#روزبرگ_شیعه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع امروز: «مسجد، خانه‌ی خدا و مؤمنین» (٢)         روز چهارشنبه، ١۴٠١/٠١/١٠ ✍️ مناسبت روز: در دهه تکریم و تعظیم مساجد قرار داریم و در روز گذشته عرض شد که در روایات اسلامی، علاوه بر اینکه مسجد به‌عنوان «خانه خدا» معرفی شده، از آن به‌عنوان «خانه مؤمنين» نیز نام برده شده است لذا سخن امروز را با این موضوع، آغاز می‌نمائیم؛ خانواده، نهادی اجتماعی و مسجد نیز مکان و نهاد مقدسی برای برنامه‌های اجتماعی مسلمانان است؛ لذا این دو نهاد، در فرهنگ اسلامی، ارتباط تنگاتنگی با هم دارند و از یکدیگر متأثر هستند! ارتباط بین این دو نهاد مهم اجتماعی، از نوع ارتباط دو سویه می‌باشد که هر دو می‌توانند از هم تأثیر بپذیرند! مسجد، نهادی برخاسته از درون اسلام است که طبق روایات اسلامی، حق ويژه‌ای به گردن همه مسلمانان دارد و ادای حق آن، بر همگان لازم و واجب است! حق مسجد آن است که همه‌ی مسلمانان برای آن احترام و ارزش قائل شده، و در تکریم و تعظیم آن بکوشند وحضور مستمر و مؤثر در مساجد داشته باشند؛ و بدانند که اهمیت این موضوع تا به آنجاست که امام جعفر صادق(ع) فرمودند: «سه چیز در نزد پروردگار متعال (در روز قیامت) شکایت می‌کنند که اولین آنها مسجدی است که خراب شده و مردم در آن نماز نمی‌خوانند...» (کافی؛‌ ج ۲، ص ۶۱۳) البته این خرابی و شکایت مسجد، می‌تواند به معنای خرابی ساختمان مسجد، و یا به معنای عدم برنامه‌ریزی و بهره‌برداری درست از این مکان مقدس برای هدایت مردم باشد! چنانچه امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: «روزگاری بر مردم خواهد آمد که از قرآن، جز نشانه‌ای! و از اسلام، جز یک نام، باقی نخواهد ماند! و هرچند مساجد آنان (از نظر ظاهری) در آن روزگار آبادان است، اما از نظر هدایت‌گری، ویران است...» (نهج البلاغه؛ حکمت ۳۶۹) تأکید حضرت امیر (ع) بر نقش هدایتیِ مسجد در این حدیث گرانقدر، نشان‌گر آن است که مساجد در مکتب اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) از نهادهای تأثیرگذار اجتماعی است که باید نقش هدایت افراد جامعه و خانواده‌های مسلمان را برعهده داشته باشد! اما این موضوع، زمانی در جامعه عملی می‌شود که برنامه‌ ریزی مؤثر فرهنگی در حوزه خانواده طراز اسلامی در مساجد انجام و اجرا شود! بنابراین وقتی می‌توانیم مسجدی را آباد، پویا، فعال و موفق بدانیم؛ که برنامه‌های آن، فقط منحصر به برگزاری نماز جماعت و مراسم ختم و سوگواری نباشد، و به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی و عمل نماید که همه اعضای خانواده‌ محل، از کودکان و نوجوانان گرفته تا زنان و مردان جوان و میانسال و حتی سالخورده، آن را به عنوان «خانه‌ی دوم» خود دانسته، و در اوقات عبادت و حتی اوقات فراغت با برنامه‌های پربار و هدفمند مسجد، همراه شوند! بدیهی است در این صورت، مساجد، اثرات ماندگاری در جامعه ایجاد خواهند نمود، که یکی از این اثرات، تربیت اسلامی نسل جدید می‌باشد! بر همین اساس، استاد شهید مطهری (ره) در کتاب «گفتارهای معنوی» تأکید می‌کند که مؤمنین، همواره می‌بایست با فرزندانشان، در برنامه‌های مساجد شرکت نمايند، تا کودکان با مسجد و برنامه‌های دینی مأنوس شوند! لذا همانطور که برخی از کارشناسان اجتماعی، مدرسه را خانه دوم دانش‌آموزان می‌دانند، با قاطعیت بیشتر، می‌توان گفت که مساجد «خانه‌ی دوم» کل اعضای خانواده است و تنها در این‌صورت است که می‌توانیم شاهد تربیت و حضور پرنشاط و مؤثر نسلی مؤمن، متعهد و بهشتی در جامعه اسلامی باشیم! چنانچه پیامبر اکرم(ص) در این زمینه می‌فرمایند: «هرکس که قرآن همدم او و مسجد، خانه وی باشد، خداوند متعال خانه‌ای در بهشت برای او بنا خواهد کرد!» (الجعفریات‌؛ ص۳۱) ✍️ علاوه بر آنچه گذشت، با نگاه در تاریخ اسلام نیز، می‌توانیم به اهمیت پیوند خانواده و مسجد پی‌ببریم، چنانچه هرگاه مسلمانان پیوند بیشتری با مساجد داشتند، دوران توأم با موفقیت و عظمت را پشت سر گذاشته‌اند! لذا «روژه گارودى» فیلسوف مسلمان فرانسوى، در کتاب «مسجد آینه اسلام» می‌گوید: «در دوران عظمت اسلام، تمام زندگى مردم مسلمان در مسجد جریان داشت، و حتی قراردادهاى تجارى آنان نیز در مساجد بسته مى‌شد...» ✍️ در پایان این مبحث، تذکر این نکته ضروری است که مساجد در صدر اسلام «کانون عبادت، تعليم و تربيت، فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی، مرکز دادخواهی و قضاوت، پایگاه نظامی، پایگاه تعاون و وحدت اجتماعی و حتی زمینه ساز توسعه اقتصادی» بوده‌اند! که متأسفانه امروزه مساجد ما، با صدر اسلام، فاصله فراوانی پیدا کرده‌اند که انشاالله امیدواریم با فرهنگ سازی و تحققِ شعار «#مسجد_خانه_دوم_من_است»، بتوانیم این فاصله را از بین برده و گامی بلند در راستای رسيدن به الگوی مسجد طراز اسلامی در سیره اهل‌بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) برداریم! @astanfatemi