.
📚 ضرب المثل "از کوزه همان برون
تراود که در اوست"
🖇 معنی و کاربرد:
یعنی گفتار و رفتار آدم ها، درون آنها را نشان میدهد.
هر چیزی که در ذات کسی وجود داشته باشد از آن بیرون می آید.
رفتار هرکس اندیشه او را نشان می دهد.
برداشت از ضرب المثل از کوزه همان برون تراود که در اوست: اگر درون کوزه زهر باشد، هرگز از آن آب گوارا و شیرین تراوش نمیکند، حتی اگر کوزهای زیبا با جنس مرغوب باشد.
بنابراین اگر فردی ذات خبیثی دارد نباید از آن انتظار مهربانی و رفتار خوب داشت.
🖇 ریشه ضرب المثل:
در قدیم، آب آشامیدنی را برای تصفیه در کوزه ای می ریختند و درِ آن را با کلاهکی از حصیر یا ابریشم می پوشاندند.
سپس کوزه را در ظرفی میگذاشتند و آبی را که از این صافی عبور می کرد می نوشیدند.
در این روش، معمولاً کوزه و سرپوش آن، هر بو و مزه ای که داشتند، به آب منتقل می کردند.
در این مواقع اصطلاحاً می گفتند: «از کوزه همان برون تراود که در اوست.»
#ضرب_المثل
✨ @avayeqoqnus ✨
*
📚 ضرب المثل "از شیر مرغ تا جون
آدمیزاد"
🖇 معنی و کاربرد:
این ضرب المثل را زمانی به کار می برند که از تمام امکانات مادی برخوردار باشند و هیچ کم و کسری وجود نداشته باشد.
مرغ اصلا شیر ندارد! شیرمرغ کنایه از اشیاء نادر و کم یاب است و فروشنده ای که این اصطلاح را به کار می برد، به ارزشمند بودن و کم یاب بودن اجناسش اشاره می کند.
معنای دیگر این ضرب المثل با واژه شیر مرغ مرتبط است؛ از آن جایی که شیرمرغ گیاه خودرویی است که در برخی مناطق به فراوانی یافت می شود، منظور از این ضرب المثل یعنی از کم ارزش ترین چیزها تا باارزش ترین آن ها در اینجا پیدا می شود.
این ضرب المثل را بیشتر فروشندهها به کار می برند چون با این سخنان قصد دارند به خریداری که هنوز از فروشگاه آنها بازدید نکرده مفهوم کنند که کالای مورد نظر شما در مغازه من یافت می شود!
#ضرب_المثل
✨@avayeqoqnus✨
📚 ضرب المثل "بی مایه فَطیره"
فطیر نانی است که به خمیر آن مایه نزده باشند.
🔸 معنی و کاربرد:
✨ منظور از این ضرب المثل این است که اگر از همان ابتدای کار، محکم کاری نکنی و سرمایه گذاری انجام ندهی، سودی برایت نخواهد داشت.
✨ از این ضرب المثل در هنگام مشورت دادن به دیگران و راهنمایی آنها به کار بیضرر استفاده میشود؛ بدین معنی که اگر برای کاری زحمت نکشی و خوب برنامه ریزی نکنی، همچون نان بیمایهای است که آخرش فطیر می شود.
✨ بیشتر زمانی این ضرب المثل را به کار می برند که کسی بخواهد سرمایه گذاری کرده یا کار مهمی را شروع کند. یعنی اگر پول برایش خرج نکنی و حواست به کار نباشد، هیچ سودی عایدت نمی شود و حتی ممکن است ضرر هم داشته باشد.
✨ ضمنا در برخی موارد کسانی که می خواهند برای انجام کاری رشوه یا پول اضافی بگیرند نیز از این مثل استفاده میکنند.
⚜ دین را طلب نکردی و دنیا ز دست شد
⚜ همچون سبوس تر نه خمیری و نه فطیر
ناصرخسرو
#ضرب_المثل
✨ @avayeqoqnus ✨
.
