🔰 #جریان_مخالف_دخالت_دین_در_سیاست/ بخش دوم
📝 #یادداشت|آیت‌الله شیخ #عبدالکریم_حائری و دخالت در سیاست
🔺 لازم است عملکرد علمای بزرگی همچون آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری و آیت‌الله بروجردی در عدم دخالت گسترده در سیاست را با توجه به شرایط زمان ایشان مورد توجه قرار دهیم و عملکرد ایشان را به معنای عدم اعتقاد به دخالت دین در سیاست ندانیم.
🔺 در زمان آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزهٔ علمیه قم، این حوزه در مرحله ابتدایی رشد و باروری قرار داشت. سیاست‌های استعمار انگلیس و دست نشانده‌اش رضاخان در ایران، مجالی برای رشد دینداری باقی نگذاشته بود.
🔺 از این رو شیخ عبدالکریم حائری با درایت سعی کرد ابتدا حوزهٔ قم را بال و پر دهد. منش سیاسی ایشان اگرچه مقبول مخالفان حاکمیت نبود؛ اما حوزهٔ علمیه را از تعرّض جدی و نابودی نجات داد.
🔺 گفته می‌شود ایشان علت عدم دخالت خود در سیاست را این‌گونه بیان نموده است: «من در مسائلی که آگاهی ندارم، به هیچ وجه دخالت نمی‌کنم و از آنجایی که ایران کشور ضعیفی است و پیوسته تحت فشار و استعمار کشورهای قدرتمندی چون روس و انگلیس می‌باشد، امکان دارد سیاست‌ها و خطوط سیاسی که در ایران وجود دارد، از سوی این قدرت‌های استعماری ترسیم شده باشد و کسانی که در سیاست دخالت می‌کنند امکان دارد ملعبهٔ دست این قدرت‌ها بوده و ناآگاهانه آب به آسیاب دشمن بریزند.
🔸 من اگر در کشور فرانسه و انگلیس و روس بودم، مسلما در سیاست دخالت می‌کردم، چون خطوط سیاسی در آنجا روشن بوده و از جایی دیگر این جریانات تحمیل نمی‌شود، بنابراین دخالت خود را در سیاست مقدور نمی‌بینم.»
🔺 از سوی دیگر شرایط خفقان به قدری در آن زمان حاکم بود که گاهی نیز که ایشان در سیاست دخالت می‌کرد مانند نامه اعتراضی به حکم کشف حجاب رضاشاه، از سوی حکومت به شدت برخورد می‌شد و اساس حوزه در معرض تهدید جدی قرار می‌گرفت.
🔺 در یک مورد #رضاشاه شخصا به قم رفت و با حضور در منزل آیت الله حائری تهدید کرد: «رفتارتان را عوض کنید وگرنه حوزه قم را با خاک یکسان می‌کنم! کشور مجاور ما (ترکیه) کشف حجاب کرده و به اروپا ملحق شده است، ما نیز باید این کار را بکنیم و این تصمیم هرگز لغو نمی‌شود!»
🔺 شاید به همین دلیل از #امام_خمینی (ره) نقل می‌شود که «اگر مرحوم حاج شیخ در حال حاضر بودند، کاری را انجام می‌دادند که من انجام دادم و تأسیس حوزه علمیه در آن روز، از جهت سیاسی، کمتر از تأسیس جمهوری اسلامی در ایران امروز نبود.»
🔺 آیت الله خاتم یزدی هم در خاطرات خود از زبان امام خمینی ضمن تأیید رفتار آیت الله حائری می‌گوید: «مرحوم امام نیز در یکی بودن راهش با مرحوم شیخ عبدالکریم حائری فرموده بود: طریقهٔ ما همان طریقهٔ شیخ است. منتهی شیوهٔ برخورد ما با ایشان، به جهت تغییر در اوضاع و احوال زمانه، مقداری متفاوت است.»
✍️ حجت الاسلام محمد ملک‌زاده
ادامه دارد ...
