❇ تفســــــیر سپس به صحنه دیگرى از مجازات‌هاى روانىِ جبّاران و گناهکاران و پیروان شیاطین در روز رستاخیز پرداخته مى‌گوید: و شیطان هنگامى که کار (رسیدگى به حساب بندگان صالح و غیر صالح) تمام مى شود (و هر کدام به پاداش و کیفر اعمال خود مى رسند، به پیروان خود) مى‌گوید: خداوند به شما وعده حق داد و من نیز به شما وعده (باطل) دادم و (از وعده پوچ و بى ارزش خود) تخلّف کردم (وَ قَالَ الشَّیْطَانُ لَمَّا قُضِىَ الاَْمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَکُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَ وَعَدْتُکُمْ فَأَخْلَفْتُکُمْ).و به این ترتیب شیطان نیز با سایر مستکبرانى که رهبران راه ضلالت بودند؛ هم‌آواز مى‌شود و با تیرهاى ملامت خود پیروان بدبختش را هدف مى گیرد. سپس مى افزاید: من بر شما تسلّطى نداشتم، جز اینکه دعوتتان کردم و شما دعوت مرا پذیرفتید (وَ مَا کَانَ لِى عَلَیْکُمْ مِنْ سُلْطَان إِلاَّ أَنْ دَعَوْتُکُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِى). بنابراین مرا سرزنش نکنید، خود را سرزنش کنید که چرا دعوت شیطنت آمیز و ظاهرالفساد مرا پذیرفتید (فَلاَ تَلُومُونِى وَ لُومُوا أَنْفُسَکُمْ). خودتان کردید که لعنت بر خودتان باد! به هر حال نه من (در برابر حکم قطعى و مجازات پروردگار) فریادرس شما هستم و نه شما فریادرس منید (مَا أَنَا بِمُصْرِخِکُمْ وَ مَا أَنْتُمْ بِمُصْرِخِىَّ). اعلام مى کنم که من نسبت به آنچه پیش از این مرا شریک (خدا) مى دانستید (و اطاعت مرا هم‌ردیف اطاعت او قرار دادید) بیزار و کافرم (إِنِّى کَفَرْتُ بِمَا أَشْرَکْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ). اکنون فهمیدم که شرک در اطاعت، هم مرا بدبخت کرد و هم شما را; همان بدبختى و ادبارى که راهى براى اصلاح و جبران آن وجود ندارد. بدانید مسلّماً ستمکاران عذابى دردناک دارند (إِنَّ الظَّالِمِینَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ). 🌼🌼🌼 نکته ها: ۱. پاسخ دندان شکن شیطان به پیروانش گرچه کلمه شیطان، مفهوم وسیعى دارد که شامل همه طاغیان و وسوسه گران جنّ و انس مى شود، با قرائنى که در این آیه و آیات قبل وجود دارد مسلّماً منظور در اینجا شخص ابلیس است که سرکرده شیاطین محسوب مى‌شود. ازاین رو همه مفسّران نیز همین تفسیر را انتخاب کرده اند. از این آیه به خوبى استفاده مى شود که وسوسه‌هاى شیطان هرگز اختیار و آزادى اراده را از انسان نمى گیرد، بلکه او دعوت کننده اى بیش نیست و این انسان ها هستند که با اراده خود، دعوت او را مى پذیرند; منتهى ممکن است زمینه هاى قبلى و مداومت بر کار خلاف، وضع انسان را به جایى برساند که یک نوع حالت سلب اختیار در برابر وسوسه ها در وجود او پیدا شود، همان گونه که در بعضى از معتادان نسبت به موادّ مخدر مشاهده مى کنیم. ولى مى دانیم چون سبب این نیز حالت اختیارى بوده، نتیجه آن هر چه باشد باز اختیارى محسوب مى شود. به این ترتیب شیطان پاسخ دندان شکنى به همه کسانى که گناهان خود را به گردن او مى اندازند و او را عامل انحرافات خویش مى شمرند و به او لعنت مى فرستند مى دهد و این طرز منطق عوامانه را که گروهى از گناهکاران براى تبرئه خویش دارند مى‌کوبد. در حقیقت سلطان حقیقى بر انسان، اراده و عمل اوست و نه چیز دیگر. ۲. شیطان چگونه این توانایى را دارد که در آن محضر بزرگ با همه پیروان خود تماس پیدا کند و آنها را به باد ملامت و شماتت بگیرد؟ این پرسشى است که در اینجا مطرح شده است. پاسخ آن این است که مسلّماً این توانایى را خداوند به او مى دهد و این درواقع یک نوع مجازات روانى براى پیروان شیطان است و اخطارى است به همه پویندگان راه او در این جهان که پایان کار خود و رهبر خویش را از هم اکنون ببینند. به هر حال خداوند وسیله این ارتباط را میان شیطان و پیروانش به نحوى فراهم مى کند. جالب اینکه این نوع برخورد منحصر به شیطان و پیروانش در قیامت نیست، تمام پیشوایان گمراهى در این جهان نیز همین برنامه را دارند; دست پیروان خود را ـ البتّه با موافقت خودشان ـ مى گیرند و به میان امواج بلاها و بدبختى ها مى کشانند و هنگامى که دیدند اوضاع بد است آنها را رها کرده و مى روند. حتّى از آنها بیزارى مى جویند و به ملامتشان مى پردازند و به اصطلاح آنها را به خسران دنیا و آخرت گرفتار مى سازند. ۳. مُصرخ از مادّه إصراخ در اصل از صَرخ به معنى فریاد کشیدن براى طلب کمک آمده است. بنابراین مصرخ به معنى فریادرس است و مستصرخ به معنى کسى که فریادرسى مى خواهد. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۲۲ سوره مبارکه ابراهیم) @ayehsobh

