَكْرَهُونَ، قَالُوا فِيهِ بِمَا لَا يَعْلَمُون. ترجمه کسی در انجام کاری که مردم خوش ندارند، شتاب کند در باره او چیزی خواهند گفت که از آن اطلاعی ندارند. شرح و نکته‌ها امام هشدار می‌دهد که انسان نباید بدون حکمت و سنجش، سخنی یا رفتاری را آشکار کند که موجب رنجش یا ناخشنودی دیگران است؛ زیرا واکنش طبیعی مردم این است که در مقابل، به او نسبت‌های ناروا و سخنان بی‌اساس ببندند. این سخن بیانگر یک قاعده‌ی اجتماعی و روان‌شناختی است: رفتار تند یا نسنجیده، در جامعه بازخوردی شدید و گاه ناعادلانه دارد. از نظر تربیتی، این کلام دعوت به خویشتن‌داری، عقلانیت و پرهیز از عجله در گفتار و کردار است #نهج_البلاغه_حکمت35 #نهج_البلاغه_محور_بندگی

حکمت ۴۳ نهج البلاغه وَ قَالَ (علیه السلام) فِي ذِكْرِ خَبَّابِ بْنِ الْأَرَتِّ: [رَحِمَ] يَرْحَمُ اللَّهُ خَبَّابَ بْنَ الْأَرَتِّ، فَلَقَدْ أَسْلَمَ رَاغِباً، وَ هَاجَرَ طَائِعاً، وَ قَنِعَ بِالْكَفَافِ، وَ رَضِيَ عَنِ اللَّهِ، وَ عَاشَ مُجَاهِداً. 📖 شرح کوتاه: خَبّاب بن الأرتّ از نخستین مسلمانان و از یاران وفادار پیامبر(ص) و امام علی(ع) بود. او در راه ایمان سخت‌ترین شکنجه‌ها را تحمل کرد (از جمله سوزاندن پشتش با آتش). امام علی(ع) در این سخن کوتاه اما پرمعنا، پنج ویژگی برجسته‌ی او را می‌ستاید: 1. اسلام با رغبت → ایمان از روی یقین، نه ترس یا منفعت. 2. هجرت با طاعت → ترک وطن برای رضای خدا. 3. قناعت به کفاف → ساده‌زیستی و بی‌اعتنایی به دنیا. 4. رضا به قضا و قدر الهی → آرامش در برابر سختی‌ها. 5. زندگی در جهاد → عمرش سراسر تلاش برای خدا بود. #نهج_البلاغه_حکمت43 #نهج_البلاغه_محور_بندگی

حکمت ۶۶ نهج البلاغه وَ قَالَ (علیه السلام): فَوْتُ الْحَاجَةِ، أَهْوَنُ مِنْ طَلَبِهَا إِلَى غَيْرِ أَهْلِهَا. شرح کوتاه: امام علی(ع) می‌فرماید گاهی تحملِ محروم ماندن از یک خواسته، بهتر از این است که انسان برای رسیدن به آن، خود را نزد افراد نالایق یا پست خوار کند. این سخن بر عزت‌نفس، انتخاب درستِ طرفِ درخواست و پرهیز از تحقیر شخصیت تأکید دارد. #نهج_البلاغه_حکمت66 #نهج_البلاغه_محور_بندگی

حکمت ۶۵ نهج البلاغه وَ قَالَ (علیه السلام): فَقْدُ الْأَحِبَّةِ غُرْبَةٌ. 🔹 شرح کوتاه: امام (ع) در این سخن، حقیقتی عمیق از احساس انسان را بیان می‌کند. غربت همیشه به معنای دوری مکانی از وطن نیست، بلکه وقتی انسان عزیزان و دوستانش را از دست می‌دهد، حتی در وطن و میان مردم خویش نیز احساس تنهایی و بیگانگی می‌کند. این جمله کوتاه، تصویری ژرف از تنهایی و نیاز انسان به انس و محبت دیگران است. #نهج_البلاغه_حکمت65 #نهج_البلاغه_محور_بندگی