🌐 https://www.asbaat.ir/?p=2076
🆔 @asbaat_ir
🔰 نقد و بررسی آسیب های مشترک #خرده_جریان_های_حوزوی/ بخش دوم
📝 #یادداشت| فاقد جامعه‌گرایی و انقلاب‌محوری
🔸 یعنی برنامه‌ها ناظر به نیازهای انقلاب و جامعه نیست. همان‌گونه که در عنوان قبل گذشت، به‌دلیل فقدان تلقی صحیح از رسالت حوزه و روحانیت در دنیای جدید، طلبه برای خدمت به تک تک افراد جامعه اسلامی آماده می‌شود نه برای خدمت به یک نظام کلان و منسجم.
🔸 از سویی نسبت حوزه و روحانیت با انقلاب یکی از محور‌های اساسی برنامه‌ریزی تحصیلی قلمداد می‌شود. باید حاکمیت دینی مورد حمایت همه‌جانبه تئوریک و عملیاتی حوزه‌ها قرار داشته باشد.
🔸 در این میان حتی اکتفا به نیازهای امروز نیز کافی نیست، بلکه آینده‌پژوهی و شناسایی نیازهایی که در بیست، سی سال آینده برای جهان و جامعه دینی به‌وجود خواهد آمد نیز نباید از نظر دور داشته شود؛ ولی خلأ رویکرد‌های آینده‌نگر به‌خوبی در این دست برنامه‌ها قابل مشاهده است.
🔺 مبتنی بر تلاش یک‌سویه طلبه و فاقد پشتیبانی‌های همه‌جانبه از او
🔸 جریان‌های موجود خدمات تک بعدی و یک خطی به طلبه ارائه می‌دهند. در این مدل‌ها تنها محوریت با تلاش طلبه است، و کسی متولی رصد و پی‌گیری برنامه وی نیست.
🔸 مشاوره، ارزیابی کارآمد و نظارت بر روند عمومی و نیز فردی طلبه جزء خلأ‌های جدی این نوع برنامه‌هاست.
🔺 عدم ارتباط‌گیری مؤثر با طلاب
🔸 سامانه ارتباطی بین این جریان‌ها و طلاب وجود ندارد تنها راه آشنایی طلبه با آنها فضای عمومی است؛ یعنی سامانه ارتباطی ویژه‌ای برای آشنایی طلبه با ظرفیت‌های تحصیلی موجود در حوزه فراهم نیامده است.
🔸 فقدان سامانه اطلاع‌رسانی موجب می‌شود طلبه تنها بر اساس نوع اطرافیانی که دارد یا غلبه فضای حاکم پیرامونی مسیر آینده خود را تعیین کند. چرا که همه افق‌ها را یکجا پیش روی خود نمی‌بیند.
🔸 این جریان‌ها نیز احساس نیاز و ضرورتی برای شناسایی و ارتباط‌گیری با طلاب ندارند.
✍️ حجت الاسلام حسین ایزدی
ادامه دارد ...
🌐 https://www.asbaat.ir/?p=2293
🆔 @asbaat_ir
🔰 #جریان_مخالف_دخالت_دین_در_سیاست/ بخش سوم
📝 #یادداشت|آیت‌الله #بروجردی و دخالت در سیاست
🔸 در زمان آیت‌الله بروجردی یکی از اشکالاتی که برخی همچون #فداییان_اسلام به ایشان داشتند، عدم دخالت آیت الله بروجردی در سیاست و قیام علیه رژیم شاه بود. در این باره نیز توجه به نکاتی حائز اهمیت می‌باشد:
🔸 در ابتدا باید به این نکته توجه داشته باشیم که آقای بروجردی نیز همچون #شیخ_عبدالکریم_حائری به هیچ وجه قائل به عدم دخالت دین در سیاست نبود؛ چنانکه ایشان در درس خارج نماز جمعه، زمانی که به ادلّه نقلی و عقلی #ولایت_فقیه می‌پردازد، پیش از ورود به اصل بحث، به عنوان مقدمه، درباره ضرورت آمیختگی دین اسلام با سیاست بحث نموده است.
🔸 ایشان درباره همراه بودن احکام سیاسی و اجتماعی اسلام با احکام عبادی و فردی، می‌فرماید: «برای کسی که قوانین اسلام و ضوابط آن را بررسی کند، تردیدی باقی نمی‌ماند که اسلام دین سیاسی ـ اجتماعی است و احکام آن به اعمال عبادی محض، که هدفش تکامل فرد و تأمین سعادت اخروی است، منحصر نمی‌گردد، بلکه بیشتر احکام آن مربوط به امور سیاسی و تنظیم اجتماع و تأمین سعادت دنیای مردم است.»