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه: ابراهیم آیه: ۲۲ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «وَ أُدْخِلَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ ۖ تَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلَامٌ» و کسانى را که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند؛ به باغ‌هاى بهشتى وارد مى کنند. باغ‌هایی که نهرها از پاى درختانش جارى است. به اذن پروردگارشان، جاودانه در آن مى مانند و تحیّت آنها در آن، «سلام» است. (سوره مبارکه ابراهیم/ آیه ۲۳) @ayehsobh

❇ تفســــــیر به دنبال بیان حال جبّاران بى ایمان و سرنوشت دردناک آنها، در آیه‌ی مورد بحث به ذکر حال مؤمنان و سرانجام آنها پرداخته مى گوید: و کسانى را که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند به باغ‌هاى بهشت وارد مى کنند; باغ‌هایى که نهرها از پاى درختانش جارى است (وَ أُدْخِلَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّات تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا الاَْنْهَارُ). به اذن پروردگارشان جاودانه در آن مى مانند (خَالِدِینَ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ). وتحیّت آنان در آن، سلام است (تَحِیَّتُهُمْ فِیهَا سَلاَمٌ). تحیّت در اصل از مادّه حیات، به معنى دعا براى سلامتى افراد و هر خوشامدگویى و سلام و دعایى است که در آغاز ملاقات گفته مى شود. 🌼🌼🌼 بعضى از مفسّران گفته اند: تحیّت در آیه فوق خوشامد و درودى است که خداوند به افراد باایمان مى فرستد و آنان را با نعمت سلامت قرین مى سازد; سلامت از هر ناراحتى و گزند روحى و جسمى (بنابراین تحیَّتُهُم اضافه به مفعول شده و فاعل آن خداست). و برخى گفته اند: منظور در اینجا تحیّتى است که مؤمنان به یکدیگر مى گویند یا فرشتگان به آنها مى گویند. به هر حال، کلمه سلام که به طور مطلق گفته شده، مفهومش آن چنان وسیع است که هر سلامتى را از هر ناراحتى و گزند روحى و جسمى شامل مى گردد (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۲۳ سوره مبارکه ابراهیم) @ayehsobh