📚 ضربالمثل "دلش طاقچه ندارد"
طاقچه در معماری خانه های قدیمی به عنوان یک سازه زینتی در اتاق ها ساخته می شد؛ ولیکن در معماری امروز از بین رفته است. در واقع طاقچه مانند شلف های امروزی یک برآمدگی یا یک سطح کوچک بود که با مصالح ساخنمانی روی دیوار اتاق ها تعبیه شده و اشیا تزئینی و کاربردی خانواده روی آن قرار می گرفت.
معمولا روی طاقچه اشیائی نظیر آیینه، قرآن، رادیو و … گذاشته شده و مواقع نیاز مورد استفاده قرار می گرفت.
ضرب المثل "دلش طاقچه ندارد"، استعاره از این است که فرد برای نگهداری و ذخیره نمودن حرف هایش جایی نداشته و هر چه که به ذهنش خطور می کند را بلافاصله بر زبان می آورد.
#ضرب_المثل
✨@avayeqoqnus✨
.
🔅 ضرب المثل هندی:
درختان میوه خود را نمی خورند،
ابرها باران را نمی بلعند،
رودها آب خود را نمی خورند،
چیزی که بزرگان دارند،
همیشه به نفع دیگران است.
#ضرب_المثل
#ضرب_المثل_های_ملل
✨ @avayeqoqnus ✨
📚 ضرب المثل "خر را که به عروسی میبرند برای خوشی نیست!"
🖇 معنی و کاربرد:
از این مثل در مواقعی استفاده می شود
که کسی از اینکه او را تحویل گرفته اند و
به جمع شان دعوت کرده اند خوشحال
است غافل از اینکه آن افراد قصد سوء
استفاده و ایجاد زحمت برای او دارند.
علی اکبر دهخدا در کتاب اَمثال و حِکَم
این مثل را اینگونه آورده است:
«خر را که به عروسی می برند برای خوشی
نیست ، برای آبکشی است!»
این ضرب المثل را در اشعار شاعران
گذشته نیز میتوان دید.
در دیوان #خاقانی شروانی آمده است:
هان و هان! تا ز خَری دَم نخوری
ور خوری، این مَثَلاش گوی نخست:
که: خَری را به عروسی خواندند
خر بخندید و شد از قهقهه سُست
گفت: من رقص ندانم بسزا
مُطرِبی نیز ندانم به درست
بهرِ حَمّالی، خوانَند مَرا
کآب نیکو کشَم و هیزم چُست!
در این شعر میبینیم که خاقانی به مَثَل بودن این حکایت اشاره میکند.
#ضرب_المثل
✨@avayeqoqnus✨
📚ضرب المثل "نه سیخ بسوزه نه کباب"
🖇 معنی و کاربرد :
🔸 یعنی در کاری بهترین و متعادل ترین روش را پیش گرفتن، به طوری که هیچکدام از دو طرف ضرری وارد نیاید
🔹 هر گاه به کسی می خواستند بگویند طوری رفتار کن که عدالت برقرار شود، می گفتند: دیگر خودت میدانی کاری کن که نه سیخ بسوزه نه کباب
🖇 ریشه و حکایت ضرب المثل:
می گویند شجاع السلطنه پسر فتحعلی شاه، زمانى حاکم کرمان بود. او در آنجا متوجه شده بود که ترکه های نازک انار میتوانند نقش سیخ کباب را ایفا کنند. و کباب بر سیخی که چوبش انار باشد خوشمزه تر هم میشود.
بدین جهت پخت کباب با چوب انار را باب کرد که در کرمان به «کباب حسنی» معروف شد؛ و حاکم وقتی میل کباب داشت به نوکرها میگفت: طوری کباب را بگردانید که نه سیخ بسوزد نه کباب.
از آن تاریخ این ضربالمثل در بین مردم رواج یافت.