🔸 ایشان در ادامه آورده است: «پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله شخصا به تدبیر امور مسلمانان می‌پرداختند و امور آنان را سیاست‌گذاری می‌کردند و مسلمانان برای حل و فصل خصومت‌های خویش، به ایشان مراجعه می‌کردند و آن حضرت برای ولایات، حاکم و کارگزار منصوب می‌فرمودند و مالیات‌هایی نظیر خمس و زکات از آنها مطالبه می‌نمودند و… .»
🔸 بنابراین اعتقاد راسخ آیت الله بروجردی، دخالت دین در سیاست بود و حتی با اعتقاد به ولایت فقیه، سایر حکومتها در عصر غیبت (از جمله حکومت #پهلوی) را نامشروع می‌دانست؛
🔸 اما با توجه به شرایط خاص دینی و سیاسی ایران پس از شهریور۱۳۲۰ و به دنبال اشغال ایران توسط #متفقین و وجود اکثریت جناح سیاسی طرفدار بلوک شرق #کمونیسم یا غرب #لیبرالیزم، تحقق #حکومت_اسلامی در آن شرایط را غیرممکن می‌دانست.
🔸 از نظر آیت الله بروجردی، اقدام برای تشکیل حکومت اسلامی در آن شرائط،از یک سو موجب تباهی مملکت شیعی ایران و دیانت می‌شد و از سوی دیگر، سلب امنیت و تضعیف نظام (هرچند طاغوتی) بدون جایگزینی نظام مطلوب، تنها ویرانی و هرج و مرج را به دنبال داشت.
🔸 با توجه به این، ایشان در آن شرایط که دشمنی‌ها علیه اسلام و مملک شیعی ایران رو به فزونی نهاده بود، به عنوان رهبر شیعیان جهان، در اولین اقدام خود، پس از پذیرش مسئولیت خطیر مرجعیت عامّه، با تأسی به روایت امام علی علیهم السلام «لابدّ للنّاس من امیر برّ او امیر فاجر»، برای سامان دهی امنیت اجتماعی، به سیاست اصلاحی و تعامل سازنده با شاه جوان، روی آورد و از تضعیف این سلطان به ظاهر مطیع (در زمان مرجعیت آیت الله بروجردی)، خودداری نمود.
🔸 ایشان در پاسخ معترضان گفت: «شاه حالا که از خودش اختیاری ندارد و تحت فشار دولت‌های بیگانه است؛ یک طرف روس و طرف دیگر غرب و آمریکا که خواسته‌های خود را تحمیل می‌کنند. اگر شاه احساس کند که موقعیتش در داخل تضعیف شده است و جای پایش سست است، برای حفظ خودش، تسلیم بیگانه می‌شود. لذا، کوشش ما این است که خیلی احساس ضعف نکند… مصالح مملکت و اسلام را به او تذکر می‌دهیم… .»
✍️ حجت الاسلام محمد ملک‌زاده
ادامه دارد ...
🌐 https://www.asbaat.ir/?p=2076
🆔 @asbaat_ir
🔰 #جریان‌شناسی_فکری_سیاسی_عاشورا/ بخش نخست
📝 #یادداشت| عاشورا درس مذاکره!!!
🔸 یکی از مهمترین مسائل در عرصه سیاسی کشور ما در چند ساله اخیر که در ادبیات سیاسی نیز بسیار تاثیر گذاشته است، موضوع مذاکره است.
🔸 این موضوع از جهات مختلف سیاسی، اقتصادی، حقوقی و روابط بین الملل جای بررسی و تحلیل دارد. یکی از عرصههای مهم تاثیرگذاری این مباحث که کمتر به آن توجه شده است مباحث اجتماعی است.
🔸 منظور تاثیر کلانی است که این موضوعات بر عرصه فرهنگ عمومی و ادبیات جامعه میگذارد. از این جهت میتوانیم به ادبیات دینی جامعه توجه کنیم.