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه: ابراهیم آیه: ۲۳ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ» آیا ندیدى چگونه خداوند «کلمه طیّبه» (و گفتار پاکیزه) را به درخت پاکیزه‌اى تشبیه کرده که ریشه آن (در زمین) ثابت و شاخه آن در آسمان است؟! (سوره مبارکه ابراهیم/ آیه ۲۴) @ayehsobh

❇ تفســــــیر در اینجا صحنه دیگرى از تجسّم حقّ و باطل، کفر و ایمان، و طیّب و خبیث را ضمن مثال جالب و بسیار عمیق و پرمعنى بیان مى دارد و بحث هاى آیات گذشته را که در این زمینه بود تکمیل مى کند. مى فرماید: آیا ندیدى چگونه خداوند براى کلمه طیّبه (و گفتار پاکیزه) را به درخت پاکیزه اى تشبیه کرده است؟ (أَلَمْ تَرَ کَیْفَ ضَرَبَ اللهُ مَثَلاً کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَة طَیِّبَة). سپس به ویژگى‌هاى این شجره طیّبه (درخت پاکیزه و پربرکت) مى پردازد و ضمن عبارات کوتاهى به تمام ابعاد آن اشاره مى کند. امّا پیش از آنکه ویژگى‌هاى این شجره طیّبه را همراه قرآن بررسى کنیم، باید ببینیم منظور از کلمه طیّبه چیست؟ برخى از مفسّران آن را به کلمه توحید و جمله لا إله إلاّ الله تفسیر کرده اند. در حالى که برخى دیگر آن را اشاره به اوامر و فرمان هاى الهى مى دانند. برخى دیگر آن را ایمان مى دادند که محتوا و مفهوم لا إله إلاّ الله است. برخى دیگر آن را به شخص مؤمن تفسیر کرده اند. و برخى روش و برنامه هاى سازنده را در تفسیر آن آورده اند. ولى با توجّه به وسعت مفهوم و محتواى کلمه طیّبه، مى‌توان گفت همه اینها را شامل مى شود، زیرا کلمه در معناى وسیع آن، همه موجودات را در بر مى گیرد، به همین دلیل به مخلوقات کلمة الله گفته مى شود. 🌼🌼🌼 طیّب به هر چیز پاک و پاکیزه گفته مى شود. به این ترتیب، مثالى که در آیه آمده است، هر سنّت و دستور و برنامه و روش و عمل انسان و هر موجود پاک و پربرکتى را شامل مى گردد و همه اینها مانند درخت پاکیزه اى است; درختى با ویژگى هاى زیر: ۱. داراى رشد و نمو است، نه بى روح و نه جامد و بى حرکت، بلکه پویا و رویا و سازنده دیگران و خویشتن (تعبیر شجره بیانگر این حقیقت است). ۲. پاک است و طیّب امّا از چه نظر؟ چون انگشت روى هیچ بخشى ننهاده است مفهومش این است که از هر نظر; منظره و میوه و شکوفه و گل و سایه و نسیمى که از آن برمى خیزد همه پاکیزه است. ۳. این شجره داراى نظام حساب شده اى است. ریشه اى دارد و شاخه هایى، و هر کدام مأموریّت و وظیفه اى دارند. اصولاً وجود اصل و فرع در آن، دلیل بر حاکمیّت نظام حساب شده اى بر آن است. ۴. ریشه اش (در زمین) ثابت است، به طورى که طوفان و تندباد نمى تواند آن را از جا برکند (أَصْلُهَا ثَابِتٌ). و توانایى دارد که شاخه هاى سر به آسمان کشیده اش را در فضا در زیر نور آفتاب و در برابر هواى آزاد معلّق نگاه دارد و حفظ کند، زیرا شاخه هر چه سرکشیده تر باشد باید متّکى به ریشه قوى ترى باشد. ۵. در یک محیط پست و محدود قرار ندارد و شاخه هاى آن در آسمان است، سینه هوا را شکافته و در آن فرو رفته (وَ فَرْعُهَا فِى السَّمَاءِ). روشن است که هر قدر شاخه ها برافراشته تر باشند از آلودگى گرد و غبار زمین دورترند و میوه هاى پاک ترى خواهند داشت و از نور آفتاب و هواى سالم بیشتر بهره مى گیرند و آن را به میوه هاى طیّب خود بهتر منتقل مى کنند. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۲۴ سوره مبارکه ابراهیم) @ayehsobh