#ضرب_المثل
#اصطلاحات_فارسی
✨ @avayeqoqnus ✨
📗 اصطلاح "حرف مفت زدن"
🔹 در سال ۱۲۷۴ و در زمان حکومت ناصرالدین شاه قاجار بود که اولین خط تلگراف در ایران میان کاخ گلستان و باغ لالهزار کشیده شد و بعد از آن کمپانیهای روس و انگلیس خطوط تلگراف و تلگرافخانه را در همه شهرهای ایران و ولایتهای آن برقرار کردند.
🔸 همزمان با افتتاح تلگرافخانه، مردم ایران بهت زده شدند که چگونه میشود با استفاده از خطوط سیمی اخبار و اطلاعات را در زمانی کم از شهری به شهر دیگر فرستاد.
🔹 در این میان برخی خرافه پرستان که همیشه سر ناسازگاری با پدیدههای مدرن می گذاشتند، از وجود ارواح شیطانی در سیمهای مخابرات خبر دادند و مردم را برحذر کردند که سراغ این خطوط نروند تا از شر این ارواح مصون بمانند.
🔸 همین مسائل سبب شد تا عدهای از سر ترس و عدهای دیگر از سر شوخی و ناباوری تلگراف را جدی نگیرند و تلگرافخانهها بیرونق باقی بماند.
🔹 به دنبال این ماجرا علیقلی خان مخبرالدوله که وزیر تلگراف ناصرالدین شاه بود، با کسب اجازه از قبله عالم و برای تشویق و آشنایی مردم به تلگراف دستور داد تا همه به مدت چند روز به صورت رایگان و بدون پرداخت هیچ وجهی از تلگراف خانه استفاده کنند و پیامهای خود را برای دوستان و اقوام خود در شهرهای دیگر بفرستند.
🔸 به دنبال این فراخوان، مردم ارواح شیطانی و چیزهای دیگر را فراموش کردند و به سمت تلگرافخانهها روانه شدند.
🔹 در این روزها درد و دل، تعارف و احوالپرسی، گله و گلایه و خنده و مُطایبه بود که از مشهد به تبریز و از تبریز به اصفهان و سایر شهرها روانه میشد و پاسخها بود که دریافت میکردند.
🔸 مخبرالدوله که فهمید مقصودش حاصل شده و مردم به تلگراف میل پیدا کردهاند، دستور داد تا روی کاغذی به خط بزرگ نوشتند: «از امروز به بعد دیگر حرف مفت پذیرفته نیست و باید حق مخابره پرداخت شود» و آن را بر سر در تلگرافخانهها نصب کردند.
🔹 از آن پس هر بار که شخصی برای زدن تلگراف به تلگرافخانه میرفت، متصدی تلگراف میگفت: «حرف مفت نداریم».
🔸 به این ترتیب عبارت مشهور «حرف مفت نزن» جا افتاد و بار معنایی منفی پیدا کرد که هرکس حرفش قدر و ارزش ندارد، حرف مفت زده است.
#ضرب_المثل
#اصطلاحات_فارسی
✨ @avayeqoqnus ✨
📚 ضرب المثل "گوسفند به فکر جونه
قصاب به فکر دنبه"
💢 یعنی هرکس به فکر منفعت خویش
است و مصلحت دیگری را مد نظر قرار نمی دهد.
💢 در معنای ظاهری یعنی گوسفند تمام
فکر و حواسش به این است که از دست
قصاب جان سالم به در ببرد و هرگز به
این موضوع فکر نمی کند که گوشت او چه
فوایدی برای دیگران خواهد داشت!
💢 از طرف دیگر قصاب نیز هرگز به این
موضوع نمی اندیشد که گوسفند را گوشهای نگه دارد تا برای خودش بچرد و
کاری هم به کارش نداشته باشد؛ بلکه
برعکس با در نظر گرفتن منفعت خود،
گوسفند را ذبح می کند.
💢 به طور کلی این ضرب المثل را در
جایی به کار می برند که هرکس به فکر
رسیدن به منافع خویش باشد هرچند با
منافع دیگری در تضاد باشد.
#ضرب_المثل
✨@avayeqoqnus✨
.