🔸 بر این اساس مذاکرات اثرات خود را بر ادبیات دینی نشان داد، آنجا که در گفتگو از درسها و عبرتهای سیاسی عاشورا از این موضوع سخن به میان آورده شد که یکی از درس‌های عاشورا مذاکره است؛ یعنی طرفداران گفتمان مذاکره در عرصه سیاسی کشور، مستندی دینی از عاشورا برای خود بیان کردند. این برداشت موافقان و مخالفانی داشت.
🔸 موافقان این برداشت (مذاکره یکی از درس‌های عاشورا) برای توجیه دیپلماسی مذاکره در عرصۀ بین‌المللی، درس کربلا و واقعۀ عاشورا را مذاکره میدانند.
🔸 از نظر این افراد درس کربلا درس تعامل سازنده و مذاکره در چارچوب منطق و موازین است. این افراد در اثبات مدعای خود ملاقات امام حسین(ع) با عمر سعد در شب تاسوعا را مذاکره امام حسین(ع) با عمر سعد نامیدند.
🔸 افزون بر این امام علیه السلام در طول مسیر مدینه تا کربلا و همچنین در شب و روز عاشورا دیدارها و سخنرانیهای متعددی با طرف مقابل خود داشتند.
🔸 از دید این افراد این اقدامات امام علیه السلام در راستای تعامل با دشمن مخالف و جایگزین کردن مذاکره و گفتگو به جای جنگ و خشونت برای حل اختلافات و نزاعهاست.
🔸 البته این دیدگاه با نظرات مخالف بسیار زیادی مواجه شد، به طوری که طرفداران این نظریه، دیگر از این موضوع سخن نگفتند.
✍️ حجت الاسلام محسن محمدی
ادامه دارد ...
🌐 https://www.asbaat.ir/?p=4773
🆔 @asbaat_ir
🔰 نقد و بررسی آسیب های مشترک #خرده_جریان_های_حوزوی/ بخش سوم
📝 #یادداشت| عدم پشتیبانی از خروجی‌ها
🔸 چه بسا نیروی خوبی هم طی این برنامه‌ها تربیت شود ولی برای زمینه خدمت او طرحی در دست نیست؛ یعنی در مجموع برنامه دارای نارسایی است. نارسایی در ناحیه امتداد برنامه.
🔸 اساساً تربیت برای چه منظوری صورت پذیرفته است؟ برای حضوری مؤثر در حوزه یا جامعه؛ ولی این حضور و سطح و نحوه آن برنامه‌ریزی نشده است.
🔸 خروجی‌ها در بسیاری از موارد در زمینه‌های غیرتخصصی خود مشغول فعالیت می‌شوند. چرا که زمینه مناسبی پیش روی آنها گشوده نشده است.
🔸 عدم تعیین محیط خدمت و فقدان برنامه در این ناحیه مساوی هدر رفت انرژی سال‌ها تلاش طلبه و مشاوران و اساتید ایشان است.
🔺 عدم آرمان‌سازی برای طلاب و یا خلق آرمان‌های ناهمگون با شرایط زمانه
🔸 جریان‌های موجود توان خلق آرمان‌های بلند برای طلاب را ندارند. طلبه برای خدمت‌های جزیی و کوچک آماده می‌شود. افق‌های دور دست او در همین حوالی قابل دسترس است.
🔸 اساساً افقی برای او نشان داده نمی‌شود. زندگی‌های مملو از روزمرگی و خستگی و تکرار و بی‌نشاطی محصول فقدان آرمان‌های بلند است.
🔸 برخی نیز که تلاش در آرمان‌سازی برای طلاب دارند، آن چنان در شناسایی آرمان‌ها ناتوان هستند که او را با مسائل دسته چندم جامعه اسلامی و اسلام درگیر می‌کنند.
🔸 وقتی پاسخ‌گویی به شبهات وهابیت و دامن زدن به منازعات شیعه وسنی در صدر فهرست دغدغه‌ها نشانده می‌شود، ولی کلیت حرکت کلان جامعه اسلامی و فتوحات آن از نظر دور نگاه داشته می‌شود، دیگر نمی‌توان امیدی به نتایج والا و آرمانی بست.