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه: ابراهیم آیه: ۲۴ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «تُؤْتِي أُكُلَهَا كُلَّ حِينٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا ۗ وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ» هر زمان میوه خود را به اذن پروردگارش مى دهد و خداوند براى مردم مثلها مى زند، شاید متذکّر شوند (و پند گیرند). (سوره مبارکه ابراهیم/ آیه ۲۵) @ayehsobh

❇ تفســــــیر * ۶. این شجره طیّبه، پربار و مولّد است، نه همچون درختانى که میوه و ثمرى ندارند. و میوه خود را مى دهد (تُؤْتِى أُکُلَهَا). ۷. امّا نه در یک فصل خاص، بلکه در هر زمان که دست به سوى شاخه هایش دراز کنى محروم برنمى گردى (کُلَّ حِین). ۸. میوه دادنش نیز بى حساب نیست بلکه مشمول قوانین آفرینش است و طبق یک سنّت الهى و به اذن پروردگارش آن را به همگان ارزانى مى دارد (بِإِذْنِ رَبِّهَا). 🌼🌼🌼 اکنون درست بیندیشیم و ببینیم این ویژگى ها و برکات را در کجا پیدا مى کنیم؟ مسلّماً در کلمه توحید و محتواى آن و در یک انسان موحّد و بامعرفت، و در یک برنامه سازنده و پاک. اینها همه روینده و پوینده و متحرّک هستند، همه داراى ریشه هاى محکم و ثابت اند، همه داراى شاخه هاى فراوان و سر به آسمان کشیده و دور از آلودگى ها و کثافات جسمانى، همگى پرثمرند و نورپاش و فیض پاش. هر کس به کنار آنها بیاید و دست به شاخسار وجودشان دراز کند، در هر زمان که باشد از میوه هاى لذیذ و معطّر و نیروبخششان بهره مى گیرد. برنامه هاى آنها از سر هوى‌وهوس نیست بلکه همگى به اذن پروردگار و طبق فرمان اوست و این حرکت و پویایى و ثمربخش بودن نیز از همین جا سرچشمه مى گیرد. مردان بزرگ و باایمان ـ این کلمات طیّبه پروردگار ـ حیاتشان مایه برکت و مرگشان موجب حرکت است. آنها آثارشان و کلمات و سخنانشان، شاگران و کتاب هایشان، تاریخ پرافتخارشان، حتّى قبرهاى خاموششان، همگى الهام بخش است و سازنده و تربیت کننده. و خداوند براى مردم مَثَل ها مى زند، شاید متذکّر شوند و پند گیرند (وَ یَضْرِبُ اللهُ الاَْمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ). (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۲۵ سوره مبارکه ابراهیم) @ayehsobh

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه: ابراهیم آیه: ۲۵ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «وَ مَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٍ كَشَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ اجْتُثَّتْ مِن فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَهَا مِن قَرَارٍ» و «کلمه خبیثه» (و سخن ناپاک) را به درخت ناپاکى تشبیه کرده که از زمین ریشه کن شده و قرار و ثباتى ندارد. (سوره مبارکه ابراهیم/ آیه ۲۶) @ayehsobh