📚 ضربالمثل "پنبه دزد، دست به ریشش میکشد"
🖇 معنی:
مفهوم اصلی این ضرب المثل این است
که انسان اگر دچار خطا و اشتباهی شود
حتی اگر خودش نخواهد، خطای خود را
لو خواهد داد.
🖇 داستان ضرب المثل:
تاجری بود که کارش خرید و فروش پنبه
بود و کار و بارش سکه.
بازرگانان دیگر به او حسودی میکردند؛
یک روز یکی از بازرگانها نقشه ای کشید
و شبانه به انبار پنبه این تاجر دستبرد زد.
شب تا صبح پنبه ها را از انبار بیرون
کشید و در زیرزمین خانه خودش انبار
کرد.
صبح که شد تاجر پنبه خبردار شد که ای
دل غافل! تمام پنبه هایش به غارت رفته
است.
از این رو، به نزد قاضی شهر رفت و گفت:
خانه خراب شدم.
قاضی دستور داد که مامورانش به بازار
بروند و پرس و جو کنند و دزد را پیدا کنند.
اما نه دزد را پیدا کردند و نه پنبه ها را.
قاضی گفت: به کسی مشکوک نشدید؟
ماموران گفتند: چرا بعضی ها درست
جواب ما را نمی دادند ما به آنها مشکوک
شدیم.
قاضی گفت: بروید آنها را بیاورید.
ماموران رفتند و تعدادی از افراد را آوردند.
قاضی، تاجر پنبه را صدا کرد و گفت به
کدام یک از این ها شک داری؟
تاجر پنبه گفت: به هیچ کدام.
قاضی فکری کرد و گفت: ولی من دزد را
شناختم. دزد بیچاره آن قدر دست پاچه
بوده و عجله داشته که وقت نکرده جلو
آیینه برود و پنبه ها را از سر و ریش
خودش پاک کند.
ناگهان یکی از همان تاجرهای دستگیر
شده دستش را به صورتش برد تا پنبه را
پاک کند.
قاضی گفت: دزد همین است و به او
گفت: همین حالا مامورانم را می فرستم
تا خانه ات را بازرسی کنند.
یک ساعت بعد ماموران خبر دادند که
پنبه ها در زیر زمین تاجر مذکور انبار
شده است و او هم به جرم خود اعتراف
کرد.
از آن به بعد وقتی می خواهند بگویند
که آدم خطا کار خودش را لو می دهد
میگویند:
"پنبه دزد، دست به ریشش می کشد."
#ضرب_المثل
✨@avayeqoqnus✨
.
📚 ضرب المثل "جایی که میوه نیست، چغندر سلطان مرکباته"
🔅 یعنی در جامعه ای که بزرگان و فرهیختگان جایگاهی نداشته باشند، افراد پست و فرومایه
به مقام و منزلت دست یافته و فخر میفروشند.
🔅 معمولا این ضرب المثل را برای افراد کوته نگری به کار میبرند که به محض رسیدن به موقعیت اجتماعی مناسب، خود را برتر از
دیگران دانسته و گمان می کنند تمام این ها به دلیل برتری ذاتی آنها نسبت به دیگران است
درحالیکه افراد بابصیرت به خوبی می دانند که شهرت چنین کسانی به دلیل به حاشیه رفتن افراد بزرگوار و دانشمند جامعه است.
🔅 ضرب المثل ” در سرزمین کورها، شخص یک چشم پادشاهی می کند” قرابت معنایی با این ضرب المثل دارد؛
یعنی تا وقتی که انسان خودش را با شخص پایین تر از خویش مقایسه کند، حس برتری و منحصر به فرد بودن به او دست می دهد.
#ضرب_المثل
✨@avayeqoqnus✨
📚 چند ضرب المثل در مورد پرسش کردن:
🔸 پرسش کلید دانش است
🔹 چو دانی و پرسی ، سوالت خطاست
🔸 دانا هم داند و هم پرسد ، نادان
نداند و نپرسد
🔹 پرسیدن عیب نیست ، ندانستن
عیب است .
#ضرب_المثل
✨@avayeqoqnus✨