✍️ حجت الاسلام حسین ایزدی
ادامه دارد ...
🌐 https://www.asbaat.ir/?p=2293
🆔 @asbaat_ir
🔰 #جریان_مخالف_دخالت_دین_در_سیاست/ بخش چهارم
📝 #یادداشت| اتخاذ سیاست اصلاحی در برابر شاه
🔺 لازم به توضیح است که در آن ایام، آیت‌الله بروجردی و شاه هر کدام نسبت به یکدیگر ملاحظاتی داشتند که مانع اقدام جدی آن دو علیه یکدیگر بود.
🔺 پهلوی دوم در موقعیتی قرار داشت که با وجود تنفّر اجتماعی از پدرش رضاشاه، با اراده بیگانگان به سلطنت رسیده بود، وی که فاقد پایگاه اجتماعی بود، مجبور بود برای حفظ سلطنت خویش، اقدام آشکاری علیه بزرگ‌ترین قدرت اجتماعی، یعنی مرجعیت انجام ندهد و از توسل به تحرکات صریحا ضد دینی و غیر مردمی پرهیز کند.
🔺 از سوی دیگر آیت الله بروجردی نیز برای سامان دادن به اوضاع حوزه‌های علمیه و تقویت محافل دینی پس از فشارهای شدید علیه آن در زمان پهلوی اول و نیز برای جلوگیری از گسترش و نفوذ تفکر #کمونیستی که در آن زمان یکی خطرات جدی جامعه ایران به شمار می‌رفت، و همچنین با توجه به تجاربی که ایشان از علما، به ویژه از رفتار و مواضع تند استادش مرحوم #آخوندخراسانی از #مشروطه کسب کرده بود و انتقاداتی نیز به ایشان داشت، ناگزیر بود با احتیاط بیشتری عمل نماید و به جای توسل به اقدامات انقلابی، سیاست اصلاحی و مسالمت‌آمیز با رژیم را در پیش گیرد.
🔺 در مواردی آیت الله بروجردی در توجیه این رفتار سیاسی اصلاحی می‌گوید: «از وقتی که در نجف اشرف دیدم #مرحوم_نائینی در امر مشروطه دخالت کردند و آن طور شد که همه می‌دانیم، حساسیت خاصی نسبت به این قبیل امور پیدا کردم.
🔸 «چون ما درست وارد اوضاع نیستیم، می‌ترسم ما را فریب دهند و منظوری که داریم درست انجام نگیرد و باعث پشیمانی بشود و احیاناً لطمه به #دین و حیثیت اسلامی وارد آید.
🔺 آیت الله بروجردی معتقد بود: «سلطنت در آن شرایط نباید تضعیف شود و در اسناد ساواک هم از قول آیت الله بروجردی آمده است که وی وجود شاه را مانع بزرگی برای نفوذ #کمونیسم می‌دانست.»
🔺 این در حالی است که پس از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲، با افزایش اقدامات ضد دینی و مخالف مصالح مملکتی توسط رژیم شاه، تعامل آیت الله بروجردی با شاه نیز بیشتر جنبه منتقدانه به خود گرفت.
🔺 در نهایت به تعبیر استاد شهید مرتضی #مطهری: «مرحوم آیت الله بروجردی مانند همه فقهای وارسته مخالف با ستمگران و جبّاران بود و آرزوی عظمت اسلام و ایران و استقلال و آزادی همه مسلمانان را در سر داشت و در راه آن تلاش می‌کرد.
🔸 اختلاف او با انقلابیان مسلمان و مؤمن به طور حتم، در هدف نبود، بلکه در طریق و شیوه کار بود. علاوه بر این، وی به لحاظ #زعامت و ریاست عامّه خود، مسئولیت خاصی را احساس می‌کرد که اگر دست به کاری بزند و شکست بخورد این تنها شکست او نیست، بلکه شکست اسلام است. در عین حال، هیچگاه با اقدامات دیگران علیه #رژیم، که مسئولیتی برای او تولید نمی‌کرد، مخالفت نمی‌نمود.»
✍️ حجت الاسلام محمد ملک‌زاده
ادامه دارد ...
🌐 https://www.asbaat.ir/?p=2076
🆔 @asbaat_ir